ડહાપણ દાઢ ક્યારે આવે?

ડહાપણની દાઢ, જેને અંગ્રેજીમાં વિઝડમ ટૂથ (Wisdom Tooth) કહેવામાં આવે છે, તે દાંતનો છેલ્લો સેટ છે જે માનવ જીવનમાં સૌથી છેલ્લે આવે છે. આ દાઢ મોઢાના પાછળના ભાગમાં, ઉપર અને નીચે બંને જડબામાં આવે છે.

સામાન્ય રીતે ડહાપણની દાઢની સંખ્યા ચાર હોય છે, જેમાંથી બે ઉપરના જડબામાં અને બે નીચેના જડબામાં આવે છે. જોકે, કેટલાક લોકોને ચાર કરતાં ઓછી કે વધુ ડહાપણની દાઢ પણ હોઈ શકે છે, અથવા કેટલાક કિસ્સાઓમાં એક પણ દાઢ ન પણ હોય. ડહાપણની દાઢ આવવાનો સમય અને તેની સાથે સંકળાયેલી સમસ્યાઓ વિશે આપણે અહીં વિસ્તૃત માહિતી મેળવીશું.

ડહાપણની દાઢ આવવાનો સમયગાળો

ડહાપણની દાઢ સામાન્ય રીતે યુવાનીમાં, એટલે કે 17 થી 25 વર્ષની ઉંમર વચ્ચે આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન વ્યક્તિનું શારીરિક અને માનસિક વિકાસ પૂરું થતું હોય છે, તેથી આ દાઢને “ડહાપણની દાઢ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જોકે, આ ઉંમર એક અંદાજિત સમયગાળો છે; કેટલાક લોકોને 25 વર્ષ પછી પણ ડહાપણની દાઢ આવી શકે છે, જ્યારે કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે 17 વર્ષ પહેલા પણ આવી શકે છે.

ડહાપણની દાઢ આવવાની પ્રક્રિયા થોડી પીડાદાયક અને અસુવિધાજનક હોઈ શકે છે. આ દાઢ ધીમે ધીમે જડબામાંથી બહાર આવે છે અને ઘણીવાર જડબામાં પૂરતી જગ્યા ન હોવાને કારણે તે સીધી રીતે બહાર આવી શકતી નથી.

ડહાપણની દાઢ આવવા સાથે સંકળાયેલી સમસ્યાઓ

ડહાપણની દાઢ જ્યારે આવે ત્યારે ઘણીવાર સમસ્યાઓ ઊભી કરે છે. આ સમસ્યાઓનું મુખ્ય કારણ જડબામાં પૂરતી જગ્યાનો અભાવ છે.

1. અપૂર્ણ રીતે બહાર આવવું (Impacted Wisdom Tooth)

આ સૌથી સામાન્ય સમસ્યા છે. જો જડબામાં ડહાપણની દાઢ માટે પૂરતી જગ્યા ન હોય તો તે સીધી રીતે બહાર આવવાને બદલે ત્રાસી, આડી કે અડધી બહાર આવે છે. આવી સ્થિતિમાં દાઢ જડબાના હાડકામાં કે અન્ય દાંત સાથે અથડાઈને ફસાઈ જાય છે. આને ઈમ્પેક્ટેડ વિઝડમ ટૂથ કહેવાય છે. ઈમ્પેક્ટેડ દાઢને કારણે નીચે મુજબની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે:

• તીવ્ર દુખાવો: દાઢ બહાર આવતી વખતે આસપાસના પેઢા અને દાંત પર દબાણ લાવે છે, જેનાથી તીવ્ર દુખાવો થાય છે.
• ચેપ: ઈમ્પેક્ટેડ દાઢની આસપાસ ખોરાકના કણ ફસાઈ શકે છે, જેને સાફ કરવા મુશ્કેલ છે. આને કારણે બેક્ટેરિયાનો ચેપ લાગી શકે છે, જેનાથી પેઢામાં સોજો અને દુખાવો થાય છે.
• દાંતને નુકસાન: આડી આવેલી દાઢ બાજુના દાંત પર દબાણ લાવીને તેને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
• મોઢું ખોલવામાં તકલીફ: પેઢામાં સોજો આવવાને કારણે મોઢું ખોલવામાં તકલીફ થાય છે અને જડબામાં દુખાવો પણ થઈ શકે છે.

2. પેઢાનો સોજો (Pericoronitis)

જ્યારે ડહાપણની દાઢ અડધી બહાર આવે છે, ત્યારે તેની ઉપરના પેઢામાં ચેપ લાગવાનું જોખમ રહે છે. આ સ્થિતિને પેરીકોરોનીટીસ કહેવાય છે. ખોરાકના કણ અને બેક્ટેરિયા પેઢાના ભાગમાં ફસાઈ જાય છે, જેનાથી પેઢામાં સોજો, દુખાવો, અને ક્યારેક પરુ પણ થઈ શકે છે. આના કારણે મોઢામાંથી દુર્ગંધ પણ આવી શકે છે.

ડહાપણની દાઢની સમસ્યાઓનો ઉપચાર

જો ડહાપણની દાઢ કોઈ પણ સમસ્યા વગર સીધી રીતે બહાર આવી જાય અને જડબામાં પૂરતી જગ્યા હોય, તો તેને કાઢવાની જરૂર નથી. પરંતુ જો ઉપર જણાવેલ સમસ્યાઓ ઊભી થાય તો ડેન્ટિસ્ટની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

1. દર્દ નિવારક દવાઓ

ડહાપણની દાઢને કારણે થતા દુખાવાને ઓછો કરવા માટે ડોક્ટર દર્દ નિવારક દવાઓ (Painkillers) આપી શકે છે.

2. એન્ટિબાયોટિક્સ

જો પેઢામાં ચેપ લાગ્યો હોય તો ડોક્ટર ચેપને કાબૂમાં લેવા માટે એન્ટિબાયોટિક્સ આપી શકે છે.

3. ડહાપણની દાઢ કઢાવવી (Extraction)

ડહાપણની દાઢની સૌથી અસરકારક સારવાર તેને કઢાવી નાખવી છે, ખાસ કરીને જો તે ઈમ્પેક્ટેડ હોય, ચેપ લાગી રહ્યો હોય, અથવા અન્ય દાંતને નુકસાન પહોંચાડતી હોય.

• ગંભીર કિસ્સાઓમાં, દાંતને કાઢવા માટે નાનો ઓપરેશન પણ કરવું પડી શકે છે.
• ઓપરેશન પછીની સંભાળ: દાઢ કઢાવ્યા પછી થોડા દિવસો સુધી દુખાવો અને સોજો રહી શકે છે. ડોક્ટરની સલાહ મુજબ દવાઓ લેવી, ઠંડા પાણીના કોગળા કરવા, અને નરમ ખોરાક ખાવો જરૂરી છે.

ડહાપણની દાઢની સંભાળ

• નિયમિત સફાઈ: જો ડહાપણની દાઢ સીધી બહાર આવી હોય, તો તેને અન્ય દાંતની જેમ જ બ્રશ અને ફ્લોસથી સાફ કરવી જરૂરી છે.
• ડેન્ટલ ચેકઅપ: નિયમિત ડેન્ટલ ચેકઅપ કરાવવાથી ડહાપણની દાઢની સ્થિતિ વિશે માહિતી મળે છે અને કોઈ સમસ્યા હોય તો તેનું સમયસર નિદાન થઈ શકે છે.

નિષ્કર્ષ

જો તમને ડહાપણની દાઢને કારણે દુખાવો, સોજો, કે અન્ય કોઈ તકલીફ થાય તો તેને અવગણવાને બદલે ડેન્ટિસ્ટની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. સમયસર નિદાન અને સારવારથી ગંભીર સમસ્યાઓથી બચી શકાય છે.