લિવર આપણા શરીરનું એક અત્યંત મહત્ત્વનું અંગ છે, જે અનેક જૈવિક કાર્યો માટે જવાબદાર છે. જ્યારે લિવરમાં સોજો આવે અથવા નુકસાન થાય, ત્યારે તેને “હેપેટાઇટિસ” કહેવાય છે. આ સ્થિતિમાં, શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ (immune system) ભૂલથી પોતાના જ લિવરના કોષોને વિદેશી આક્રમણકારો માનીને તેના પર હુમલો કરવાનું શરૂ કરી દે છે, જેનાથી લિવરમાં સોજો અને નુકસાન…
એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ ત્યારે થાય છે જ્યારે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ (immune system) સામાન્ય રીતે હાનિકારક ન હોય તેવા પદાર્થો (જેને એલર્જન કહેવાય છે) પ્રત્યે અતિશય પ્રતિક્રિયા આપે છે. એલર્જન વાસ્તવમાં કોઈ ખતરો નથી હોતા, પરંતુ રોગપ્રતિકારક શક્તિ તેને જોખમી માનીને હુમલો કરે છે, જેના પરિણામે વિવિધ લક્ષણો જોવા મળે છે. આ પ્રતિક્રિયાઓ હળવાથી લઈને જીવલેણ પણ…
ઇન્ટ્રાવેનસ ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન (Intravenous Immunoglobulin), જેને ટૂંકમાં IVIg થેરાપી કહેવાય છે, એ એક તબીબી સારવાર છે જેમાં નસ દ્વારા (intravenously) એન્ટિબોડીઝ (ઇમ્યુનોગ્લોબ્યુલિન) નું મિશ્રણ દર્દીના શરીરમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. આ એન્ટિબોડીઝ હજારો સ્વસ્થ દાતાઓના રક્ત પ્લાઝ્મામાંથી એકત્રિત કરવામાં આવે છે. (સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો – autoimmune diseases). આ સારવાર રોગપ્રતિકારક શક્તિને નિયંત્રિત કરવામાં, ચેપ સામે લડવામાં અને…
હાઈડ્રોથેરાપી એટલે પાણીનો ઉપયોગ કરીને રોગોનો ઉપચાર કરવો. આ એક પ્રાચીન ઉપચાર પદ્ધતિ છે જે સદીઓથી વિશ્વની વિવિધ સંસ્કૃતિઓમાં (જેમ કે રોમન, ગ્રીક અને ભારતીય) ઉપયોગમાં લેવાય છે. આ ઉપચારમાં શરીર પર જુદા જુદા તાપમાન અને દબાણના પાણીનો ઉપયોગ કરીને, સ્વાસ્થ્યને સુધારવા અને વિવિધ શારીરિક તકલીફોને દૂર કરવાનો હેતુ હોય છે. સાદા સ્નાનથી લઈને આધુનિક…
લસિકા પ્રણાલી એ માનવ શરીરની એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ પ્રણાલી છે, જે રક્તવાહિની તંત્ર સાથે મળીને કાર્ય કરે છે. તેનું મુખ્ય કાર્ય રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવવાનું, શરીરમાંથી વધારાના પ્રવાહીને બહાર કાઢવાનું અને ચેપ સામે લડવાનું છે. જો લસિકા પ્રણાલી યોગ્ય રીતે કામ ન કરે તો તે વિવિધ રોગો અને સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. આ…
વાયરલ તાવ: એક સામાન્ય પણ અવગણવા જેવો નહીં એવો રોગ વાયરલ તાવ એ એક સામાન્ય બિમારી છે જે મોટાભાગના લોકોને વર્ષમાં એક કે બે વાર ચોક્કસ થાય છે. ખાસ કરીને ઋતુ બદલાય ત્યારે અથવા ચોમાસા અને શિયાળાની શરૂઆતમાં આ રોગનો ફેલાવો વધુ જોવા મળે છે. આમ તો આ તાવ સામાન્ય રીતે થોડા દિવસમાં મટી જાય…
શ્વેત રક્તકણો (WBCs) એ રક્તમાં રહેલા મહત્વપૂર્ણ કોષો છે, જે આપણા શરીરને ચેપ, બેક્ટેરિયા, વાયરસ અને અન્ય હાનિકારક જીવાણુઓથી સુરક્ષિત રાખે છે. આ કોષો રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. લાલ રક્તકણો અને પ્લેટલેટ્સની સરખામણીમાં તેમની સંખ્યા ઘણી ઓછી હોય છે, પરંતુ તેમની ભૂમિકા અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. આ કોષો આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિનો મુખ્ય ભાગ…
લિમ્ફ નોડ્સ, જેને ગુજરાતીમાં લસિકા ગાંઠો કહેવામાં આવે છે, તે આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિનો એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. આ નાની, બીન-આકારની ગ્રંથિઓ આપણા શરીરના જુદા જુદા ભાગોમાં, જેમ કે ગરદન, બગલ, પેટ અને સાથળના ભાગમાં આવેલી હોય છે. તેઓ શરીરના “ફિલ્ટરેશન સ્ટેશનો” તરીકે કામ કરે છે, જે લસિકા પ્રણાલી (Lymphatic System) માંથી પસાર થતા…
પોષક આહાર: સ્વસ્થ જીવનશૈલીનો પાયો પોષક આહાર એટલે એવો આહાર જેમાં શરીરના યોગ્ય કાર્ય અને વિકાસ માટે જરૂરી તમામ આવશ્યક પોષક તત્વો – કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, પ્રોટીન, ચરબી, વિટામિન્સ, ખનિજો અને પાણી – પૂરતા પ્રમાણમાં હોય. તે માત્ર ભૂખ સંતોષવા પૂરતો સીમિત નથી, પરંતુ શરીરને ઊર્જા પૂરી પાડી, રોગો સામે લડવાની શક્તિ આપી અને શારીરિક તથા માનસિક…
