પગમાં ખાલી ચડવી
પગમાં ખાલી ચડવી શું છે?
પગમાં ખાલી ચડવી એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં પગનો કોઈ વિસ્તાર અસ્થાયી રૂપે સુન્ન થઈ જાય છે અથવા કળતર થવા લાગે છે. આ સમસ્યા ઘણા લોકોને થાય છે અને સામાન્ય રીતે તે ગંભીર નથી હોતી. જો કે, કેટલીકવાર તે ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનો સંકેત હોઈ શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાના કારણો:
- એક જ સ્થિતિમાં લાંબો સમય બેસવું અથવા સુવું: આના કારણે પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થઈ જાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- નસ પર વધુ પડતું દબાણ: જો કોઈ વસ્તુથી નસ પર વધુ પડતું દબાણ આવે તો પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- શરીરમાં વિટામિન્સ અને ખનિજોની ઉણપ: વિટામિન B12, વિટામિન D, મેગ્નેશિયમ અને આયર્નની ઉણપથી પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- ડાયાબિટીસ: ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં નર્વ ડેમેજ થવાથી પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વધુ જોવા મળે છે.
- પિંચ્ડ નર્વ: જો કોઈ નર્વ પર દબાણ આવે તો પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- અન્ય કારણો: મલ્ટિપલ સ્ક્લેરોસિસ, સ્ટ્રોક, અને કેટલીક દવાઓના આડઅસરો પણ પગમાં ખાલી ચડવાના કારણ બની શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાના લક્ષણો:
- પગનો કોઈ વિસ્તાર સુન્ન થઈ જવું
- પગમાં કળતર થવું
- પગમાં દુખાવો થવું
- પગમાં ચાલવામાં તકલીફ થવી
પગમાં ખાલી ચડવાનો ઉપચાર:
- કારણ જાણવું: પગમાં ખાલી ચડવાનું કારણ જાણીને તેને દૂર કરવું જરૂરી છે.
- આરામ કરવો: પગને આરામ આપવો અને તેને ઉંચો રાખવો.
- ગરમ પાણીથી સેક કરવો: ગરમ પાણીથી સેક કરવાથી રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા ઓછી થાય છે.
- સંતુલિત આહાર લેવો: વિટામિન્સ અને ખનિજોથી ભરપૂર આહાર લેવો.
- ડૉક્ટરની સલાહ લેવી: જો સમસ્યા વધુ હોય તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
પગમાં ખાલી ચડવાના કારણો:
પગમાં ખાલી ચડવાના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. કેટલાક સામાન્ય કારણો નીચે મુજબ છે:
- એક જ સ્થિતિમાં લાંબો સમય બેસવું અથવા સુવું: આનાથી પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થઈ જાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- નસ પર વધુ પડતું દબાણ: જો કોઈ વસ્તુથી નસ પર વધુ પડતું દબાણ આવે તો પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- શરીરમાં વિટામિન્સ અને ખનિજોની ઉણપ: વિટામિન B12, વિટામિન D, મેગ્નેશિયમ અને આયર્નની ઉણપથી પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- ડાયાબિટીસ: ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં નર્વ ડેમેજ થવાથી પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વધુ જોવા મળે છે.
- પિંચ્ડ નર્વ: જો કોઈ નર્વ પર દબાણ આવે તો પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- અન્ય કારણો: મલ્ટિપલ સ્ક્લેરોસિસ, સ્ટ્રોક, અને કેટલીક દવાઓના આડઅસરો પણ પગમાં ખાલી ચડવાના કારણ બની શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાના લક્ષણો:
પગમાં ખાલી ચડવાના લક્ષણો નીચે મુજબ હોઈ શકે છે:
- સુન્નપણું: પગનો કોઈ વિસ્તાર એવો લાગે કે તેમાં કોઈ સંવેદના નથી.
- કળતર: પગમાં ઝણઝણાટી અથવા ઈંડાની ટોપી ફરતી હોય તેવું લાગે.
- દુખાવો: સુન્ન થયેલા વિસ્તારમાં દુખાવો પણ થઈ શકે છે.
- ચાલવામાં મુશ્કેલી: સુન્નપણાને કારણે ચાલવામાં અસર થઈ શકે છે.
- કમજોરી: પગમાં કમજોરી અનુભવાય.
જ્યારે આ લક્ષણો દેખાય ત્યારે ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું જોઈએ:
- જો આ લક્ષણો વારંવાર આવતા હોય.
- જો લક્ષણો સાથે દુખાવો, સોજો અથવા લાલાશ પણ હોય.
- જો ચાલવામાં મુશ્કેલી વધતી જાય.
- જો સુન્નપણા સાથે અન્ય કોઈ લક્ષણો દેખાય.
પગમાં ખાલી ચડવાનું જોખમ કોને વધારે છે?
પગમાં ખાલી ચડવાનું જોખમ કેટલાક લોકોમાં વધુ હોય છે. આવા લોકોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- ડાયાબિટીસના દર્દીઓ: ડાયાબિટીસથી નર્વ ડેમેજ થાય છે, જેના કારણે પગમાં સંવેદના ઓછી થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- પેરિફેરલ આર્ટરી ડિસીઝ (PAD) ધરાવતા લોકો: આ રોગમાં પગમાં જતી ધમનીઓ સાંકડી થઈ જાય છે, જેના કારણે પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- વિટામિન B12ની ઉણપ ધરાવતા લોકો: વિટામિન B12 નર્વના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેની ઉણપથી પગમાં સંવેદના ઓછી થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસતા લોકો: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાથી પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- ગર્ભવતી મહિલાઓ: ગર્ભાવસ્થા દરમ્યાન શરીરમાં હોર્મોનમાં ફેરફાર થાય છે અને નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- ઊંચા બ્લડ પ્રેશર ધરાવતા લોકો: ઊંચા બ્લડ પ્રેશરથી નાની નસોને નુકસાન થાય છે, જેના કારણે પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- કેટલીક દવાઓના આડઅસર: કેટલીક દવાઓ જેમ કે કેન્સરની દવાઓ, હાઈ બ્લડ પ્રેશરની દવાઓ અને એન્ટિહિસ્ટેમાઈન્સ પણ પગમાં ખાલી ચડવાનું કારણ બની શકે છે.
જો તમને પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વારંવાર થાય છે, તો તમારે ડૉક્ટરને જરૂર મળવું જોઈએ. ડૉક્ટર તમારી તબીબી ઇતિહાસ અને લક્ષણોને ધ્યાનમાં રાખીને તમને યોગ્ય સારવાર આપી શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમે નીચેના કરી શકો છો:
- નિયમિત વ્યાયામ કરો.
- સ્વસ્થ આહાર લો.
- ધૂમ્રપાન છોડી દો.
- તમારું વજન નિયંત્રણમાં રાખો.
- જો તમને કોઈ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા હોય તો તેની સારવાર કરાવો.
- લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાનું ટાળો.
- પગને ઉંચો રાખીને સૂઓ.
- તંગ કપડાં પહેરવાનું ટાળો.
પગમાં ખાલી ચડવા કયા રોગો સંકળાયેલા છે?
પગમાં ખાલી ચડવું એ એક એવું લક્ષણ છે જે અનેક રોગો સાથે સંકળાયેલું હોઈ શકે છે. આ લક્ષણને નજરઅંદાજ ન કરવું જોઈએ કારણ કે તે કોઈ ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનો સંકેત હોઈ શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવા સાથે સંકળાયેલા કેટલાક સામાન્ય રોગો:
- ડાયાબિટીસ: ડાયાબિટીસ એ પગમાં ખાલી ચડવાનું એક સામાન્ય કારણ છે. ઊંચા બ્લડ શુગર લેવલ નર્વને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે, જેના કારણે પગમાં સંવેદના ઓછી થાય છે.
- પેરિફેરલ આર્ટરી ડિસીઝ (PAD): આ રોગમાં પગમાં જતી ધમનીઓ સાંકડી થઈ જાય છે, જેના કારણે પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- વિટામિન B12ની ઉણપ: વિટામિન B12 નર્વના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેની ઉણપથી પગમાં સંવેદના ઓછી થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- મલ્ટિપલ સ્ક્લેરોસિસ (MS): આ એક ઓટોઇમ્યુન રોગ છે જેમાં શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નર્વને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેના કારણે પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- કાર્પલ ટનલ સિન્ડ્રોમ: આ સમસ્યામાં કાંડાની નર્વ પર દબાણ આવે છે, જેના કારણે હાથ અને પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- પિંચ્ડ નર્વ: જ્યારે કોઈ નર્વ પર દબાણ આવે છે ત્યારે પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- અન્ય કારણો: કેટલીક દવાઓના આડઅસર, ગર્ભાવસ્થા, અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ પણ પગમાં ખાલી ચડવાનું કારણ બની શકે છે.
જો તમને પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વારંવાર થાય છે, તો તમારે ડૉક્ટરને જરૂર મળવું જોઈએ. ડૉક્ટર તમારી તબીબી ઇતિહાસ અને લક્ષણોને ધ્યાનમાં રાખીને તમને યોગ્ય સારવાર આપી શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાનું નિદાન કેવી રીતે કરવું?
પગમાં ખાલી ચડવાનું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર તમારી તબીબી ઇતિહાસ, લક્ષણો અને શારીરિક પરીક્ષણ પર આધારિત થઈને વિવિધ પરીક્ષણો કરી શકે છે.
નિદાન માટે કરવામાં આવતા સામાન્ય પરીક્ષણો:
- શારીરિક પરીક્ષણ: ડૉક્ટર તમારા પગને તપાસશે અને તમારા લક્ષણો વિશે પૂછશે. તેઓ તમારા પગમાં સંવેદના, શક્તિ અને રંગને તપાસશે.
- નર્વ કંડક્શન સ્ટડી: આ ટેસ્ટમાં નર્વના કામ કરવાની રીતને ચકાસવામાં આવે છે.
- ઇલેક્ટ્રોમાયોગ્રાફી (EMG): આ ટેસ્ટમાં સ્નાયુઓની કામ કરવાની રીતને ચકાસવામાં આવે છે.
- બ્લડ ટેસ્ટ: બ્લડ ટેસ્ટ દ્વારા વિટામિન B12ની ઉણપ, ડાયાબિટીસ અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓને ચકાસવામાં આવે છે.
- મેગ્નેટિક રેઝોનન્સ ઇમેજિંગ (MRI): આ ટેસ્ટ દ્વારા નર્વ અને સ્પાઇનને નુકસાન થયું છે કે નહીં તે જોવામાં આવે છે.
નિદાન કરાવવા માટે ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું જોઈએ:
- જો પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વારંવાર થાય છે.
- જો પગમાં દુખાવો, સોજો અથવા લાલાશ આવે છે.
- જો ચાલવામાં તકલીફ થાય છે.
- જો પગમાં કળતર સાથે અન્ય કોઈ લક્ષણો દેખાય છે.
નિદાનનું મહત્વ:
પગમાં ખાલી ચડવાનું નિદાન કરવું ખૂબ જ મહત્વનું છે કારણ કે તેનાથી અંતર્ગત કારણ શોધી શકાય છે અને યોગ્ય સારવાર આપી શકાય છે. જો પગમાં ખાલી ચડવાનું કારણ નિદાન ન કરવામાં આવે તો તે ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાની સારવાર શું છે?
પગમાં ખાલી ચડવાની સારવાર તેના મૂળભૂત કારણ પર આધારિત હોય છે. કારણ કે પગમાં ખાલી ચડવું એ અન્ય કોઈ ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાની સારવારના વિકલ્પો:
- દવાઓ: જો ખાલી ચડવાનું કારણ ડાયાબિટીસ, વિટામિન B12ની ઉણપ જેવી કોઈ બીમારી હોય તો ડૉક્ટર દવાઓ આપી શકે છે.
- ફિઝિકલ થેરાપી: ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટ તમને ખાસ પ્રકારની કસરતો અને સ્ટ્રેચિંગ શીખવી શકે જેનાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે.
- સર્જરી: જો ખાલી ચડવાનું કારણ કોઈ નર્વ પર દબાણ હોય તો સર્જરી કરવાની જરૂર પડી શકે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાનું નિવારણ:
- સ્વસ્થ આહાર: વિટામિન B12થી ભરપૂર આહાર લેવો.
- નિયમિત વ્યાયામ: વ્યાયામ કરવાથી રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે.
- ધૂમ્રપાન છોડી દો: ધૂમ્રપાન રક્તવાહિનીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે.
- તમારું વજન નિયંત્રણમાં રાખો: વધુ વજન હોવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ પર દબાણ વધે છે.
- ડાયાબિટીસને નિયંત્રણમાં રાખો: જો તમને ડાયાબિટીસ છે, તો તમારા બ્લડ શુગર લેવલને નિયંત્રણમાં રાખો.
- લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાનું ટાળો: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાથી પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- પગને ઉંચો રાખીને સૂઓ: આમ કરવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે.
- તંગ કપડાં પહેરવાનું ટાળો: તંગ કપડાં પહેરવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ પર દબાણ વધે છે.
પગમાં ખાલી ચડવાની ફિઝીયોથેરાપી સારવાર શું છે?
પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા માટે ફિઝિયોથેરાપી ખૂબ જ ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. ફિઝિયોથેરાપિસ્ટ તમારા પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધારવા અને નર્વના કાર્યને વધારવા માટે વિવિધ પ્રકારની કસરતો અને તકનીકોનો ઉપયોગ કરે છે.
ફિઝિયોથેરાપીમાં શામેલ હોઈ શકે છે:
- સ્ટ્રેચિંગ: પગ અને પગના તળિયાના સ્નાયુઓને ખેંચવાથી તેમની લચકતા વધે છે અને ખેંચાણમાં રાહત મળે છે.
- મજબૂતીકરણ કસરતો: નબળા સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવવા માટે વિવિધ પ્રકારની કસરતો કરવામાં આવે છે.
- હીટ થેરાપી: ગરમ પાણીની બેગ અથવા હીટિંગ પેડનો ઉપયોગ કરીને પગના સ્નાયુઓને આરામ આપવામાં આવે છે.
- કોલ્ડ થેરાપી: બરફની પેકનો ઉપયોગ કરીને સોજો અને દુખાવો ઘટાડવામાં આવે છે.
- ઇલેક્ટ્રિકલ સ્ટિમ્યુલેશન: નર્વને ઉત્તેજિત કરવા માટે ઇલેક્ટ્રિકલ સ્ટિમ્યુલેશનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
- મસાજ: પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધારવા માટે મસાજ કરવામાં આવે છે.
ફિઝિયોથેરાપીના ફાયદા:
- પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે.
- નર્વના કાર્યમાં સુધારો થાય છે.
- સોજો અને દુખાવો ઘટે છે.
- સ્નાયુઓની લચકતા વધે છે.
- ચાલવામાં સરળતા થાય છે.
- દૈનિક કામકાજ કરવામાં સરળતા થાય છે.
ક્યારે ફિઝિયોથેરાપિસ્ટને મળવું જોઈએ:
- જો પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વારંવાર થાય છે.
- જો પગમાં દુખાવો, સોજો અથવા લાલાશ આવે છે.
- જો ચાલવામાં તકલીફ થાય છે.
- જો પગમાં કળતર સાથે અન્ય કોઈ લક્ષણો દેખાય છે.
પગમાં ખાલી ચડવાના ઘરેલુ ઉપચાર શું છે?
પગમાં ખાલી ચડવા માટે ઘણા બધા ઘરેલુ ઉપચારો છે જે તમને રાહત અપાવી શકે છે. જો કે, કોઈપણ નવી સારવાર શરૂ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
પગમાં ખાલી ચડવા માટેના કેટલાક ઘરેલુ ઉપચારો:
- ગરમ પાણીમાં પગ પલાળવા: ગરમ પાણીમાં પગ પલાળવાથી રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને સ્નાયુઓને આરામ મળે છે. આ માટે તમે ગરમ પાણીમાં થોડું મીઠું અથવા એપ્સમ સોલ્ટ ઉમેરી શકો છો.
- મસાજ: હળવા હાથે પગની માલિશ કરવાથી રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને ખેંચાણમાં રાહત મળે છે.
- હળવા વ્યાયામ: નિયમિત હળવા વ્યાયામ કરવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને સ્નાયુઓ મજબૂત બને છે.
- આયુર્વેદિક તેલ: આયુર્વેદિક તેલ જેમ કે નિમ તેલ અથવા બદામનું તેલથી પગની માલિશ કરવાથી પણ ફાયદો થાય છે.
- વિટામિન B12 યુક્ત આહાર: વિટામિન B12ની ઉણપને કારણે પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે. આથી વિટામિન B12 યુક્ત આહાર લેવો જરૂરી છે. જેમ કે દૂધ, દહીં, ચીઝ, માછલી, માંસ વગેરે.
પગમાં ખાલી ચડવામાં શું ખાવું અને શું ન ખાવું?
પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યા છો? તો આપણે આપણા આહાર પર ધ્યાન આપીને આ સમસ્યાને ઘણી હદે નિયંત્રિત કરી શકીએ છીએ.
શું ખાવું:
- વિટામિન B12થી ભરપૂર ખોરાક: વિટામિન B12 નર્વના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વનું છે. તેની ઉણપથી પગમાં સંવેદના ઓછી થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે. આથી વિટામિન B12થી ભરપૂર ખોરાક જેવા કે માછલી, માંસ, ચિકન, ઇંડા, દૂધ, દહીં વગેરેનું સેવન કરવું જોઈએ.
- મેગ્નેશિયમથી ભરપૂર ખોરાક: મેગ્નેશિયમ નર્વના કાર્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે. આથી બદામ, કાજુ, મગફળી, પાલક, બ્રોકોલી વગેરે જેવા મેગ્નેશિયમથી ભરપૂર ખોરાકનું સેવન કરવું જોઈએ.
- પોટેશિયમથી ભરપૂર ખોરાક: પોટેશિયમ નર્વના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વનું છે. આથી કેળા, નારંગી, અંજીર, ટામેટા વગેરે જેવા પોટેશિયમથી ભરપૂર ખોરાકનું સેવન કરવું જોઈએ.
- એન્ટીઓક્સિડન્ટથી ભરપૂર ખોરાક: એન્ટીઓક્સિડન્ટ નર્વના નુકસાનને રોકવામાં મદદ કરે છે. આથી બેરી, દ્રાક્ષ, ગાજર, તુરિયા વગેરે જેવા એન્ટીઓક્સિડન્ટથી ભરપૂર ખોરાકનું સેવન કરવું જોઈએ.
- ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ: ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ નર્વના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આથી માછલી, અળસીના બીજ, અખરોટ વગેરે જેવા ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સથી ભરપૂર ખોરાકનું સેવન કરવું જોઈએ.
શું ન ખાવું:
- પ્રોસેસ્ડ ફૂડ: પ્રોસેસ્ડ ફૂડમાં ઘણા બધા રાસાયણિક પદાર્થો હોય છે જે નર્વને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. આથી પ્રોસેસ્ડ ફૂડ જેવા કે ચિપ્સ, બિસ્કિટ, કોલ્ડ ડ્રિંક્સ વગેરેનું સેવન ટાળવું જોઈએ.
- શુગર: વધુ પડતી શુગર લેવાથી નર્વને નુકસાન થઈ શકે છે. આથી મીઠાઈ, કેક, કૂકીઝ વગેરે જેવા મીઠા ખોરાકનું સેવન ઓછું કરવું જોઈએ.
- સંતૃપ્ત ચરબી: સંતૃપ્ત ચરબી રક્તવાહિનીઓને બ્લોક કરી શકે છે અને નર્વને ઓક્સિજન મળતું અટકાવી શકે છે. આથી લાલ માંસ, માખણ, ચીઝ વગેરે જેવા સંતૃપ્ત ચરબીવાળા ખોરાકનું સેવન ઓછું કરવું જોઈએ.
- આલ્કોહોલ: આલ્કોહોલ નર્વને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. આથી આલ્કોહોલનું સેવન ટાળવું જોઈએ.
- કાફી: કાફીમાં કેફીન હોય છે જે નર્વને ઉત્તેજિત કરી શકે છે. આથી વધુ પડતી કાફી પીવાનું ટાળવું જોઈએ.
પગમાં ખાલી ચડવાનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડવું?
પગમાં ખાલી ચડવાનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમે નીચેના પગલાં લઈ શકો છો:
- સ્વસ્થ આહાર: વિટામિન B12, મેગ્નેશિયમ, પોટેશિયમ અને એન્ટીઓક્સિડન્ટથી ભરપૂર આહાર લો. દૂધ, દહીં, માછલી, માંસ, ચિકન, ઇંડા, બદામ, કાજુ, મગફળી, પાલક, બ્રોકોલી, કેળા, નારંગી, અંજીર, ટામેટા, બેરી, દ્રાક્ષ, ગાજર, તુરિયા, માછલી, અળસીના બીજ, અખરોટ વગેરે ખાવા જોઈએ.
- નિયમિત વ્યાયામ: નિયમિત રીતે હળવો વ્યાયામ કરવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે.
- તણાવ ઓછો કરો: તણાવ પણ પગમાં ખાલી ચડવાનું કારણ બની શકે છે.
- પૂરતી ઊંઘ લો: પૂરતી ઊંઘ લેવાથી શરીરને આરામ મળે છે અને નર્વ સિસ્ટમ સારી રીતે કામ કરે છે.
- ધૂમ્રપાન છોડી દો: ધૂમ્રપાન રક્તવાહિનીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે અને પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ ઓછું કરે છે.
- ડાયાબિટીસને નિયંત્રણમાં રાખો: જો તમને ડાયાબિટીસ છે, તો તમારા બ્લડ શુગર લેવલને નિયંત્રણમાં રાખો.
- ઉંચા બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખો: ઉંચા બ્લડ પ્રેશર પણ નર્વને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
- તંગ કપડાં પહેરવાનું ટાળો: તંગ કપડાં પહેરવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ પર દબાણ વધે છે.
- લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાનું ટાળો: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાથી પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- પગને ઉંચો રાખીને સૂઓ: આમ કરવાથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે.
સારાંશ:
પગમાં ખાલી ચડવી:
પગમાં ખાલી ચડવી એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં પગના કોઈપણ ભાગમાં સુન્ન થઈ જવાની અથવા ઝણઝણાટીની લાગણી થાય છે. આ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા કારણોસર થઈ શકે છે.
કારણો:
- નર્વ સંકુચન: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસવાથી અથવા નર્વ પર દબાણ આવવાથી નર્વ સંકુચિત થઈ શકે છે.
- પોષણની ઉણપ: વિટામિન B12, મેગ્નેશિયમ અને પોટેશિયમની ઉણપથી પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- ડાયાબિટીસ: ડાયાબિટીસથી નર્વને નુકસાન થઈ શકે છે અને પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- પેરિફેરલ આર્ટરી ડિસીઝ: આ રોગમાં પગમાં રક્તનો પ્રવાહ ઓછો થાય છે અને તેના કારણે પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
- સ્પાઇન સંબંધિત સમસ્યાઓ: સ્પાઇનમાં કોઈ સમસ્યા હોય તો પણ પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
લક્ષણો:
- પગમાં સુન્ન થઈ જવું
- પગમાં ઝણઝણાટી થવી
- પગમાં દુખાવો થવો
- ચાલવામાં તકલીફ થવી
- પગમાં કળતર થવું
સારવાર:
- કારણ નિદાન: સૌથી પહેલા ડૉક્ટર તમારી તપાસ કરીને પગમાં ખાલી ચડવાનું કારણ શોધશે.
- દવા: જો કારણ કોઈ બીમારી હોય તો ડૉક્ટર દવા આપી શકે છે.
- ફિઝિયોથેરાપી: ફિઝિયોથેરાપીથી પગમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે અને સ્નાયુઓ મજબૂત બને છે.
- સર્જરી: જો કારણ કોઈ નર્વ પર દબાણ હોય તો સર્જરી કરવાની જરૂર પડી શકે છે.
ઘરેલુ ઉપચાર:
- ગરમ પાણીમાં પગ પલાળવા
- મસાજ
- હળવા વ્યાયામ
- વિટામિન B12થી ભરપૂર આહાર
નિવારણ:
- સ્વસ્થ આહાર લો
- નિયમિત વ્યાયામ કરો
- તણાવ ઓછો કરો
- પૂરતી ઊંઘ લો
- ધૂમ્રપાન છોડી દો
- ડાયાબિટીસ અને ઉંચા બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખો
ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું:
- જો પગમાં ખાલી ચડવાની સમસ્યા વારંવાર થાય છે
- જો પગમાં દુખાવો, સોજો અથવા લાલાશ આવે છે
- જો ચાલવામાં તકલીફ થાય છે
