મિલીયરી ટીબી (Miliary TB): એક વિસ્તૃત લેખ મિલીયરી ટીબી એ ટીબીનું એક દુર્લભ પરંતુ અત્યંત ગંભીર સ્વરૂપ છે, જેમાં બેક્ટેરિયા લોહીના પ્રવાહ દ્વારા આખા શરીરમાં ફેલાઈ જાય છે અને એક સાથે અનેક અવયવોને અસર કરે છે. આ સ્થિતિ જીવલેણ બની શકે છે જો તેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે. મિલીયરી ટીબી શું છે? મિલીયરી ટીબીમાં,…
મેન્ટોક્સ પરીક્ષણ (Mantoux Test): ટીબીના ચેપને ઓળખવા માટેનું એક મહત્વપૂર્ણ સાધન ટીબીના નિદાન માટે અને ખાસ કરીને સુપ્ત (latent) ટીબીના ચેપને ઓળખવા માટે વિવિધ પરીક્ષણોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આમાંનું એક મહત્વપૂર્ણ અને વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતું પરીક્ષણ છે મેન્ટોક્સ પરીક્ષણ (Mantoux Test), જેને ટ્યુબરક્યુલિન સ્કિન ટેસ્ટ (Tuberculin Skin Test – TST) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે…
લોહી ઓછું હોય તો શું થાય? શરીર પર તેની અસરો અને લક્ષણો શરીરમાં લોહીનું પર્યાપ્ત પ્રમાણ હોવું એ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે પાયાનો આધાર છે. લોહી માત્ર ઓક્સિજન અને પોષક તત્વોનું વહન જ નથી કરતું, પરંતુ તે રોગપ્રતિકારક શક્તિ, શરીરનું તાપમાન અને હોર્મોન્સનું સંતુલન પણ જાળવે છે. જ્યારે શરીરમાં લોહીનું પ્રમાણ ઓછું થાય છે, ખાસ કરીને…
કોલેસ્ટ્રોલ કેટલું હોવું જોઈએ? આદર્શ સ્તર અને તેનું મહત્વ કોલેસ્ટ્રોલ એ આપણા શરીરમાં કુદરતી રીતે બનતો એક ચરબી જેવો પદાર્થ છે, જે કોષો બનાવવા, વિટામિન ડી ઉત્પન્ન કરવા અને પાચનમાં મદદ કરતા હોર્મોન્સ બનાવવા માટે અત્યંત જરૂરી છે. તે જીવન માટે અનિવાર્ય છે, પરંતુ જ્યારે તેની માત્રા અસંતુલિત થાય છે, ખાસ કરીને ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ (LDL)…
વજન નિયંત્રણ: સ્વસ્થ જીવનશૈલીનો પાયો વજન નિયંત્રણ એ માત્ર દેખાવ સુધારવા પૂરતું સીમિત નથી, પરંતુ તે શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે. સ્વસ્થ વજન જાળવવાથી ડાયાબિટીસ, હૃદય રોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, અમુક પ્રકારના કેન્સર અને સાંધાના દુખાવા જેવી અનેક બીમારીઓનું જોખમ ઘટે છે. આધુનિક જીવનશૈલીમાં બેઠાડુ જીવન, અનિયમિત ખાનપાન અને તણાવને કારણે વજન…
પ્રસ્તાવના: આધુનિક જીવનશૈલી અને આહારની આદતોના કારણે ભારતમાં અને ખાસ કરીને ગુજરાતમાં વિટામિન B12 ની ઉણપ એક સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા બની ગઈ છે. થાક, નબળાઈ, કળતર અને યાદશક્તિની કમજોરી જેવા સામાન્ય લાગતા લક્ષણો પાછળ ઘણીવાર આ એક મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્ત્વની ઉણપ જવાબદાર હોય છે. વિટામિન B12, જેને કોબાલામિન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે પાણીમાં…
શરીર માટે જરૂરી પોષક તત્ત્વોમાં કેલ્શિયમ (Calcium) સૌથી મહત્ત્વનું છે. તે માત્ર હાડકાં અને દાંતના બંધારણ માટે જ નહીં, પરંતુ સ્નાયુઓના સંકોચન, લોહીના ગંઠાઈ જવા, અને ચેતા સંકેતોના પ્રસારણ (Nerve Signaling) માટે પણ અનિવાર્ય છે. આપણા શરીરનું લગભગ 99% કેલ્શિયમ હાડકાં અને દાંતમાં સંગ્રહાયેલું હોય છે. જ્યારે શરીરમાં કેલ્શિયમનું સ્તર નીચું જાય છે, ત્યારે શરીર…
હિમોગ્લોબિન ઘટવાના કારણો: એક વ્યાપક દ્રષ્ટિકોણ શરીરમાં હિમોગ્લોબિનનું પ્રમાણ ઘટવું, જેને સામાન્ય ભાષામાં એનિમિયા (પાંડુરોગ) કહેવાય છે, તે એક સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા છે જે લાખો લોકોને અસર કરે છે. હિમોગ્લોબિન એ લાલ રક્તકણો (Red Blood Cells – RBCs) માં જોવા મળતું એક પ્રોટીન છે, જે ફેફસાંમાંથી ઓક્સિજનને શરીરના વિવિધ અવયવો અને પેશીઓ સુધી પહોંચાડવાનું મુખ્ય…
માનવ શરીરમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ (Immune System) એ એક મહત્વપૂર્ણ રક્ષણાત્મક તંત્ર છે, જે આપણને વિવિધ પ્રકારની બીમારીઓ, બેક્ટેરિયા, વાયરસ, ફૂગ તથા અન્ય હાનિકારક જીવાણુઓ સામે લડવા માટે મદદરૂપ બને છે. જ્યારે આ રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડે છે ત્યારે શરીર ઝડપથી ચેપ લાગવા માટે સંવેદનશીલ બની જાય છે અને સામાન્ય ઇન્ફેક્શન પણ ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરી…
ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સ: તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલીક મહત્વની માહિતી આજકાલની જીવનશૈલીમાં હૃદય રોગનું જોખમ સતત વધી રહ્યું છે, અને તેમાં ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સ એક અગત્યનો ભાગ ભજવે છે. કોલેસ્ટ્રોલની જેમ, ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સ પણ આપણા લોહીમાં જોવા મળતી ચરબીનો એક પ્રકાર છે. પરંતુ તે શું છે, તે કેમ વધે છે અને તેને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરવું તે સમજવું ખૂબ જરૂરી છે….
