વેરિકોઝ વેઇન્સ
વેરિકોઝ વેઇન્સ શું છે?
વેરિકોઝ વેઇન્સ એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં નસો મોટી અને ફૂલેલી થઈ જાય છે, ખાસ કરીને પગમાં. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે નસોમાં રહેલા વાલ્વ યોગ્ય રીતે કામ ન કરે અને લોહી પાછું વહેવા લાગે, જેના કારણે નસોમાં લોહી જમા થાય છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સના કારણો:
- ઉંમર
- જાડાપણું
- ગર્ભાવસ્થા
- લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવું અથવા બેસી રહેવું
- કૌટુંબિક ઇતિહાસ
વેરિકોઝ વેઇન્સના લક્ષણો:
- પગમાં દુખાવો અથવા ભારેપણું
- પગમાં સોજો
- નસોનું દેખાવું
- ખંજવાળ અથવા બળતરા
- પગમાં ચાંદા
વેરિકોઝ વેઇન્સની સારવાર:
વેરિકોઝ વેઇન્સની સારવારમાં જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન, દવાઓ અથવા સર્જરીનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
- જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન: વજન ઓછું કરવું, નિયમિત કસરત કરવી, લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવાનું અથવા બેસી રહેવાનું ટાળવું, અને પગને ઊંચા રાખવા.
- દવાઓ: કેટલીક દવાઓ લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
- સર્જરી: ગંભીર કિસ્સાઓમાં, નસોને દૂર કરવા અથવા બંધ કરવા માટે સર્જરી જરૂરી પડી શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સના કારણો
વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાના ઘણા કારણો છે, જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે:
- ઉંમર: ઉંમર વધવાની સાથે નસોની સ્થિતિસ્થાપકતા ઘટે છે અને વાલ્વ નબળા પડી જાય છે, જેના કારણે લોહી જમા થવાની શક્યતા વધે છે.
- જાડાપણું: વધારે વજન હોવાથી પગની નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે વાલ્વને લોહીને યોગ્ય રીતે ધકેલવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
- ગર્ભાવસ્થા: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન શરીરમાં લોહીનું પ્રમાણ વધે છે અને ગર્ભાશયનું દબાણ પણ વધે છે, જેના કારણે નસો પર દબાણ આવે છે અને વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાની શક્યતા વધે છે.
- લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવું અથવા બેસી રહેવું: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં રહેવાથી પગની નસોમાં લોહી જમા થઈ શકે છે, જેના કારણે વેરિકોઝ વેઇન્સ થઈ શકે છે.
- કૌટુંબિક ઇતિહાસ: જો પરિવારમાં કોઈને વેરિકોઝ વેઇન્સ હોય, તો તમને પણ તે થવાની શક્યતા વધુ છે.
- હોર્મોનલ ફેરફારો: કેટલીક હોર્મોનલ સારવાર અથવા ગર્ભનિરોધક ગોળીઓ લેવાથી પણ વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાની શક્યતા વધી શકે છે.
- ઇજાઓ: પગમાં થયેલી કોઈ ઇજા પણ નસોને નબળી પાડી શકે છે અને વેરિકોઝ વેઇન્સનું કારણ બની શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સના લક્ષણો
- દૃશ્યમાન નસો: પગ પર વાંકીચૂકી, ઉપસેલી, જાંબલી અથવા વાદળી નસો દેખાય છે.
- ભારેપણું અને દુખાવો: પગમાં ભારેપણું, દુખાવો, બળતરા અથવા કળતર અનુભવાય છે, ખાસ કરીને લાંબા સમય સુધી ઊભા રહ્યા પછી.
- સોજો: પગની ઘૂંટીઓ અને પગમાં સોજો આવી શકે છે.
- ખંજવાળ: અસરગ્રસ્ત વિસ્તારમાં ખંજવાળ આવી શકે છે.
- ચાંદા: ગંભીર કિસ્સાઓમાં, પગ પર ચાંદા પડી શકે છે.
જો તમને આમાંના કોઈપણ લક્ષણો દેખાય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. તેઓ તમને યોગ્ય સારવાર અને ઘરે કાળજી રાખવા માટેની સલાહ આપી શકશે.
વેરિકોઝ વેઇન્સને અવગણવાથી શું થાય?
વેરિકોઝ વેઇન્સને અવગણવાથી ઘણી ગંભીર સમસ્યાઓ થઈ શકે છે, જેમ કે:
- વેરિકોઝ અલ્સર: પગની નસોમાં લોહીનું પરિભ્રમણ ધીમું થવાથી પગ પર ચાંદા પડી શકે છે, જેને વેરિકોઝ અલ્સર કહેવામાં આવે છે. આ ચાંદા ખૂબ જ દુઃખદાયક હોઈ શકે છે અને રૂઝ આવવામાં ઘણો સમય લાગી શકે છે.
- ડીપ વેઈન થ્રોમ્બોસિસ (DVT): વેરિકોઝ વેઇન્સ ધરાવતા લોકોને લોહી ગંઠાઈ જવાની શક્યતા વધુ હોય છે, જેના કારણે પગની ઊંડી નસોમાં લોહીના ગંઠા થઈ શકે છે. આ સ્થિતિને ડીપ વેઈન થ્રોમ્બોસિસ કહેવામાં આવે છે, જે ખૂબ જ જોખમી હોઈ શકે છે અને જીવલેણ પણ સાબિત થઈ શકે છે.
- પલ્મોનરી એમ્બોલિઝમ (PE): જો લોહીનો ગંઠો તૂટીને ફેફસાંમાં જાય છે, તો તે પલ્મોનરી એમ્બોલિઝમ નામની ગંભીર સ્થિતિનું કારણ બની શકે છે. આ સ્થિતિ પણ જીવલેણ હોઈ શકે છે.
- ત્વચામાં ફેરફારો: વેરિકોઝ વેઇન્સના કારણે પગની ત્વચા પાતળી અને નાજુક થઈ શકે છે, જેના કારણે સરળતાથી ઈજા થઈ શકે છે. ત્વચા પર ખંજવાળ, લાલાશ અને સોજો પણ આવી શકે છે.
- રક્તસ્ત્રાવ: કેટલીકવાર વેરિકોઝ વેઇન્સ ફાટી શકે છે અને તેમાંથી ઘણો રક્તસ્ત્રાવ થઈ શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સનું જોખમ વધારે કોને છે?
વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાનું જોખમ કોને વધારે છે તે જાણવું જરૂરી છે જેથી યોગ્ય સમયે સાવચેતી રાખી શકાય. વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાનું જોખમ નીચેના લોકોને વધારે હોય છે:
- વૃદ્ધ લોકો: ઉંમર વધવાની સાથે નસોની સ્થિતિસ્થાપકતા ઘટે છે અને વાલ્વ નબળા પડી જાય છે, જેના કારણે લોહી જમા થવાની શક્યતા વધે છે.
- જાડા લોકો: વધારે વજન હોવાથી પગની નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે વાલ્વને લોહીને યોગ્ય રીતે ધકેલવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
- ગર્ભવતી મહિલાઓ: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન શરીરમાં લોહીનું પ્રમાણ વધે છે અને ગર્ભાશયનું દબાણ પણ વધે છે, જેના કારણે નસો પર દબાણ આવે છે અને વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાની શક્યતા વધે છે.
- જે લોકો લાંબા સમય સુધી ઊભા રહે છે અથવા બેસી રહે છે: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં રહેવાથી પગની નસોમાં લોહી જમા થઈ શકે છે, જેના કારણે વેરિકોઝ વેઇન્સ થઈ શકે છે.
- જે લોકોના પરિવારમાં વેરિકોઝ વેઇન્સનો ઇતિહાસ હોય: જો પરિવારમાં કોઈને વેરિકોઝ વેઇન્સ હોય, તો તમને પણ તે થવાની શક્યતા વધુ છે.
- જે લોકો હોર્મોનલ સારવાર લે છે: કેટલીક હોર્મોનલ સારવાર અથવા ગર્ભનિરોધક ગોળીઓ લેવાથી પણ વેરિકોઝ વેઇન્સ થવાની શક્યતા વધી શકે છે.
- જે લોકોને પગમાં ઈજા થઈ હોય: પગમાં થયેલી કોઈ ઈજા પણ નસોને નબળી પાડી શકે છે અને વેરિકોઝ વેઇન્સનું કારણ બની શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સ સાથે સંકળાયેલા રોગો
વેરિકોઝ વેઈન્સ એ માત્ર પગની નસોને અસર કરતી સમસ્યા નથી, પરંતુ તે અન્ય રોગો સાથે પણ સંકળાયેલ હોઈ શકે છે. વેરિકોઝ વેઈન્સ સાથે સંકળાયેલા કેટલાક રોગો નીચે મુજબ છે:
- ડીપ વેઈન થ્રોમ્બોસિસ (DVT): વેરિકોઝ વેઈન્સ ધરાવતા લોકોને લોહી ગંઠાઈ જવાની શક્યતા વધુ હોય છે, જેના કારણે પગની ઊંડી નસોમાં લોહીના ગંઠા થઈ શકે છે. આ સ્થિતિને ડીપ વેઈન થ્રોમ્બોસિસ કહેવામાં આવે છે, જે ખૂબ જ જોખમી હોઈ શકે છે અને જીવલેણ પણ સાબિત થઈ શકે છે.
- પલ્મોનરી એમ્બોલિઝમ (PE): જો લોહીનો ગંઠો તૂટીને ફેફસાંમાં જાય છે, તો તે પલ્મોનરી એમ્બોલિઝમ નામની ગંભીર સ્થિતિનું કારણ બની શકે છે. આ સ્થિતિ પણ જીવલેણ હોઈ શકે છે.
- વેરિકોઝ અલ્સર: પગની નસોમાં લોહીનું પરિભ્રમણ ધીમું થવાથી પગ પર ચાંદા પડી શકે છે, જેને વેરિકોઝ અલ્સર કહેવામાં આવે છે. આ ચાંદા ખૂબ જ દુઃખદાયક હોઈ શકે છે અને રૂઝ આવવામાં ઘણો સમય લાગી શકે છે.
- ત્વચામાં ફેરફારો: વેરિકોઝ વેઈન્સના કારણે પગની ત્વચા પાતળી અને નાજુક થઈ શકે છે, જેના કારણે સરળતાથી ઈજા થઈ શકે છે. ત્વચા પર ખંજવાળ, લાલાશ અને સોજો પણ આવી શકે છે.
- રક્તસ્ત્રાવ: કેટલીકવાર વેરિકોઝ વેઈન્સ ફાટી શકે છે અને તેમાંથી ઘણો રક્તસ્ત્રાવ થઈ શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સનું નિદાન
વેરિકોઝ વેઈન્સનું નિદાન કરવા માટે ડોક્ટરો વિવિધ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- શારીરિક તપાસ: ડોક્ટર તમારા પગની નસોની તપાસ કરશે અને તમને તમારા લક્ષણો વિશે પૂછશે. તેઓ તમારી ત્વચામાં થતા ફેરફારો, જેમ કે સોજો, લાલાશ અથવા ચાંદાની પણ નોંધ લેશે.
- ડોપ્લર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ: આ એક નોન-ઇન્વેસિવ ટેસ્ટ છે જે નસોમાં લોહીના પ્રવાહને માપવા માટે અલ્ટ્રાસાઉન્ડ તરંગોનો ઉપયોગ કરે છે. આ ટેસ્ટ ડોક્ટરને નસોમાં વાલ્વ કેવી રીતે કામ કરી રહ્યા છે તે જોવામાં મદદ કરે છે અને લોહીના ગંઠા અથવા અન્ય અવરોધોને ઓળખવામાં મદદ કરે છે.
- એન્જીયોગ્રાફી: આ એક ઇન્વેસિવ ટેસ્ટ છે જેમાં નસોમાં ડાઈ નાખવામાં આવે છે અને પછી એક્સ-રે લેવામાં આવે છે. આ ટેસ્ટ ડોક્ટરને નસોની વધુ વિગતવાર તસવીરો જોવામાં મદદ કરે છે અને કોઈપણ અવરોધો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરે છે.
કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ડોક્ટર અન્ય ટેસ્ટની પણ ભલામણ કરી શકે છે, જેમ કે:
- વેનોગ્રાફી: આ એક ઇન્વેસિવ ટેસ્ટ છે જેમાં નસોમાં ડાઈ નાખવામાં આવે છે અને પછી એક્સ-રે લેવામાં આવે છે. આ ટેસ્ટ ડોક્ટરને નસોની વધુ વિગતવાર તસવીરો જોવામાં મદદ કરે છે અને કોઈપણ અવરોધો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરે છે.
- એમઆરઆઈ: આ એક ઇમેજિંગ ટેસ્ટ છે જે નસોની વિગતવાર તસવીરો બનાવવા માટે મેગ્નેટિક ફિલ્ડ અને રેડિયો તરંગોનો ઉપયોગ કરે છે. આ ટેસ્ટ ડોક્ટરને નસોમાં કોઈપણ અવરોધો અથવા અન્ય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સની સારવાર
વેરિકોઝ વેઇન્સની સારવાર ઘણા પરિબળો પર આધાર રાખે છે, જેમાં તમારી ઉંમર, આરોગ્ય અને વેઇન્સની ગંભીરતાનો સમાવેશ થાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન લાવવાથી લક્ષણોમાં સુધારો થઈ શકે છે, જ્યારે અન્ય કિસ્સાઓમાં તબીબી સારવારની જરૂર પડી શકે છે.
જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન:
- વજન ઓછું કરો: વધારે વજન હોવાથી પગની નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે વાલ્વને લોહીને યોગ્ય રીતે ધકેલવામાં મુશ્કેલી પડે છે. વજન ઓછું કરવાથી આ દબાણ ઓછું થાય છે અને લક્ષણોમાં સુધારો થઈ શકે છે.
- નિયમિત કસરત કરો: નિયમિત કસરત કરવાથી પગની માંસપેશીઓ મજબૂત થાય છે અને લોહીનું પરિભ્રમણ સુધરે છે. ચાલવું, દોડવું અને તરવું એ સારી કસરતો છે.
- પગને ઊંચા રાખો: જ્યારે તમે આરામ કરો છો, ત્યારે તમારા પગને હૃદયના સ્તરથી ઉપર રાખો. આ કરવાથી લોહીને પગમાંથી હૃદય તરફ પાછું ફરવામાં મદદ મળે છે.
- લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવાનું અથવા બેસી રહેવાનું ટાળો: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં રહેવાથી પગની નસોમાં લોહી જમા થઈ શકે છે. જો તમારે લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવું અથવા બેસી રહેવું પડે, તો દર થોડા સમયે થોડીવાર ચાલો અથવા તમારા પગને હલાવો.
- ઢીલા કપડાં પહેરો: ચુસ્ત કપડાં પહેરવાથી લોહીનું પરિભ્રમણ અવરોધાય છે, જેના કારણે લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. ઢીલા કપડાં પહેરવાથી લોહીનું પરિભ્રમણ સુધરે છે.
તબીબી સારવાર:
જો જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન લાવવાથી લક્ષણોમાં સુધારો ન થાય, તો ડોક્ટર તમને નીચેની તબીબી સારવારની ભલામણ કરી શકે છે:
- કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ્સ: આ ખાસ પ્રકારના મોજાં છે જે પગ પર દબાણ લાવે છે અને લોહીના પરિભ્રમણને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
- સ્ક્લેરોથેરાપી: આ એક એવી પ્રક્રિયા છે જેમાં નસમાં એક દવા ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે છે જે તેને સંકોચવામાં અને બંધ કરવામાં મદદ કરે છે.
- લેસર ટ્રીટમેન્ટ: આ એક એવી પ્રક્રિયા છે જેમાં નસને બંધ કરવા માટે લેસર બીમનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
- સર્જરી: કેટલાક ગંભીર કિસ્સાઓમાં, નસોને દૂર કરવા અથવા બંધ કરવા માટે સર્જરી જરૂરી પડી શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સના ઘરેલું ઉપચાર
વેરિકોઝ વેઈન્સ માટે ઘણા ઘરેલું ઉપચાર છે જે લક્ષણોને દૂર કરવામાં અને સ્થિતિની પ્રગતિને ધીમી કરવામાં મદદ કરી શકે છે. જો કે, એ નોંધવું અગત્યનું છે કે ઘરેલું ઉપચાર કદાચ વેરિકોઝ વેઈન્સને સંપૂર્ણપણે મટાડતા નથી.
અહીં કેટલાક અસરકારક ઘરેલું ઉપચાર છે:
- કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ્સ: કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ્સ એ એક પ્રકારનું સ્થિતિસ્થાપક સ્ટોકિંગ્સ છે જે તમારા પગ પર દબાણ લાવે છે, રક્ત પ્રવાહને સુધારવામાં મદદ કરે છે. જો તમારે લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવું અથવા બેસવું હોય તો તેઓ ખાસ કરીને ઉપયોગી છે.
- કસરત: નિયમિત કસરત રક્ત પરિભ્રમણને સુધારવામાં અને વેરિકોઝ વેઈન્સ વિકસાવવાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. ચાલવું, સાયકલ ચલાવવું અથવા સ્વિમિંગ જેવી ઓછી અસરવાળી કસરતો અજમાવો.
- મસાજ: અસરગ્રસ્ત વિસ્તારની માલિશ કરવાથી રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો કરવામાં અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે. હળવા ગોળાકાર ગતિનો ઉપયોગ કરો અને વધુ પડતા દબાણને લાગુ કરવાનું ટાળો.
- તમારા પગ ઉંચા કરો: તમારા પગને હૃદયના સ્તરથી ઉપર ઉઠાવવાથી સોજો ઘટાડવામાં અને રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો કરવામાં મદદ મળે છે. દિવસમાં ઘણી વખત 15-20 મિનિટ માટે તમારા પગને ઉંચા કરો.
- વજન ઓછું કરો: વધારે વજન હોવાથી પગની નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે વેરિકોઝ વેઈન્સ થવાનું જોખમ વધી શકે છે. વજન ઓછું કરવાથી આ દબાણ ઓછું થાય છે અને લક્ષણોમાં સુધારો થઈ શકે છે.
- મીઠું ઓછું ખાઓ: મીઠું શરીરમાં પાણી જમા કરે છે, જેના કારણે સોજો થઈ શકે છે. મીઠું ઓછું ખાવાથી સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે.
- આહારમાં ફાઈબર ઉમેરો: ફાઈબર કબજિયાતને રોકવામાં મદદ કરે છે, જે વેરિકોઝ વેઈન્સને વધુ ખરાબ કરી શકે છે. ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજ જેવા ખોરાકમાં ફાઈબરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે.
- હાઇડ્રેટેડ રહો: પુષ્કળ પાણી પીવાથી રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો થાય છે અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
જો તમને વેરિકોઝ વેઈન્સના કોઈ લક્ષણો હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. તેઓ તમને યોગ્ય સારવાર અને ઘરે કાળજી રાખવા માટેની સલાહ આપી શકશે.
વેરિકોઝ વેઇન્સમાં શું ખાવું ?
વેરિકોઝ વેઈન્સમાં શું ખાવું તે જાણવું જરૂરી છે જેથી કરીને તમે તમારી સ્થિતિને વધુ સારી રીતે મેનેજ કરી શકો. અહીં કેટલાક ખોરાક છે જે વેરિકોઝ વેઈન્સ માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે:
- ફાઈબરયુક્ત ખોરાક: ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજ જેવા ફાઈબરયુક્ત ખોરાક ખાવાથી કબજિયાતને રોકવામાં મદદ મળે છે, જે વેરિકોઝ વેઈન્સને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.
- ઓછા મીઠાવાળો ખોરાક: મીઠું શરીરમાં પાણી જમા કરે છે, જેના કારણે સોજો થઈ શકે છે. મીઠું ઓછું ખાવાથી સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે.
- વિટામિન સીથી ભરપૂર ખોરાક: વિટામિન સી કોલેજનના ઉત્પાદનમાં મદદ કરે છે, જે રક્ત વાહિનીઓને મજબૂત રાખવા માટે જરૂરી છે. સાઇટ્રસ ફળો, સ્ટ્રોબેરી અને બ્રોકોલી જેવા ખોરાકમાં વિટામિન સી ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
- રૂટિનથી ભરપૂર ખોરાક: રૂટિન એ એક ફ્લેવોનોઈડ છે જે રક્ત વાહિનીઓને મજબૂત કરવામાં મદદ કરે છે. સફરજન, ચેરી અને ડુંગળી જેવા ખોરાકમાં રૂટિન ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
- પાણી: પુષ્કળ પાણી પીવાથી રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો થાય છે અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
અહીં કેટલાક ખોરાક છે જે તમારે ટાળવા જોઈએ
- પ્રોસેસ્ડ ખોરાક: પ્રોસેસ્ડ ખોરાકમાં મીઠું અને ખાંડનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે વેરિકોઝ વેઈન્સને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.
- ચરબીયુક્ત ખોરાક: ચરબીયુક્ત ખોરાક વજનમાં વધારો કરી શકે છે, જે વેરિકોઝ વેઈન્સ માટે જોખમી પરિબળ છે.
- આલ્કોહોલ: આલ્કોહોલ રક્ત વાહિનીઓને ફેલાવી શકે છે, જેના કારણે વેરિકોઝ વેઈન્સના લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સમાં શું ન ખાવું?
વેરિકોઝ વેઈન્સમાં શું ન ખાવું તે જાણવું જરૂરી છે જેથી કરીને તમે તમારી સ્થિતિને વધુ સારી રીતે મેનેજ કરી શકો. અહીં કેટલાક ખોરાક છે જે વેરિકોઝ વેઈન્સ માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે:
- પ્રોસેસ્ડ ખોરાક: પ્રોસેસ્ડ ખોરાકમાં મીઠું અને ખાંડનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે વેરિકોઝ વેઈન્સને વધુ ખરાબ કરી શકે છે. પ્રોસેસ્ડ ખોરાકમાં પોષક તત્વોની માત્રા પણ ઓછી હોય છે, જે શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે જરૂરી છે.
- ચરબીયુક્ત ખોરાક: ચરબીયુક્ત ખોરાક વજનમાં વધારો કરી શકે છે, જે વેરિકોઝ વેઈન્સ માટે જોખમી પરિબળ છે. વધારે વજન હોવાથી પગની નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે વાલ્વને લોહીને યોગ્ય રીતે ધકેલવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
- આલ્કોહોલ: આલ્કોહોલ રક્ત વાહિનીઓને ફેલાવી શકે છે, જેના કારણે વેરિકોઝ વેઈન્સના લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. આલ્કોહોલ શરીરમાં પાણીની માત્રા પણ ઘટાડે છે, જેના કારણે ડિહાઈડ્રેશન થઈ શકે છે અને લક્ષણો વધુ તીવ્ર બની શકે છે.
- મીઠું: મીઠું શરીરમાં પાણી જમા કરે છે, જેના કારણે સોજો થઈ શકે છે. વેરિકોઝ વેઈન્સમાં સોજો એ એક સામાન્ય લક્ષણ છે, અને વધુ મીઠું ખાવાથી આ સમસ્યા વધુ વકરી શકે છે.
- ખાંડ: ખાંડ વજનમાં વધારો કરી શકે છે અને શરીરમાં બળતરા પેદા કરી શકે છે, જે બંને વેરિકોઝ વેઈન્સ માટે હાનિકારક છે.
- ગ્લુટેન: કેટલાક લોકોને ગ્લુટેન પ્રત્યે સંવેદનશીલતા હોય છે, જેના કારણે શરીરમાં બળતરા થઈ શકે છે અને વેરિકોઝ વેઈન્સના લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
વેરિકોઝ વેઇન્સનું જોખમ કઈ રીતે ઘટાડવું ?
વેરિકોઝ વેઈન્સનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમે ઘણાં પગલાં લઈ શકો છો, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- વજન ઓછું કરો: વધારે વજન હોવાથી પગની નસો પર દબાણ વધે છે, જેના કારણે વેરિકોઝ વેઈન્સ થવાનું જોખમ વધી શકે છે. વજન ઓછું કરવાથી આ દબાણ ઓછું થાય છે અને લક્ષણોમાં સુધારો થઈ શકે છે.
- નિયમિત કસરત કરો: નિયમિત કસરત કરવાથી પગની માંસપેશીઓ મજબૂત થાય છે અને લોહીનું પરિભ્રમણ સુધરે છે. ચાલવું, દોડવું અને તરવું એ સારી કસરતો છે.
- પગને ઊંચા રાખો: જ્યારે તમે આરામ કરો છો, ત્યારે તમારા પગને હૃદયના સ્તરથી ઉપર રાખો. આ કરવાથી લોહીને પગમાંથી હૃદય તરફ પાછું ફરવામાં મદદ મળે છે.
- લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવાનું અથવા બેસી રહેવાનું ટાળો: લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં રહેવાથી પગની નસોમાં લોહી જમા થઈ શકે છે. જો તમારે લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવું અથવા બેસી રહેવું પડે, તો દર થોડા સમયે થોડીવાર ચાલો અથવા તમારા પગને હલાવો.
- ઢીલા કપડાં પહેરો: ચુસ્ત કપડાં પહેરવાથી લોહીનું પરિભ્રમણ અવરોધાય છે, જેના કારણે લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. ઢીલા કપડાં પહેરવાથી લોહીનું પરિભ્રમણ સુધરે છે.
- કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ્સ પહેરો: કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ્સ એ ખાસ પ્રકારના મોજાં છે જે પગ પર દબાણ લાવે છે અને લોહીના પરિભ્રમણને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
સારાંશ
વેરિકોઝ વેઈન્સ એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં પગની નસો મોટી અને ફૂલેલી થઈ જાય છે. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે નસોમાં રહેલા વાલ્વ યોગ્ય રીતે કામ ન કરે અને લોહી પાછું વહેવા લાગે, જેના કારણે નસોમાં લોહી જમા થાય છે.
વેરિકોઝ વેઈન્સના કારણો:
- ઉંમર
- જાડાપણું
- ગર્ભાવસ્થા
- લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવું અથવા બેસી રહેવું
- કૌટુંબિક ઇતિહાસ
વેરિકોઝ વેઈન્સના લક્ષણો:
- પગમાં દુખાવો અથવા ભારેપણું
- પગમાં સોજો
- નસોનું દેખાવું
- ખંજવાળ અથવા બળતરા
- પગમાં ચાંદા
વેરિકોઝ વેઈન્સની સારવાર:
વેરિકોઝ વેઈન્સની સારવારમાં જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન, દવાઓ અથવા સર્જરીનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
- જીવનશૈલીમાં પરિવર્તન: વજન ઓછું કરવું, નિયમિત કસરત કરવી, લાંબા સમય સુધી ઊભા રહેવાનું અથવા બેસી રહેવાનું ટાળવું, અને પગને ઊંચા રાખવા.
- દવાઓ: કેટલીક દવાઓ લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
- સર્જરી: ગંભીર કિસ્સાઓમાં, નસોને દૂર કરવા અથવા બંધ કરવા માટે સર્જરી જરૂરી પડી શકે છે.
