માનવ શરીરમાં પાચન પ્રક્રિયા ઘણી જટિલ પરંતુ સુવ્યવસ્થિત રીતે ચાલે છે. ખોરાક પેટમાં જતું હોવા છતાં તેનું સંપૂર્ણ પાચન આંતરડામાં વિવિધ રસો અને એન્ઝાઇમ્સની મદદથી થાય છે. તેમાંનો એક મહત્વપૂર્ણ પાચક રસ છે પિત્તરસ (Bile). આ લેખમાં આપણે જાણીશું કે પિત્તરસ ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેનું કાર્ય શું છે અને તેને સ્વસ્થ રાખવા માટે શું…
સ્નાયુ: શરીરના હલનચલનનો આધાર માનવ શરીર એક અદ્ભુત મશીન છે, અને તેના દરેક હલનચલન પાછળ એક જબરદસ્ત શક્તિ હોય છે, જેને આપણે સ્નાયુ કહીએ છીએ. સ્નાયુ એ શરીરનું એક એવું પેશી તંત્ર છે જે સંકોચાઈ શકે છે અને વિસ્તરી શકે છે. સ્નાયુઓ માત્ર હાથ-પગ હલાવવાનું જ કામ નથી કરતા, પરંતુ શરીરના આંતરિક અંગોને કાર્યરત રાખવામાં…
ટાર્સલ ટનલ સિન્ડ્રોમ (Tarsal Tunnel Syndrome – TTS): પગમાં ચેતા દબાણનો દુખાવો ટાર્સલ ટનલ સિન્ડ્રોમ (TTS) એ એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં પગના અંદરના ભાગમાં (ઘૂંટીના હાડકાની નીચે અને અંદરની ) આ ચેતા, જે પગ અને પગના પંજાને સંવેદના પૂરી પાડે છે, તે એક સાંકડી જગ્યામાંથી પસાર થાય છે જેને ટાર્સલ ટનલ કહેવાય છે. આ…
લોહી ગંઠાવાનું પ્રક્રિયા: શરીરની અદભુત જીવનરક્ષક પદ્ધતિ જ્યારે આપણને નાની ઈજા થાય છે અને લોહી નીકળવા માંડે છે, ત્યારે શરીર આપમેળે એક અદ્ભુત અને જટિલ પ્રક્રિયા શરૂ કરે છે જેથી લોહીનો પ્રવાહ અટકી જાય અને વધુ રક્તસ્ત્રાવ ન થાય. આ પ્રક્રિયાને લોહી ગંઠાવાનું અથવા રક્તસ્ત્રાવ બંધ થવો (Hemostasis) કહેવામાં આવે છે. આ એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ…
પિત્તાશયની પથરી (Gallstones): એક વિસ્તૃત સમજૂતી પિત્તાશય એ આપણા શરીરનું એક નાનું, પેર-આકારનું અંગ છે જે યકૃત (લિવર) ની નીચે આવેલું છે. તેનું મુખ્ય કાર્ય યકૃત દ્વારા ઉત્પાદિત પિત્ત (bile) નો સંગ્રહ અને સાંદ્રણ કરવાનું છે. પિત્ત એક પાચક પ્રવાહી છે જે ચરબીના પાચનમાં મદદ કરે છે. જ્યારે આપણે ખોરાક ખાઈએ છીએ, ખાસ કરીને ચરબીયુક્ત…
પિત્તાશય (Gallbladder): પાચનતંત્રનો એક નાનો પણ મહત્ત્વનો અંગ પિત્તાશય એ આપણા પાચનતંત્રનો એક નાનો, નાસપતી આકારનો અંગ છે જે યકૃત (લીવર) ની નીચે સ્થિત હોય છે. ભલે તે કદમાં નાનું હોય, પણ પાચન પ્રક્રિયામાં તેની ભૂમિકા અત્યંત મહત્ત્વની છે. તેનું મુખ્ય કાર્ય યકૃત દ્વારા ઉત્પાદિત પિત્ત (Bile) નો સંગ્રહ અને સાંદ્રણ કરવાનું છે, જે ચરબીના…
બિલીરૂબિન: શરીરનું એક મહત્વપૂર્ણ પિત્ત રંજક દ્રવ્ય બિલીરૂબિન (Bilirubin) એ એક પીળું રંગદ્રવ્ય છે જે આપણા શરીરમાં લાલ રક્ત કોશિકાઓ (Red Blood Cells) ના સામાન્ય ભંગાણની પ્રક્રિયા દરમિયાન ઉત્પન્ન થાય છે. લાલ રક્ત કોશિકાઓનું આયુષ્ય લગભગ ૧૨૦ દિવસનું હોય છે, ત્યારબાદ તેઓ તૂટી જાય છે. આ પ્રક્રિયામાં, હિમોગ્લોબિન (લાલ રક્ત કોશિકાઓમાં ઓક્સિજન વહન કરતું પ્રોટીન)…
ફેફસાં આપણા શરીરના સૌથી મહત્વપૂર્ણ અંગોમાંના એક છે, જે શ્વાસનળી પ્રણાલી (Respiratory System) નો મુખ્ય ભાગ છે. તેઓ છાતીના પોલાણમાં, હૃદયની બંને બાજુએ આવેલા હોય છે. તેમનું મુખ્ય કાર્ય હવામાંથી ઓક્સિજન ગ્રહણ કરવાનું અને શરીરમાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (કાર્બન ડાયોક્સાઇડ) ને બહાર કાઢવાનું છે. આ પ્રક્રિયાને શ્વાસોચ્છવાસ (Respiration) કહેવાય છે, જે જીવન માટે અનિવાર્ય છે. ફેફસાં…
હૃદય શું છે? હૃદય એ આપણા શરીરનું એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ અંગ છે. તે આપણા હાથની મુઠ્ઠી જેટલા કદનો એક સ્નાયુબદ્ધ પંપ છે, જે આખા શરીરમાં લોહીનું પરિભ્રમણ કરે છે. હૃદયના મુખ્ય કાર્યો: હૃદયની રચના: માનવ હૃદય મુખ્યત્વે ચાર ખંડોનું બનેલું હોય છે: આ ખંડો વચ્ચે વાલ્વ (પડદા) હોય છે જે લોહીને યોગ્ય દિશામાં વહેવામાં મદદ…
કિડની શું છે? કિડની (મૂત્રપિંડ) એ આપણા શરીરનું ખૂબ જ મહત્વનું અંગ છે. તે વાલના દાણા આકારના હોય છે અને પેટના પાછળના ભાગમાં, કમરના થોડા ઉપરના ભાગમાં, કરોડરજ્જુની બંને બાજુએ એક-એક એમ કુલ બે કિડની આવેલી હોય છે. કિડનીના મુખ્ય કાર્યો કિડનીના મુખ્ય કાર્યો નીચે મુજબ છે: કિડનીની કાર્યપ્રણાલી ખૂબ જ જટિલ અને અદ્ભુત છે….
