શરીરના અંગો

માનવ શરીર એક અત્યંત જટિલ અને સુવ્યવસ્થિત માળખું છે. હાડકા માત્ર શરીરને આધાર પૂરું પાડતા નથી, પરંતુ તેમાં એક અતિ મહત્વપૂર્ણ પદાર્થ “હાડકાની મજ્જા” (Bone Marrow) પણ રહેલી હોય છે. હાડકાની મજ્જા એ રક્તકણોના નિર્માણનું કેન્દ્ર છે અને શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ તેમજ જીવન માટે અત્યંત જરૂરી ઘટક છે. ચાલો, હવે હાડકાની મજ્જા વિષે વિગતવાર જાણીએ….

લિમ્ફ નોડ્સ, જેને ગુજરાતીમાં લસિકા ગાંઠો કહેવામાં આવે છે, તે આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિનો એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. આ નાની, બીન-આકારની ગ્રંથિઓ આપણા શરીરના જુદા જુદા ભાગોમાં, જેમ કે ગરદન, બગલ, પેટ અને સાથળના ભાગમાં આવેલી હોય છે. તેઓ શરીરના “ફિલ્ટરેશન સ્ટેશનો” તરીકે કામ કરે છે, જે લસિકા પ્રણાલી (Lymphatic System) માંથી પસાર થતા…

પેટ (જઠર): માનવ શરીરનું એક મહત્વપૂર્ણ અંગ માનવ શરીર એક જટિલ તંત્ર છે, જેમાં દરેક અંગનું પોતાનું વિશિષ્ટ કાર્ય છે. આ અંગોમાંનું એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ અંગ છે પેટ (જઠર). સામાન્ય ભાષામાં આપણે જેને પેટ કહીએ છીએ, તે માત્ર ખોરાક સંગ્રહ કરવાનું કામ કરતું નથી, પરંતુ પાચનક્રિયાનો એક મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. તે અન્નનળી અને નાના…

માનવ શરીરમાં ખોરાકના પાચન અને પોષક તત્ત્વોનું શોષણ એક અત્યંત જટિલ પ્રક્રિયા છે. આ પ્રક્રિયામાં નાનું આંતરડું સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. નાના આંતરડાની રચના, કાર્ય અને લંબાઈ વિશે સમજવાથી આપણે આપણા પાચનતંત્રની કાર્યક્ષમતા વિશે વધુ સારી રીતે જાણી શકીએ છીએ. 1. નાનું આંતરડું – પરિચય ખોરાક પેટમાંથી નાના આંતરડામાં પહોંચ્યા પછી તેમાં રહેલા એન્ઝાઇમ્સ…

માનવ શરીરમાં પાચન પ્રક્રિયા ઘણી જટિલ પરંતુ સુવ્યવસ્થિત રીતે ચાલે છે. ખોરાક પેટમાં જતું હોવા છતાં તેનું સંપૂર્ણ પાચન આંતરડામાં વિવિધ રસો અને એન્ઝાઇમ્સની મદદથી થાય છે. તેમાંનો એક મહત્વપૂર્ણ પાચક રસ છે પિત્તરસ (Bile). આ લેખમાં આપણે જાણીશું કે પિત્તરસ ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેનું કાર્ય શું છે અને તેને સ્વસ્થ રાખવા માટે શું…

સ્નાયુ: શરીરના હલનચલનનો આધાર માનવ શરીર એક અદ્ભુત મશીન છે, અને તેના દરેક હલનચલન પાછળ એક જબરદસ્ત શક્તિ હોય છે, જેને આપણે સ્નાયુ કહીએ છીએ. સ્નાયુ એ શરીરનું એક એવું પેશી તંત્ર છે જે સંકોચાઈ શકે છે અને વિસ્તરી શકે છે. સ્નાયુઓ માત્ર હાથ-પગ હલાવવાનું જ કામ નથી કરતા, પરંતુ શરીરના આંતરિક અંગોને કાર્યરત રાખવામાં…

લોહી ગંઠાવાનું પ્રક્રિયા: શરીરની અદભુત જીવનરક્ષક પદ્ધતિ જ્યારે આપણને નાની ઈજા થાય છે અને લોહી નીકળવા માંડે છે, ત્યારે શરીર આપમેળે એક અદ્ભુત અને જટિલ પ્રક્રિયા શરૂ કરે છે જેથી લોહીનો પ્રવાહ અટકી જાય અને વધુ રક્તસ્ત્રાવ ન થાય. આ પ્રક્રિયાને લોહી ગંઠાવાનું અથવા રક્તસ્ત્રાવ બંધ થવો (Hemostasis) કહેવામાં આવે છે. આ એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ…

પિત્તાશયની પથરી (Gallstones): એક વિસ્તૃત સમજૂતી પિત્તાશય એ આપણા શરીરનું એક નાનું, પેર-આકારનું અંગ છે જે યકૃત (લિવર) ની નીચે આવેલું છે. તેનું મુખ્ય કાર્ય યકૃત દ્વારા ઉત્પાદિત પિત્ત (bile) નો સંગ્રહ અને સાંદ્રણ કરવાનું છે. પિત્ત એક પાચક પ્રવાહી છે જે ચરબીના પાચનમાં મદદ કરે છે. જ્યારે આપણે ખોરાક ખાઈએ છીએ, ખાસ કરીને ચરબીયુક્ત…