હિસ્ટરોસ્કોપી (Hysteroscopy): ગર્ભાશયની અંદરનો નજારો હિસ્ટરોસ્કોપી (Hysteroscopy) એ એક તબીબી પ્રક્રિયા છે જે ડોક્ટરને ગર્ભાશયની અંદરના ભાગની સીધી તપાસ કરવાની મંજૂરી આપે છે. આ પ્રક્રિયામાં, એક પાતળી, પ્રકાશિત ટેલિસ્કોપિક ટ્યુબ, જેને હિસ્ટરોસ્કોપ કહેવાય છે, તેને યોનિમાર્ગ અને સર્વિક્સ (ગર્ભાશયનું મુખ) દ્વારા ગર્ભાશયમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. હિસ્ટરોસ્કોપના છેડે કેમેરા હોય છે, જે ગર્ભાશયની અંદરની છબીઓને…
રંગસૂત્ર વિશ્લેષણ, જેને અંગ્રેજીમાં Karyotyping કહેવાય છે, એ એક એવી પ્રયોગશાળા પદ્ધતિ છે જેના દ્વારા વ્યક્તિના રંગસૂત્રો (chromosomes) નું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયામાં કોષોમાંથી રંગસૂત્રોને અલગ કરીને તેમનો આકાર, સંખ્યા અને માળખું (structure) તપાસવામાં આવે છે. આ ટેકનિક આનુવંશિક રોગો, જન્મજાત ખામીઓ અને અન્ય ઘણી તબીબી પરિસ્થિતિઓનું નિદાન કરવામાં મદદ કરે છે. રંગસૂત્ર…
પેટર્જી ટેસ્ટ (Pathergy Test) એ એક તબીબી પરીક્ષણ છે જેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે બેહસેટ રોગ (Behçet’s disease) ના નિદાનમાં મદદ કરવા માટે થાય છે. આ ટેસ્ટ શરીરની અસામાન્ય પ્રતિક્રિયાશીલતા (hyperreactivity) ને માપવા માટે કરવામાં આવે છે. આ રોગમાં, શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ભૂલથી પોતાના જ કોષો અને પેશીઓ પર હુમલો કરે છે. પેટર્જી ટેસ્ટ એ બેહસેટ રોગનું…
માનવ અવાજ એક અત્યંત જટિલ અને સંવેદનશીલ પ્રક્રિયા છે. આ કંપનની ગતિ, શક્તિ અને સમતોલન પર અવાજની ગુણવત્તા આધારિત રહે છે. પરંતુ સ્વરતંતુઓનું સીધું નિરીક્ષણ આંખથી શક્ય નથી, કારણ કે તે ખૂબ ઝડપથી (સેકન્ડે સૈંકડો વખત) કંપે છે. આવા સૂક્ષ્મ ગતિશીલ અભ્યાસ માટે સ્ટ્રોબોસ્કોપી (Stroboscopy) એક અત્યંત ઉપયોગી તબીબી તકનીક છે. સ્ટ્રોબોસ્કોપી એટલે શું? સ્ટ્રોબોસ્કોપી…
માનવ શરીરમાં ગળું (Larynx) અવાજ ઉત્પન્ન કરવા, શ્વાસ લેવડાવવાની પ્રક્રિયામાં સહાય કરવા અને ખોરાક શ્વાસનળીમાં ન જાય તે માટે મહત્ત્વપૂર્ણ અંગ છે. ક્યારેક ગળામાં સમસ્યા ઊભી થાય ત્યારે ડોક્ટર સીધું નિરીક્ષણ કરીને કારણ શોધવાની જરૂર પડે છે. આ માટે ઉપયોગમાં લેવાતી મહત્વપૂર્ણ તબીબી પદ્ધતિ છે – લેરિંજોસ્કોપી (Laryngoscopy). લેરિંજોસ્કોપી એટલે શું? લેરિંજોસ્કોપી એ એક તબીબી…
ફ્લોરેસીન એન્જિયોગ્રાફી (FFA) એ આંખની એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ છે, જેનો ઉપયોગ આંખના પડદા (રેટિના) અને કોરોઇડ (choroid) ની રક્તવાહિનીઓની તપાસ કરવા માટે થાય છે. આ ટેસ્ટ ડૉક્ટરને આંખની અંદરના રક્ત પરિભ્રમણની વિગતવાર છબીઓ મેળવવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી રક્તવાહિની સંબંધિત રોગોનું નિદાન સરળ બને છે. આ ટેસ્ટમાં એક ખાસ રંગ (dye) નો ઉપયોગ…
ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ (Echocardiogram): હૃદયની ઝીણવટભરી તપાસ ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ, જેને ટૂંકમાં ઇકો (Echo) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક પીડારહિત અને નોન-ઇન્વેસિવ (શરીરમાં કોઈ સાધન દાખલ કર્યા વિના) તપાસ પ્રક્રિયા છે. આ પરીક્ષણમાં અલ્ટ્રાસાઉન્ડ તરંગો નો ઉપયોગ કરીને હૃદયની ગતિશીલ છબીઓ બનાવવામાં આવે છે. તે હૃદયની રચના, કાર્ય અને રક્ત પ્રવાહ વિશે વિગતવાર માહિતી પૂરી પાડે છે,…
ગળફાની તપાસ (Sputum Test): ટીબી અને શ્વસનતંત્રના રોગોના નિદાન માટેનું મહત્વપૂર્ણ સાધન આ તપાસ ખાસ કરીને ક્ષય રોગ (Tuberculosis – TB) ના નિદાનમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે, પરંતુ ન્યુમોનિયા, બ્રોન્કાઇટિસ અને અન્ય શ્વસનતંત્રના ચેપને ઓળખવા માટે પણ તેનો ઉપયોગ થાય છે. આ તપાસમાં દર્દીના ફેફસાં અને શ્વાસનળીમાંથી નીકળતા કફ (ગળફા)ના નમૂનાની લેબોરેટરીમાં તપાસ કરવામાં આવે…
બોડી માસ ઇન્ડેક્સ (BMI): તમારા સ્વાસ્થ્યનું એક સરળ માપદંડ સ્વસ્થ શરીર જ સુખી જીવનનો પાયો છે, અને આપણા શરીરનું વજન આપણા સ્વાસ્થ્યનું એક મહત્ત્વનું સૂચક છે. આ લેખમાં, આપણે BMI શું છે, તેની ગણતરી કેવી રીતે કરવી, તેના ફાયદા અને મર્યાદાઓ, અને તે તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે શા માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે તે વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરીશું….
એમઆરઆઈ (MRI): એક અદ્યતન તબીબી તપાસ પદ્ધતિ મેગ્નેટિક રેઝોનન્સ ઇમેજિંગ (MRI), જેને ટૂંકમાં એમઆરઆઈ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે એક અત્યાધુનિક તબીબી ઇમેજિંગ ટેકનોલોજી છે જે શરીરના આંતરિક અવયવો, નરમ પેશીઓ, હાડકાં અને અન્ય બંધારણોની અત્યંત વિગતવાર કરે છે. સીટી સ્કેનથી વિપરીત, MRI માં એક્સ-રે કિરણો (આયનાઇઝિંગ રેડિયેશન) નો ઉપયોગ થતો નથી, જેના કારણે તે…
