અપચો

અપચો એટલે શું?

અપચો એટલે આપણા શરીરમાં ખોરાક યોગ્ય રીતે પચતો ન હોય ત્યારે થતી એક સામાન્ય સમસ્યા. આને ડિસપેપ્સિયા પણ કહેવાય છે.

અપચાના મુખ્ય લક્ષણો:

• પેટના ઉપરના ભાગમાં દુખાવો અને બળતરા થવી.
• ખાધા પછી પેટ ભારે લાગવું.
• ઓડકાર આવવા.
• ઉબકા આવવા.
• ખાટું ઓડકાર આવવું.
• પેટમાં ગેસ થવો.
• ખાવાની ઈચ્છા ન લાગવી.

અપચાના કારણો:

• ખોરાક ખૂબ જલ્દી ખાવો.
• ખૂબ મસાલેદાર, ચરબીવાળો અથવા ખાટો ખોરાક ખાવો.
• કાર્બોનેટેડ પીણાં પીવા.
• કોફી અને ચા વધુ પીવી.
• તણાવ
• કેટલીક દવાઓના આડઅસર
• પેટની અલ્સર અથવા ગેસ્ટ્રિક રોગ
• હિટ એસિડ રિફ્લક્સ ડિસીઝ

અપચાથી બચવાના ઉપાયો:

• નાના નાના ભાગમાં અને ધીમે ધીમે ખાવું.
• મસાલેદાર, ચરબીવાળો અથવા ખાટો ખોરાક ઓછો ખાવો.
• કાર્બોનેટેડ પીણાં અને કોફી, ચા ઓછી પીવી.
• તણાવ ઓછો કરવા માટે યોગ, મેડિટેશન જેવી પ્રવૃત્તિઓ કરવી.
• ડૉક્ટરની સલાહ લઈને યોગ્ય દવાઓ લેવી.

ઘરગથ્થુ ઉપાયો:

• જીરા પાણી પીવું.
• હળદરવાળું દૂધ પીવું.
• આદુની ચા પીવી.
• મધ અને લીંબુનું પાણી પીવું.
• સફરજન ખાવું.

ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું:

• જો અપચો વારંવાર થાય અને ઘરગથ્થુ ઉપાયોથી રાહત ન મળે.
• જો અપચો સાથે ઉલટી, લોહી આવવું, વજન ઓછું થવું જેવા લક્ષણો દેખાય.

અપચો થવાના કારણો

અપચો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા લોકોને થાય છે. આપણે જે ખાઈએ છીએ તે આપણા શરીરમાં પચવામાં થોડી મુશ્કેલી થાય ત્યારે અપચો થાય છે. આનાથી પેટમાં દુખાવો, ગેસ, ઉબકા અને અન્ય અપ્રિય લક્ષણો થઈ શકે છે.

અપચાના મુખ્ય કારણો:

1. ખોરાક:
   • મસાલેદાર અને ચરબીવાળો ખોરાક: આ પ્રકારનો ખોરાક પચાવવામાં વધુ સમય લાગે છે અને પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ વધારી શકે છે.
   • કાર્બોનેટેડ પીણાં: આ પીણાંમાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડ હોય છે જે પેટમાં ગેસનું પ્રમાણ વધારે છે.
   • કાચા શાકભાજી અને ફળો: કેટલાક લોકોને કાચા શાકભાજી અને ફળો પચાવવામાં મુશ્કેલી થાય છે.
   • દૂધ અને ડેરી પ્રોડક્ટ્સ: લેક્ટોઝ ઇન્ટોલરન્સવાળા લોકોને દૂધ અને ડેરી પ્રોડક્ટ્સ પચાવવામાં મુશ્કેલી થાય છે.
2. દવાઓ:
   • કેટલીક દવાઓ, જેમ કે પેઇનકિલર્સ, એન્ટિબાયોટિક્સ અને સ્ટીરોઇડ્સ, અપચાનું કારણ બની શકે છે.
3. જીવનશૈલી:
   • તણાવ: તણાવ પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ વધારી શકે છે અને પાચનને અસર કરી શકે છે.
   • ધૂમ્રપાન: ધૂમ્રપાન પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ વધારે છે અને અન્નનળીને નુકસાન પહોંચાડે છે.
   • મદ્યપાન: મદ્યપાન પેટની અંદરની પેશીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે અને પાચનને અસર કરે છે.
4. આરોગ્ય સમસ્યાઓ:
   • એસિડ રિફ્લક્સ: જ્યારે પેટમાંથી એસિડ અન્નનળીમાં પાછું આવે છે ત્યારે એસિડ રિફ્લક્સ થાય છે.
   • પેટનું અલ્સર: પેટની અંદરની પેશીઓમાં થયેલો ઘા પેટનું અલ્સર કહેવાય છે.
   • ગેસ્ટ્રિક રોગ: ગેસ્ટ્રિક રોગ એ પેટની દીવાલમાં થતી બળતરા છે.

અપચોના લક્ષણો

અપચો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા લોકોને થાય છે. જ્યારે આપણે ખાધું હોય ત્યારે પેટમાં દુખાવો, બળતરા, અથવા અન્ય અસ્વસ્થતા અનુભવવામાં આવે ત્યારે અપચો થયું હોય તેવું કહેવાય છે.

અપચાના મુખ્ય લક્ષણો:

• પેટમાં દુખાવો: પેટના ઉપરના ભાગમાં દબાણ અથવા બળતરા થવી એ અપચાનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે.
• ગેસ: પેટમાં ગેસ ભરાઈ જવાથી પેટ ફૂલવાની અને ઓડકાર આવવાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
• ઉબકા: અપચાને કારણે ઉબકા આવી શકે છે અને કેટલીક વખત ઉલટી પણ થઈ શકે છે.
• ખાટા ઓડકાર: પેટમાંથી ખાટો સ્વાદ આવતો ઓડકાર આવવો.
• પેટ ભારે લાગવું: ખાધા પછી પેટ ભારે લાગવું અને ખાવાની ઈચ્છા ન લાગવી.
• છાતીમાં બળતરા: કેટલીક વખત અપચાને કારણે છાતીમાં બળતરા થઈ શકે છે.

અન્ય લક્ષણો:

• ખાવાની આદતોમાં ફેરફાર
• કબજિયાત અથવા ઝાડા
• ઉંઘમાં ખલેલ
• ચીડિયાપણું

અપચો સાથે સંકળાયેલા રોગો

અપચો એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા લોકોને થાય છે. જો કે, કેટલીકવાર અપચો એ કોઈ ગંભીર રોગનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.

અપચા સાથે સંકળાયેલા કેટલાક સામાન્ય રોગો:

1. એસિડ રિફ્લક્સ (Acid Reflux)

• શું છે: જ્યારે પેટમાંથી એસિડ અન્નનળીમાં પાછું આવે છે ત્યારે એસિડ રિફ્લક્સ થાય છે.
• લક્ષણો: છાતીમાં બળતરા, ખાટો સ્વાદ મોંમાં આવવો, ગળામાં બળતરા.

2. પેટનું અલ્સર (Peptic Ulcer)

• શું છે: પેટ અથવા ડ્યુઓડેનમની અંદરની પેશીઓમાં થયેલો ઘા પેટનું અલ્સર કહેવાય છે.
• લક્ષણો: પેટમાં દુખાવો, ઉબકા, ઉલટી, કાળા રંગનું મળ.

3. ગેસ્ટ્રાઇટિસ (Gastritis)

• શું છે: ગેસ્ટ્રાઇટિસ એ પેટની દીવાલમાં થતી બળતરા છે.
• લક્ષણો: પેટમાં દુખાવો, ઉબકા, ઉલટી, ભૂખ ન લાગવી.

4. હિઆટલ હર્નિયા (Hiatal Hernia)

• શું છે: જ્યારે પેટનો એક ભાગ ડાયાફ્રેમમાંથી ઉપર આવી જાય ત્યારે હિઆટલ હર્નિયા થાય છે.
• લક્ષણો: છાતીમાં બળતરા, ખાધા પછી પેટમાં દુખાવો.

5. IBS (Irritable Bowel Syndrome)

• શું છે: IBS એ એક લાંબા સમય સુધી ચાલતી પાચનતંત્રની બીમારી છે જે પેટમાં દુખાવો, ગેસ અને કબજિયાત અથવા ઝાડાનું કારણ બને છે.
• લક્ષણો: પેટમાં દુખાવો, ગેસ, કબજિયાત અથવા ઝાડા, પેટ ફૂલવું

6. સેલિયાક રોગ (Celiac Disease)

• શું છે: સેલિયાક રોગ એ એક ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર છે જેમાં ગ્લુટેન પ્રોટીનને ખાવાથી પાચનતંત્રને નુકસાન થાય છે.
• લક્ષણો: પેટમાં દુખાવો, ગેસ, ઝાડા, વજન ઓછું થવું.

7. કેન્સર (Cancer)

કેટલીકવાર, અપચો એ પેટ અથવા અન્નનળીના કેન્સરનું પ્રારંભિક લક્ષણ હોઈ શકે છે.

જ્યારે ડૉક્ટરને મળવું:

• જો અપચો વારંવાર થાય અને ઘરગથ્થુ ઉપાયોથી રાહત ન મળે.
• જો અપચો સાથે ઉલટી, લોહી આવવું, વજન ઓછું થવું જેવા લક્ષણો દેખાય.
• જો અપચો સાથે છાતીમાં દુખાવો અથવા તાવ હોય.

નિદાન

અપચો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા લોકોને થાય છે. જો કે, કેટલીકવાર અપચો એ કોઈ ગંભીર રોગનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. તેથી, અપચાનું સચોટ નિદાન કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

અપચાનું નિદાન કેવી રીતે થાય છે?

ડૉક્ટર અપચાનું નિદાન કરવા માટે નીચેની પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરી શકે છે:

1. પૂછપરછ (History Taking):
   • ડૉક્ટર તમારા લક્ષણો વિશે વિગતવાર પૂછપરછ કરશે, જેમ કે:
     • પેટમાં દુખાવો ક્યાં થાય છે?
     • દુખાવો કેવો લાગે છે? (ધ્રુજારી, બળતરા, તીક્ષ્ણ)
     • દુખાવો ક્યારે થાય છે? (ખાધા પછી, ખાલી પેટમાં)
     • દુખાવો શું ખાધા પછી વધે છે?
     • તમને ઉબકા આવે છે કે ઉલટી થાય છે?
     • તમને કબજિયાત અથવા ઝાડા થાય છે?
     • તમે કઈ દવાઓ લો છો?
     • તમારા ખાવાની આદતો કેવી છે?
     • તમને તણાવ થાય છે?
2. શારીરિક તપાસ (Physical Examination):
   • ડૉક્ટર તમારું પેટ દબાવીને તપાસ કરશે.
   • તેઓ તમારા હૃદય અને ફેફસાંની તપાસ પણ કરી શકે છે.
3. પરીક્ષણો:
   • લોહીના પરીક્ષણો:
     • આયર્નની ઉણપ, ચેપ, અથવા અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તપાસવા માટે.
   • મળનું પરીક્ષણ:
     • ચેપ અથવા લોહીની ખોટ તપાસવા માટે.
   • એન્ડોસ્કોપી:
     • એક પાતળી ટ્યૂબ કેમેરા સાથે પેટ અને અન્નનળીની અંદર જોવા માટે.
   • અલ્ટ્રાસાઉન્ડ:
     • પેટના અંગોની તસવીરો લેવા માટે.
   • એક્સ-રે:
     • પેટ અને આસપાસના અંગોની તસવીરો લેવા માટે.
   • સીટી સ્કેન:
     • પેટ અને આસપાસના અંગોની વધુ વિગતવાર તસવીરો લેવા માટે.

અપચાના નિદાનનું મહત્વ

અપચાનું સચોટ નિદાન કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તેનાથી યોગ્ય સારવાર મળવામાં મદદ મળે છે. જો અપચાનું કારણ ઓળખાઈ જાય તો તેની સારવાર કરી શકાય છે અને ગંભીર ગૂંચવણોને રોકી શકાય છે.

અપચોની સારવાર

અપચાની સારવાર તેના કારણ પર આધારિત હોય છે. જો તમને વારંવાર અપચો થાય છે, તો તમારે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.

સામાન્ય રીતે અપચાની સારવારમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

1. જીવનશૈલીમાં ફેરફાર:

• ખાવાની આદતો: નાના ભાગમાં અને ધીમે ધીમે ખાવું, મસાલેદાર, ચરબીવાળું અને ખાટું ખોરાક ઓછો ખાવો, કાર્બોનેટેડ પીણાં અને કોફી, ચા ઓછી પીવી.
• તણાવ ઘટાડવો: યોગ, મેડિટેશન જેવી પ્રવૃત્તિઓ કરવી.
• વજન ઘટાડવું: જો તમે વધારે વજનવાળા હોવ તો.

2. દવાઓ:

• એન્ટાસિડ્સ: પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ ઘટાડવા માટે.
• H2 રિસેપ્ટર બ્લોકર્સ: પેટમાં એસિડનું ઉત્પાદન ઘટાડવા માટે.
• પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ: પેટમાં એસિડનું ઉત્પાદન સૌથી વધુ ઘટાડવા માટે.
• પ્રોકાઇનેટિક્સ: ખોરાકને પાચનતંત્રમાંથી વધુ ઝડપથી પસાર કરવા માટે.

3. ઘરગથ્થુ ઉપચાર:

• જીરા પાણી: જીરું પાચનમાં સુધારો કરે છે અને પેટમાં ગેસ ઘટાડે છે.
• હળદરવાળું દૂધ: હળદરમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો હોય છે જે પેટની બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
• આદુની ચા: આદુ પાચનને ઉત્તેજિત કરે છે અને ઉબકા ઘટાડે છે.
• મધ અને લીંબુનું પાણી: મધ એક કુદરતી એન્ટિસેપ્ટિક છે અને લીંબુ પાચનમાં સુધારો કરે છે.

ઘરગથ્થુ ઉપચાર

અપચો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા લોકોને થાય છે. ઘણીવાર, ઘરેલુ ઉપાયોથી જ અપચામાં રાહત મળી શકે છે. અહીં કેટલાક અસરકારક ઘરેલુ ઉપાયો આપ્યા છે:

• જીરાનું પાણી: જીરું પાચનને ઉત્તેજિત કરે છે અને પેટમાં ગેસ ઘટાડે છે. એક ચમચી જીરું પાણીમાં ઉકાળીને ગાળી લો અને દિવસમાં બે વાર પીવો.
• હળદરવાળું દૂધ: હળદરમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો હોય છે જે પેટની બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. એક ગ્લાસ દૂધમાં અડધી ચમચી હળદર મિક્સ કરીને પીવો.
• આદુની ચા: આદુ પાચનને ઉત્તેજિત કરે છે અને ઉબકા ઘટાડે છે. એક ઈંચ આદુને કાપીને એક કપ પાણીમાં ઉકાળો અને થોડી મધ ઉમેરીને પીવો.
• મધ અને લીંબુનું પાણી: મધ એક કુદરતી એન્ટિસેપ્ટિક છે અને લીંબુ પાચનમાં સુધારો કરે છે. એક ગ્લાસ ગરમ પાણીમાં એક ચમચી મધ અને લીંબુનો રસ મિક્સ કરીને પીવો.
• સફરજન: સફરજનમાં પેક્ટિન હોય છે જે પાચનમાં સુધારો કરે છે.
• ફુદીનો: ફુદીનો પાચનને ઉત્તેજિત કરે છે અને પેટમાં ગેસ ઘટાડે છે. તમે ફુદીનાની ચા પી શકો છો અથવા ફુદીનાના પાન ચાવી શકો છો.

અન્ય ઉપાયો:

• છાશ: છાશ પેટને ઠંડક આપે છે અને પાચનમાં સુધારો કરે છે.
• નારિયેલ પાણી: નારિયેલ પાણી શરીરને હાઈડ્રેટ રાખે છે અને પેટને શાંત કરે છે.
• બદામ: બદામમાં ફાઈબર હોય છે જે પાચનમાં મદદ કરે છે.

ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું:

• જો અપચો વારંવાર થાય અને ઘરગથ્થુ ઉપાયોથી રાહત ન મળે.
• જો અપચો સાથે ઉલટી, લોહી આવવું, વજન ઓછું થવું જેવા લક્ષણો દેખાય.
• જો અપચો સાથે છાતીમાં દુખાવો અથવા તાવ હોય.

આયુર્વેદિક સારવાર

આયુર્વેદ અનુસાર, અપચોને અગ્નિમાંદ્ય કહેવામાં આવે છે. એટલે કે, પાચન શક્તિ નબળી પડવાને કારણે ખોરાક યોગ્ય રીતે પચતો નથી. આયુર્વેદમાં અપચાની સારવાર માટે ઘણા બધા કુદરતી ઉપાયો છે જે પાચનતંત્રને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે.

આયુર્વેદિક ઉપચારો

• દિનચર્યા:
  • નિયમિત સમયે જમવું અને સૂવું.
  • હળવો અને પૌષ્ટિક આહાર લેવો.
  • જમ્યા પછી થોડું ચાલવું.
  • તણાવ ઓછો કરવો.
• આહાર:
  • ગરમ પાણી સાથે મધ અને લીંબુનું પાણી પીવું.
  • જીરા, આદુ, હળદર જેવા મસાલા ખોરાકમાં ઉમેરવા.
  • દહીં, છાશ જેવા દૂધના ઉત્પાદનો લેવા.
  • તળેલા અને મસાલેદાર ખોરાકથી દૂર રહેવું.
  • કાચા શાકભાજી અને ફળોનું સેવન કરવું.
• ઔષધીઓ:
  • ત્રિફળા: પાચન શક્તિ વધારવા માટે ત્રિફળા ચૂર્ણ ખૂબ જ ઉપયોગી છે.
  • આમળા: આમળા પાચન શક્તિ વધારવા માટે ઉત્તમ છે.
  • સૂંઠ: સૂંઠ પાચનને ઉત્તેજિત કરે છે અને પેટમાં ગેસ ઘટાડે છે.
  • હિંગ: હિંગ પેટનું ફૂલવું અને ગેસ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
• પાનકર્મ:
  • ગરમ પાણીથી સ્નાન કરવું.
  • આબ્યંતર કરવું (શરીર પર તેલથી માલિશ કરવી).
  • ઉકાળો પીવો.

આયુર્વેદિક ટિપ્સ

• યોગ અને પ્રાણાયામ: અનુલોમ વિલોમ, ભ્રામરી પ્રાણાયામ જેવા પ્રાણાયામ પાચનતંત્રને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે.
• ધ્યાન: ધ્યાન તણાવ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે જે અપચાનું એક મુખ્ય કારણ છે.

મહત્વની નોંધ:

• આ માત્ર સામાન્ય માહિતી છે. કોઈપણ ગંભીર સમસ્યા માટે તમારે આયુર્વેદિક ડૉક્ટરની સલાહ જરૂર લેવી.
• જો તમે કોઈપણ દવા લઈ રહ્યા હોવ તો આયુર્વેદિક ઉપચાર શરૂ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

કસરત પાચનમાં કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે?

કસરત કરવાથી પાચનતંત્રને ઘણા રીતે ફાયદો થાય છે.

• પાચનતંત્રને ઉત્તેજિત કરે છે: નિયમિત કસરત કરવાથી આંતરડાની હિલચાલ વધે છે, જેનાથી ખોરાક સરળતાથી પચે છે અને કબજિયાત જેવી સમસ્યાઓથી બચાવે છે.
• પેટના સ્નાયુઓ મજબૂત બનાવે છે: કસરત કરવાથી પેટના સ્નાયુઓ મજબૂત બને છે, જેનાથી ખોરાકને પચાવવામાં અને આગળ વધારવામાં મદદ મળે છે.
• મેટાબોલિઝમ વધારે છે: કસરત કરવાથી મેટાબોલિઝમ વધે છે, જેનાથી શરીર ખોરાકને વધુ ઝડપથી અને અસરકારક રીતે પચાવે છે.
• તણાવ ઘટાડે છે: તણાવ પાચનતંત્રને નુકસાન પહોંચાડે છે. કસરત કરવાથી તણાવ ઓછો થાય છે, જેનાથી પાચન સુધરે છે.
• વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે: વધારે વજન હોવાથી પાચન સંબંધિત સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. કસરત કરવાથી વજન ઘટાડવામાં મદદ મળે છે, જેનાથી પાચન સુધરે છે.

કઈ પ્રકારની કસરત કરવી જોઈએ?

• એરોબિક કસરત: ચાલવું, દોડવું, સાયકલ ચલાવવી, તરવું વગેરે.
• સ્ટ્રેન્થ ટ્રેનિંગ: વજન ઉપાડવાની કસરતો.
• યોગ: યોગમાં ઘણી એવી આસનો છે જે પાચનતંત્રને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે.

કેટલી કસરત કરવી જોઈએ?

• દર અઠવાડિયે ઓછામાં ઓછા 150 મિનિટ મધ્યમ તીવ્રતાની એરોબિક કસરત કરવી જોઈએ.
• અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછા બે દિવસ સ્ટ્રેન્થ ટ્રેનિંગ કરવી જોઈએ.

મહત્વની નોંધ:

• કસરત શરૂ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
• કસરત કરતી વખતે શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખવું જરૂરી છે.
• ખાલી પેટે કસરત ન કરવી જોઈએ.
• જો કસરત કરતી વખતે કોઈ પીડા થાય તો તરત જ બંધ કરી દેવી.

સારાંશમાં, કસરત કરવાથી પાચનતંત્રને ઘણા ફાયદા થાય છે. નિયમિત કસરત કરવાથી તમે સ્વસ્થ અને તંદુરસ્ત રહી શકો છો.

અપચોનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડવું?

અપચો એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે જે ઘણા લોકોને થાય છે. જીવનશૈલીમાં થોડા ફેરફાર કરીને અને કેટલીક સાવચેતી રાખીને તમે અપચાનું જોખમ ઘટાડી શકો છો.

અપચાનું જોખમ ઘટાડવાના રસ્તા:

1. ખાવાની આદતોમાં ફેરફાર:
   • નાના ભાગમાં ખાવું: એકવારમાં વધુ ખાવાને બદલે નાના ભાગમાં અને વારંવાર ખાવું.
   • ધીમે ધીમે ખાવું: ખાતી વખતે ઉતાવળ ન કરવી.
   • ચાવવું: ખોરાકને સારી રીતે ચાવીને ખાવો.
   • મસાલેદાર અને ચરબીવાળો ખોરાક ઓછો ખાવો: આ પ્રકારનો ખોરાક પચાવવામાં વધુ સમય લાગે છે અને પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ વધારી શકે છે.
   • કાર્બોનેટેડ પીણાં ઓછા પીવા: આ પીણાંમાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડ હોય છે જે પેટમાં ગેસનું પ્રમાણ વધારે છે.
   • કાચા શાકભાજી અને ફળો: કેટલાક લોકોને કાચા શાકભાજી અને ફળો પચાવવામાં મુશ્કેલી થાય છે.
   • દૂધ અને ડેરી પ્રોડક્ટ્સ: લેક્ટોઝ ઇન્ટોલરન્સવાળા લોકોને દૂધ અને ડેરી પ્રોડક્ટ્સ પચાવવામાં મુશ્કેલી થાય છે.
2. જીવનશૈલીમાં ફેરફાર:
3. તણાવ ઓછો કરવો: તણાવ પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ વધારી શકે છે અને પાચનને અસર કરી શકે છે. યોગ, મેડિટેશન જેવી પ્રવૃત્તિઓ કરીને તણાવ ઓછો કરી શકાય છે.
4. ધૂમ્રપાન અને મદ્યપાન છોડી દેવું: ધૂમ્રપાન અને મદ્યપાન પેટમાં એસિડનું પ્રમાણ વધારે છે અને પાચનને અસર કરે છે.
5. વજન ઘટાડવું: વધારે વજન હોવાથી એસિડ રિફ્લક્સ થવાની શક્યતા વધી જાય છે.
6. ઊંઘ પૂરી લેવી: પૂરી ઊંઘ ન આવવાથી પણ અપચો થઈ શકે છે.
7. દવાઓ: કેટલીક દવાઓ અપચાનું કારણ બની શકે છે. જો તમને કોઈ દવા લેવાથી અપચો થાય છે તો ડૉક્ટરની સલાહ લો.
8. નિયમિત કસરત: કસરત કરવાથી પાચનતંત્ર સુધરે છે અને વજન ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.