પેનીક એટેક
પેનીક એટેક શું છે?
પેનીક એટેક (Panic Attack) એ તીવ્ર ભય અથવા ગભરાટનો અચાનક આવેલો હુમલો છે. આ હુમલો કોઈ સ્પષ્ટ કારણ વગર અથવા વાસ્તવિક ખતરાની ગેરહાજરીમાં પણ આવી શકે છે. તે ખૂબ જ ડરામણો અનુભવ હોઈ શકે છે અને વ્યક્તિને લાગે છે કે તે નિયંત્રણ ગુમાવી રહી છે, હાર્ટ એટેક આવી રહ્યો છે અથવા મૃત્યુ પામી રહી છે.
પેનીક એટેકના સામાન્ય લક્ષણો:
- શારીરિક લક્ષણો:
- હૃદયના ધબકારા ખૂબ વધી જવા (પાલપિટેશન)
- ખૂબ પરસેવો વળવો
- શરીરમાં ધ્રુજારી આવવી
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થવી અથવા ગૂંગળામણ થવી
- છાતીમાં દુખાવો અથવા અસ્વસ્થતા થવી
- ઉબકા આવવા અથવા પેટમાં ગરબડ થવી
- ચક્કર આવવા, માથું હલકું લાગવું અથવા બેહોશી જેવું લાગવું
- શરીર સુન્ન થઈ જવું અથવા કળતર થવી
- ઠંડી લાગવી અથવા ગરમી લાગવી
- માનસિક લક્ષણો:
- વાસ્તવિકતાથી અલગ થઈ ગયાનો અનુભવ (ડિરીયલાઈઝેશન)
- પોતાનાથી અલગ થઈ ગયાનો અનુભવ (ડિપર્સનલાઈઝેશન)
- નિયંત્રણ ગુમાવી દેવાનો ડર
- મૃત્યુનો ભય
પેનીક એટેક સામાન્ય રીતે અચાનક શરૂ થાય છે અને થોડી મિનિટોમાં (લગભગ ૫ થી ૨૦ મિનિટ) તેની ચરમસીમાએ પહોંચે છે, જોકે કેટલાક લક્ષણો લાંબા સમય સુધી રહી શકે છે.
પેનીક એટેક શા માટે આવે છે?
પેનીક એટેકના ચોક્કસ કારણો સંપૂર્ણપણે સમજી શકાયા નથી, પરંતુ કેટલાક પરિબળો તેની સંભાવના વધારી શકે છે, જેમ કે:
- વારસાગત કારણો
- જીવનમાં મોટો તણાવ (જેમ કે કોઈ પ્રિયજનનું મૃત્યુ, નોકરી જવી, છૂટાછેડા)
- મગજની કાર્યપ્રણાલીમાં ફેરફાર
- સ્વભાવથી વધુ સંવેદનશીલ અથવા તણાવ પ્રત્યે નકારાત્મક પ્રતિક્રિયા આપનાર વ્યક્તિ
- કેટલીક તબીબી પરિસ્થિતિઓ (જેમ કે થાઇરોઇડ સમસ્યાઓ, હૃદય રોગ)
- કેફીન, દારૂ અથવા અન્ય નશીલા પદાર્થોનો ઉપયોગ
શું કરવું જો પેનીક એટેક આવે?
- યાદ રાખો કે આ લાગણીઓ અસ્થાયી છે અને તે શારીરિક રીતે ખતરનાક નથી.
- ઊંડા અને ધીમા શ્વાસ લેવાનો પ્રયાસ કરો.
- કોઈ સુરક્ષિત જગ્યાએ બેસી જાઓ.
- તમારું ધ્યાન બીજે કેન્દ્રિત કરવાનો પ્રયાસ કરો.
- જો વારંવાર પેનીક એટેક આવતા હોય તો ડૉક્ટર અથવા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પ્રોફેશનલ (જેમ કે મનોચિકિત્સક અથવા મનોવૈજ્ઞાનિક) ની સલાહ લેવી ખૂબ જ જરૂરી છે. તેઓ યોગ્ય નિદાન અને સારવાર (જેમ કે થેરાપી અથવા દવાઓ) સૂચવી શકે છે.
પેનીક એટેક એક ગંભીર સ્થિતિ હોઈ શકે છે, પરંતુ યોગ્ય સારવાર અને સંચાલનથી તેના પર કાબૂ મેળવી શકાય છે.
પેનીક એટેકના કારણો શું છે?
પેનીક એટેક (Panic Attack) શા માટે થાય છે તેના કોઈ એક ચોક્કસ કારણને જવાબદાર ગણી શકાય નહીં, પરંતુ ઘણા પરિબળો ભેગા મળીને તેની સંભાવના વધારી શકે છે. મુખ્ય કારણો અને જોખમી પરિબળો નીચે મુજબ છે:
- વારસાગત કારણો (Genetics): જો કુટુંબમાં કોઈને પેનીક ડિસઓર્ડર અથવા અન્ય એન્ઝાઈટી ડિસઓર્ડર (ચિંતા-વિકાર) હોય, તો વ્યક્તિમાં પેનીક એટેક થવાની શક્યતા વધુ રહે છે.
- મોટો તણાવ અથવા જીવનમાં મોટા ફેરફારો (Major Stress or Life Changes):
- કોઈ નજીકના સ્વજનનું મૃત્યુ
- ગંભીર બીમારી અથવા અકસ્માત
- છૂટાછેડા અથવા સંબંધ તૂટવો
- નોકરી ગુમાવવી અથવા નાણાકીય સમસ્યાઓ
- સ્થળાંતર અથવા પર્યાવરણમાં મોટો ફેરફાર
- સ્વભાવ (Temperament): જે લોકો સ્વભાવે વધુ સંવેદનશીલ હોય છે, નકારાત્મક લાગણીઓનો વધુ અનુભવ કરતા હોય અથવા તણાવ પ્રત્યે વધુ તીવ્ર પ્રતિક્રિયા આપતા હોય, તેમનામાં પેનીક એટેકનું જોખમ વધુ હોય છે.
- મગજની કાર્યપ્રણાલીમાં ફેરફાર (Changes in Brain Function): મગજના અમુક ભાગો જે ભય અને ચિંતાને નિયંત્રિત કરે છે, તેમની કાર્યપ્રણાલીમાં ફેરફાર પણ પેનીક એટેક માટે જવાબદાર હોઈ શકે છે. ન્યુરોટ્રાન્સમીટર (રાસાયણિક સંદેશાવાહક) નું અસંતુલન પણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
- તબીબી પરિસ્થિતિઓ (Medical Conditions): કેટલીક શારીરિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ પેનીક એટેક જેવા લક્ષણો પેદા કરી શકે છે અથવા તેને ઉત્તેજિત કરી શકે છે, જેમ કે:
- હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ (વધુ પડતું થાઇરોઇડ હોર્મોન)
- હૃદયની સમસ્યાઓ (જેમ કે મિટ્રલ વાલ્વ પ્રોલેપ્સ, એરિથમિયા)
- શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓ (જેમ કે અસ્થમા, COPD)
- લો બ્લડ સુગર (હાઈપોગ્લાયસીમિયા)
- કેફીન, દારૂ અને નશીલા પદાર્થોનો ઉપયોગ (Substance Use): વધુ પડતા કેફીનનું સેવન, દારૂનો ઉપયોગ, નશીલી દવાઓનો ઉપયોગ અથવા આ પદાર્થોને અચાનક બંધ કરવા (વિડ્રોલ) પેનીક એટેકને ઉત્તેજિત કરી શકે છે.
- અગાઉનો આઘાતજનક અનુભવ (Past Traumatic Experiences): જેમ કે શારીરિક અથવા જાતીય શોષણ, હિંસાનો ભોગ બનવું, અથવા કોઈ ભયાનક ઘટનાના સાક્ષી બનવું.
- અન્ય માનસિક સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓ (Other Mental Health Conditions): અન્ય ચિંતા-વિકાર, ડિપ્રેશન અથવા ફોબિયા (અકારણ ભય) ધરાવતા લોકોમાં પેનીક એટેક વધુ જોવા મળે છે.
ઘણી વખત, પેનીક એટેક કોઈ સ્પષ્ટ કારણ વગર પણ આવી શકે છે, જે તેને વધુ ભયાવહ બનાવે છે. જો તમને વારંવાર પેનીક એટેક આવતા હોય તો ડોક્ટર અથવા માનસિક સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
પેનીક એટેકના ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?
પેનીક એટેક (Panic Attack) દરમિયાન વ્યક્તિ અચાનક તીવ્ર ભય અને ગભરાટનો અનુભવ કરે છે. તેની સાથે ઘણા શારીરિક અને માનસિક લક્ષણો જોડાયેલા હોય છે. આ લક્ષણો અચાનક શરૂ થાય છે અને સામાન્ય રીતે ૧૦-૨૦ મિનિટમાં ચરમસીમા પર પહોંચી જાય છે, જોકે તેની અસર થોડા સમય સુધી રહી શકે છે.
પેનીક એટેકના મુખ્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો:
શારીરિક લક્ષણો:
- હૃદયના ધબકારા ખૂબ વધી જવા: છાતીમાં ધબકારા સ્પષ્ટ સંભળાય કે અનુભવાય (Palpitations) અથવા હૃદય જોર જોરથી ધબકતું હોય તેવું લાગવું.
- પરસેવો વળવો: અચાનક ખૂબ જ પરસેવો થવા લાગે છે.
- ધ્રુજારી: હાથ, પગ અથવા આખા શરીરમાં ધ્રુજારી આવવી.
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ: શ્વાસ ટૂંકા થઈ જવા, ગૂંગળામણ થવી, અથવા એવું લાગવું કે પૂરતો શ્વાસ નથી લઈ શકાતો.
- ગળામાં કંઈક ભરાઈ ગયું હોય તેવું લાગવું (Choking Sensation): ગળું રુંધાતું હોય તેવો અનુભવ થવો.
- છાતીમાં દુખાવો અથવા અસ્વસ્થતા: છાતીમાં દબાણ, ભીંસ અથવા દુખાવો થવો, જે ઘણીવાર હાર્ટ એટેક જેવો લાગે છે.
- ઉબકા અથવા પેટમાં ગરબડ: પેટમાં દુખાવો, ઉબકા આવવા અથવા ઉલટી જેવું થવું.
- ચક્કર આવવા અથવા માથું હલકું લાગવું: માથું ભમતું હોય તેવું લાગવું, અસ્થિરતા અનુભવવી અથવા બેહોશ થઈ જવાશે તેવો ડર લાગવો.
- ઠંડી લાગવી અથવા ગરમી લાગવી (Chills or Hot Flashes): અચાનક શરીરમાં ઠંડીની લહેરખી આવવી અથવા ગરમી લાગવી.
- નિષ્ક્રિયતા અથવા કળતર (Numbness or Tingling Sensations): હાથ, પગ, ચહેરા અથવા શરીરના અન્ય ભાગોમાં ઝણઝણાટી થવી કે તે ભાગ સુન્ન થઈ ગયો હોય તેવું લાગવું.
માનસિક અને ભાવનાત્મક લક્ષણો:
- વાસ્તવિકતાથી અલગ થઈ ગયાનો અનુભવ (Derealization): આસપાસની દુનિયા અવાસ્તવિક, ધૂંધળી અથવા સપના જેવી લાગવી.
- પોતાનાથી અલગ થઈ ગયાનો અનુભવ (Depersonalization): જાણે પોતાનું શરીર કે વિચારો પોતાના નથી, અથવા પોતાને બહારથી જોઈ રહ્યા હોય તેવો અનુભવ થવો.
- નિયંત્રણ ગુમાવી દેવાનો ડર: પોતાનો કાબૂ ગુમાવી દેવાનો, પાગલ થઈ જવાનો અથવા કોઈ અજુગતું કરી બેસવાનો તીવ્ર ડર.
- મૃત્યુનો ભય: મરી જવાનો અથવા કંઈક ભયંકર થવાનો તીવ્ર ડર લાગવો.
આ બધા લક્ષણો એકસાથે જોવા મળે તે જરૂરી નથી, પરંતુ પેનીક એટેક દરમિયાન આમાંથી ઘણા લક્ષણો તીવ્ર સ્વરૂપે અનુભવાય છે. જો તમને આ પ્રકારના લક્ષણો વારંવાર અનુભવાતા હોય, તો તબીબી સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
કોને પેનીક એટેકનું જોખમ વધારે છે?
પેનીક એટેક (Panic Attack) કોઈને પણ થઈ શકે છે, પરંતુ અમુક લોકોમાં તેનું જોખમ વધારે હોય છે. નીચેના પરિબળો ધરાવતા લોકોમાં પેનીક એટેક થવાની સંભાવના વધુ રહે છે:
- કૌટુંબિક ઇતિહાસ (Family History): જો તમારા પરિવારમાં (ખાસ કરીને માતા-પિતા કે ભાઈ-બહેનમાં) કોઈને પેનીક ડિસઓર્ડર અથવા અન્ય ચિંતા-વિકાર (Anxiety Disorder) હોય, તો તમારામાં પણ તેનું જોખમ વધી જાય છે.
- લિંગ (Gender): અભ્યાસો દર્શાવે છે કે પુરુષોની સરખામણીમાં સ્ત્રીઓમાં પેનીક એટેક અને પેનીક ડિસઓર્ડર થવાની શક્યતા લગભગ બમણી હોય છે.
- ઉંમર (Age): પેનીક એટેક સામાન્ય રીતે કિશોરાવસ્થાના અંતમાં (late teens) અથવા પુખ્તાવસ્થાની શરૂઆતમાં (early adulthood), એટલે કે લગભગ 18 થી 35 વર્ષની વય વચ્ચે શરૂ થાય છે. જોકે, તે કોઈપણ ઉંમરે શરૂ થઈ શકે છે.
- સ્વભાવ (Temperament): જે લોકો સ્વભાવે વધુ સંવેદનશીલ હોય છે, તણાવ સહન કરવાની ક્ષમતા ઓછી ધરાવતા હોય અથવા નકારાત્મક લાગણીઓનો વધુ અનુભવ કરતા હોય, તેમનામાં જોખમ વધારે હોય છે.
- જીવનનો મોટો તણાવ (Major Life Stress): તાજેતરમાં કોઈ મોટો તણાવપૂર્ણ બનાવ બન્યો હોય, જેમ કે કોઈ પ્રિયજનનું મૃત્યુ, છૂટાછેડા, નોકરી જવી, આર્થિક સંકટ, ગંભીર બીમારી, અથવા મોટો અકસ્માત.
- આઘાતજનક અનુભવો (Traumatic Experiences): ભૂતકાળમાં કોઈ શારીરિક, માનસિક કે જાતીય શોષણનો ભોગ બન્યા હોય, હિંસા જોઈ હોય, અથવા કોઈ કુદરતી આપત્તિ જેવી આઘાતજનક ઘટનાનો અનુભવ કર્યો હોય તેવા લોકોમાં જોખમ વધુ હોય છે (PTSD સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે).
- અન્ય માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ (Other Mental Health Conditions): જે લોકોને અન્ય ચિંતા-વિકાર (જેમ કે સામાન્ય ચિંતા વિકાર – GAD, સામાજિક ભય – Social Phobia), ડિપ્રેશન (અવસાદ), અથવા ઓબ્સેસિવ-કમ્પલ્સિવ ડિસઓર્ડર (OCD) જેવી સમસ્યાઓ હોય, તેમનામાં પેનીક એટેકનું જોખમ વધારે હોય છે.
- પદાર્થોનો ઉપયોગ (Substance Use): વધુ પડતા કેફીનનું સેવન, દારૂ કે નશીલા પદાર્થોનો દુરુપયોગ, અથવા અમુક દવાઓ બંધ કરવાથી (withdrawal) પણ પેનીક એટેક આવી શકે છે. ધૂમ્રપાન કરનારાઓમાં પણ તેનું જોખમ વધુ જોવા મળે છે.
- લાંબા ગાળાની શારીરિક બીમારીઓ (Chronic Medical Conditions): હૃદય રોગ, શ્વાસની તકલીફ, થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ જેવી લાંબા ગાળાની બીમારીઓ પણ તણાવ વધારીને પેનીક એટેકનું જોખમ ઊભું કરી શકે છે.
- જીવનમાં મોટા ફેરફારો (Significant Life Changes): લગ્ન, કોલેજ શરૂ કરવી, નવી નોકરી, અથવા નવા શહેરમાં રહેવા જવું જેવા મોટા ફેરફારો પણ (ભલે તે સકારાત્મક હોય) તણાવ પેદા કરી શકે છે અને સંવેદનશીલ વ્યક્તિઓમાં પેનીક એટેકનું કારણ બની શકે છે.
એ યાદ રાખવું અગત્યનું છે કે આ ફક્ત જોખમી પરિબળો છે. આમાંથી કોઈ પરિબળ હાજર હોય તેનો અર્થ એ નથી કે વ્યક્તિને પેનીક એટેક આવશે જ, અને ઘણા લોકો આ પરિબળો વિના પણ પેનીક એટેકનો અનુભવ કરી શકે છે.
પેનીક એટેક સાથે કયા રોગો સંકળાયેલા છે?
પેનીક એટેક (Panic Attack) અને પેનીક ડિસઓર્ડર (Panic Disorder) ઘણીવાર અન્ય માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સાથે સંકળાયેલા જોવા મળે છે. આનો અર્થ એ નથી કે એક સ્થિતિ બીજીનું કારણ બને છે, પરંતુ તે ઘણીવાર એકસાથે જોવા મળે છે (કોમોર્બિડિટી – Comorbidity).
પેનીક એટેક સાથે સંકળાયેલા મુખ્ય રોગો અને સ્થિતિઓ નીચે મુજબ છે:
1. માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિકૃતિઓ (Mental Health Disorders):
- અન્ય ચિંતા-વિકાર (Other Anxiety Disorders):
- જનરલાઇઝ્ડ એન્ઝાઈટી ડિસઓર્ડર (GAD): સતત અને વધુ પડતી ચિંતા રહેવી.
- સોશિયલ એન્ઝાઈટી ડિસઓર્ડર (Social Phobia): સામાજિક પરિસ્થિતિઓમાં તીવ્ર ભય લાગવો.
- સ્પેસિફિક ફોબિયા (Specific Phobias): કોઈ ચોક્કસ વસ્તુ કે પરિસ્થિતિનો અતાર્કિક ડર (જેમ કે ઊંચાઈ, બંધ જગ્યા, જીવજંતુ).
- ઓબ્સેસિવ-કમ્પલ્સિવ ડિસઓર્ડર (OCD): અનિચ્છનીય વિચારો (ઓબ્સેશન્સ) અને તેમાંથી રાહત મેળવવા પુનરાવર્તિત ક્રિયાઓ (કમ્પલ્શન્સ) કરવી.
- પોસ્ટ-ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડિસઓર્ડર (PTSD): કોઈ આઘાતજનક ઘટના પછી થતી માનસિક તકલીફ.
- મૂડ ડિસઓર્ડર્સ (Mood Disorders):
- મેજર ડિપ્રેસિવ ડિસઓર્ડર (ડિપ્રેશન): ઉદાસી, નિરાશા અને રુચિ ગુમાવવી. પેનીક ડિસઓર્ડર ધરાવતા ઘણા લોકો ડિપ્રેશનનો પણ અનુભવ કરે છે.
- બાયપોલર ડિસઓર્ડર: મૂડમાં અત્યંત ઉતાર-ચઢાવ (મેનિયા અને ડિપ્રેશન) આવવા.
- એગોરાફોબિયા (Agoraphobia): આ એક એવી સ્થિતિ છે જે ઘણીવાર પેનીક એટેકના પરિણામે વિકસે છે. વ્યક્તિ એવી જગ્યાઓ અથવા પરિસ્થિતિઓ ટાળવાનું શરૂ કરે છે જ્યાંથી પેનીક એટેક આવે તો ભાગી છૂટવું મુશ્કેલ હોય અથવા મદદ ન મળી શકે (જેમ કે ભીડવાળી જગ્યાઓ, જાહેર પરિવહન, ખુલ્લા મેદાનો, ઘરની બહાર એકલા જવું).
- પદાર્થ ઉપયોગ વિકૃતિઓ (Substance Use Disorders): ચિંતાના લક્ષણોને ઘટાડવાના પ્રયાસરૂપે લોકો દારૂ અથવા અન્ય નશીલા પદાર્થોનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કરી શકે છે, જે લાંબા ગાળે સમસ્યાને વધુ વણસાવે છે.
2. શારીરિક સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિઓ (Physical Health Conditions):
કેટલીક શારીરિક સ્થિતિઓના લક્ષણો પેનીક એટેક જેવા હોઈ શકે છે અથવા તેની સાથે જોવા મળી શકે છે:
- હૃદય રોગ (Cardiovascular Issues): જેમ કે મિટ્રલ વાલ્વ પ્રોલેપ્સ (MVP) અથવા એરિથમિયા (અનિયમિત ધબકારા). પેનીક એટેકના છાતીના દુખાવા અને ધબકારા વધી જવાના લક્ષણોને કારણે લોકો ઘણીવાર હાર્ટ એટેકની ચિંતા કરે છે.
- શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓ (Respiratory Issues): અસ્થમા (Asthma) અથવા COPD. શ્વાસ લેવામાં તકલીફ બંને સ્થિતિમાં સામાન્ય છે.
- અંતઃસ્ત્રાવી ગ્રંથિઓની સમસ્યાઓ (Endocrine Disorders):
- હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ (Hyperthyroidism): થાઇરોઇડ ગ્રંથિની વધુ પડતી સક્રિયતા ચિંતા અને પેનીક જેવા લક્ષણો પેદા કરી શકે છે.
- હાઈપોગ્લાયસીમિયા (Hypoglycemia): લોહીમાં શુગરનું પ્રમાણ ઘટી જવું.
- જઠરાંત્રિય સમસ્યાઓ (Gastrointestinal Issues): ઇરિટેબલ બોવેલ સિન્ડ્રોમ (IBS) જેવી સમસ્યાઓ ઘણીવાર ચિંતા-વિકાર સાથે જોવા મળે છે.
- વેસ્ટિબ્યુલર સમસ્યાઓ (Vestibular Problems): કાનના અંદરના ભાગની સમસ્યાઓ જે ચક્કર આવવાનું કારણ બને છે.
એ નોંધવું અગત્યનું છે કે જો તમને પેનીક એટેકના લક્ષણો અનુભવાતા હોય, તો ડૉક્ટર દ્વારા યોગ્ય નિદાન કરાવવું જરૂરી છે જેથી કોઈ અન્ય શારીરિક બીમારીની શક્યતાને નકારી શકાય અને યોગ્ય સારવાર મળી શકે. ઘણીવાર, પેનીક એટેક અન્ય કોઈ ગંભીર રોગ સાથે સંકળાયેલા ન પણ હોય.
પેનીક એટેકનું નિદાન કેવી રીતે કરવું?
પેનીક એટેકનું નિદાન કરવા માટે, આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસાયિક સામાન્ય રીતે નીચેના પગલાં લેશે:
- શારીરિક તપાસ: પેનીક એટેકના લક્ષણો અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ જેવા કે હૃદયરોગ અથવા થાઇરોઇડ સમસ્યાઓ સાથે મળતા આવે છે. તેથી, આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસાયિક શારીરિક તપાસ કરી શકે છે અને અન્ય તબીબી કારણોને નકારી કાઢવા માટે અમુક પરીક્ષણો કરાવી શકે છે.
- માનસિક સ્વાસ્થ્ય મૂલ્યાંકન: આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસાયિક તમારા લક્ષણો, તબીબી ઇતિહાસ અને જીવનશૈલી વિશે પ્રશ્નો પૂછશે. તેઓ તમારા વિચારો, લાગણીઓ અને વર્તણૂકો વિશે પણ પૂછી શકે છે.
- ડાયગ્નોસ્ટિક માપદંડ: પેનીક એટેકનું નિદાન કરવા માટે, આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસાયિક DSM-5 (ડાયગ્નોસ્ટિક એન્ડ સ્ટેટિસ્ટિકલ મેન્યુઅલ ઓફ મેન્ટલ ડિસઓર્ડર્સ, 5મી આવૃત્તિ) માં દર્શાવેલ માપદંડોનો ઉપયોગ કરશે. આ માપદંડોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- અણધારી પેનીક એટેકનું પુનરાવર્તન
- ઓછામાં ઓછા એક મહિના માટે વધુ એટેક આવવાની સતત ચિંતા
- એટેક સંબંધિત વર્તનમાં નોંધપાત્ર ફેરફાર (દા.ત., એટેકને ટાળવા માટે અમુક પરિસ્થિતિઓ ટાળવી)
- અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિ અથવા પદાર્થના ઉપયોગને કારણે લક્ષણો નથી
- અન્ય માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિકાર દ્વારા લક્ષણો વધુ સારી રીતે સમજાવવામાં આવતા નથી
જો તમને પેનીક એટેક આવતો હોવાનું લાગતું હોય, તો શક્ય તેટલી વહેલી તકે આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસાયિકને મળવું મહત્વપૂર્ણ છે. પેનીક એટેક સારવાર યોગ્ય છે અને વ્યાવસાયિક મદદ મેળવવાથી તમારા જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો થઈ શકે છે.
પેનીક એટેકના લક્ષણોમાં શામેલ હોઈ શકે છે:
- ધબકારા વધવા અથવા ધબકારા ઝડપી થવા
- પરસેવો થવો
- ધ્રુજારી અથવા કંપન
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અથવા ગૂંગળામણની લાગણી
- ગળામાં કંઈક ભરાઈ જવાની લાગણી
- છાતીમાં દુખાવો અથવા અસ્વસ્થતા
- ઉબકા અથવા પેટમાં દુખાવો
- ચક્કર આવવા, અસ્થિરતા અથવા મૂર્છા આવવી
- ઠંડી લાગવી અથવા ગરમી લાગવી
- હાથપગમાં ખાલી ચડવા અથવા ઝણઝણાટી થવી
- વાસ્તવિકતા ગુમાવવી અથવા પોતાને અલગ અનુભવવો
- નિયંત્રણ ગુમાવવાનો અથવા “પાગલ” થવાનો ભય
- મૃત્યુનો ભય
જો તમને આમાંના કોઈપણ લક્ષણોનો અનુભવ થતો હોય, તો તમારે તાત્કાલિક તબીબી ધ્યાન મેળવવું જોઈએ.
પેનીક એટેકની સારવાર શું છે?
પેનીક એટેકની સારવારમાં સામાન્ય રીતે નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
1. માનસિક ઉપચાર (સાયકોથેરાપી):
- જ્ઞાનાત્મક વર્તણૂક ઉપચાર (Cognitive Behavioral Therapy – CBT): આ પેનીક એટેકની સૌથી અસરકારક સારવાર ગણાય છે. CBT તમને પેનીક એટેકને ટ્રિગર કરતી નકારાત્મક વિચારસરણી અને વર્તણૂકોને ઓળખવામાં અને તેને બદલવામાં મદદ કરે છે. તે તમને એટેક દરમિયાન અનુભવાતા શારીરિક સંવેદનાઓનો સામનો કરવાની અને તેનાથી ડરવાનું ઘટાડવાની તકનીકો પણ શીખવે છે.
- એક્સપોઝર થેરાપી (Exposure Therapy): આ CBT નો એક ભાગ છે જેમાં તમને ધીમે ધીમે અને સુરક્ષિત રીતે તે પરિસ્થિતિઓ અથવા સ્થળોનો સામનો કરાવવામાં આવે છે જેને તમે પેનીક એટેકના ડરથી ટાળી રહ્યા છો.
2. દવાઓ:
- એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સ (Antidepressants): ખાસ કરીને સિલેક્ટિવ સેરોટોનિન રીઅપટેક ઇન્હિબિટર્સ (SSRIs) અને સેરોટોનિન-નોરેપીનેફ્રાઇન રીઅપટેક ઇન્હિબિટર્સ (SNRIs) પેનીક ડિસઓર્ડરની લાંબા ગાળાની સારવાર માટે સામાન્ય રીતે સૂચવવામાં આવે છે. તેમને અસર બતાવવામાં થોડા અઠવાડિયા લાગી શકે છે.
- એન્ટી-એન્ક્ઝાયટી દવાઓ (Anti-anxiety Medications): બેન્ઝોડિએઝેપાઇન્સ (Benzodiazepines) જેવી દવાઓ ઝડપથી કામ કરે છે અને પેનીક એટેકના લક્ષણોને તાત્કાલિક રાહત આપી શકે છે. જો કે, તે વ્યસનકારક હોઈ શકે છે અને લાંબા ગાળા માટે તેની ભલામણ કરવામાં આવતી નથી. તેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે ટૂંકા ગાળા માટે અથવા જરૂર પડે ત્યારે જ થાય છે.
3. જીવનશૈલીમાં ફેરફાર અને સ્વ-સંભાળ:
- તણાવ વ્યવસ્થાપન તકનીકો: યોગા, ધ્યાન, ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતો અને માલિશ જેવી પ્રવૃત્તિઓ તણાવ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે, જે પેનીક એટેકને ટ્રિગર કરી શકે છે.
- નિયમિત કસરત: નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ તણાવ અને ચિંતાને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- પૂરતી ઊંઘ: દરરોજ પૂરતી ઊંઘ લેવી માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
- કેફીન અને આલ્કોહોલનું સેવન મર્યાદિત કરવું: આ પદાર્થો પેનીક એટેકના લક્ષણોને વધારી શકે છે.
- આરોગ્યપ્રદ આહાર: સંતુલિત આહાર શરીર અને મન બંનેને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
- સપોર્ટ જૂથો: અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવી જે પેનીક ડિસઓર્ડરનો અનુભવ કરી રહ્યા છે તે મદદરૂપ થઈ શકે છે.
સારવારની પસંદગી:
પેનીક એટેકની સારવાર વ્યક્તિગત જરૂરિયાતો પર આધાર રાખે છે. ઘણા લોકો માટે, માનસિક ઉપચાર દવાઓ કરતાં વધુ અસરકારક હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને લાંબા ગાળા માટે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, દવાઓનો ઉપયોગ માનસિક ઉપચારને વધુ અસરકારક બનાવવા માટે થઈ શકે છે.
તમારા માટે શ્રેષ્ઠ સારવાર યોજના નક્કી કરવા માટે માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિક સાથે વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ તમારા લક્ષણો, તબીબી ઇતિહાસ અને જીવનશૈલીનું મૂલ્યાંકન કરશે અને તમારા માટે સૌથી યોગ્ય સારવારની ભલામણ કરશે.
યાદ રાખો કે પેનીક એટેક એ એક સારવાર યોગ્ય સ્થિતિ છે અને યોગ્ય સારવારથી તમે તમારા લક્ષણોને નિયંત્રિત કરી શકો છો અને સામાન્ય જીવન જીવી શકો છો.
પેનીક એટેકના ઘરગથ્થુ ઉપાયો શું છે?
પેનીક એટેક આવે ત્યારે તેને શાંત કરવા માટે કેટલાક ઘરેલું ઉપાયો મદદરૂપ થઈ શકે છે, પરંતુ તે યાદ રાખવું અગત્યનું છે કે આ ઉપાયો વ્યાવસાયિક તબીબી સારવારનો વિકલ્પ નથી. જો તમને વારંવાર પેનીક એટેક આવતા હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ જરૂરી છે.
પેનીક એટેક દરમિયાન રાહત મેળવવા માટેના કેટલાક ઘરેલું ઉપાયો નીચે મુજબ છે:
તાત્કાલિક રાહત માટે:
- ઊંડા શ્વાસ લેવા: શાંતિથી બેસો અથવા સૂઈ જાઓ. તમારા નાક દ્વારા ધીમે ધીમે ઊંડો શ્વાસ લો, તમારા પેટને ફૂલવા દો. થોડી સેકન્ડ માટે શ્વાસ રોકો અને પછી તમારા મોં દ્વારા ધીમે ધીમે શ્વાસ બહાર કાઢો. આ પ્રક્રિયાને થોડી મિનિટો સુધી પુનરાવર્તન કરો. આ તમારા હૃદયના ધબકારાને ધીમો કરવામાં અને શાંત થવામાં મદદ કરે છે.
- જમીન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું (Grounding Techniques): તમારી આસપાસની વસ્તુઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો. 5 વસ્તુઓ જુઓ, 4 વસ્તુઓ સાંભળો, 3 વસ્તુઓ સ્પર્શ કરો, 2 વસ્તુઓ સૂંઘો અને 1 વસ્તુનો સ્વાદ લો. આ તમને વર્તમાન ક્ષણમાં પાછા લાવવામાં મદદ કરે છે.
- શાંત જગ્યાએ જવું: જો શક્ય હોય તો, જ્યાં ભીડ અને અવાજ ઓછો હોય તેવી શાંત જગ્યાએ જાઓ.
- ઠંડુ પાણી પીવું અથવા ચહેરા પર છાંટવું: ઠંડુ પાણી તમારી નર્વસ સિસ્ટમને શાંત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
- મનપસંદ સુગંધ લેવી: લવંડર અથવા કેમોમાઈલ જેવા શાંત સુગંધિત તેલની થોડી માત્રા સૂંઘવાથી રાહત મળી શકે છે.
- તમારા શરીરને હલાવવું: થોડું સ્ટ્રેચિંગ અથવા હળવી ચાલ કરવાથી તણાવ ઓછો થઈ શકે છે.
પેનીક એટેકની આવર્તન ઘટાડવા માટેના લાંબા ગાળાના ઉપાયો:
- નિયમિત કસરત: નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ તણાવ અને ચિંતા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- પૂરતી ઊંઘ લેવી: દરરોજ 7-8 કલાકની ઊંઘ લેવી જરૂરી છે. ઊંઘની અછત ચિંતાને વધારી શકે છે.
- આરોગ્યપ્રદ આહાર લેવો: સંતુલિત આહાર અને પૂરતું પાણી પીવું શરીર અને મનને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
- કેફીન અને આલ્કોહોલનું સેવન મર્યાદિત કરવું: આ પદાર્થો પેનીક એટેકને ટ્રિગર કરી શકે છે.
- તણાવ વ્યવસ્થાપન તકનીકો શીખવી: યોગા, ધ્યાન, માઇન્ડફુલનેસ અને શ્વાસ લેવાની કસરતો તણાવ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- સપોર્ટ સિસ્ટમ બનાવવી: મિત્રો અને પરિવાર સાથે વાતચીત કરવી અને તેમની મદદ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
- જર્નલિંગ: તમારી લાગણીઓ અને વિચારોને લખવાથી તમને ટ્રિગર્સ ઓળખવામાં અને લાગણીઓને સમજવામાં મદદ મળી શકે છે.
- હકારાત્મક વિચારસરણી કેળવવી: નકારાત્મક વિચારોને પડકારવા અને સકારાત્મક વિચારસરણી વિકસાવવાનો પ્રયાસ કરો.
મહત્વપૂર્ણ નોંધ:
ઘરગથ્થુ ઉપાયો પેનીક એટેકના લક્ષણોને હળવા કરવામાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તે તબીબી સારવારનો વિકલ્પ નથી. જો તમને વારંવાર અથવા ગંભીર પેનીક એટેક આવતા હોય, તો માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિકની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ તમારી સ્થિતિનું યોગ્ય મૂલ્યાંકન કરી શકે છે અને તમારા માટે યોગ્ય સારવાર યોજના બનાવી શકે છે.
પેનીક એટેકમાં ઘરે શું સંભાળની જરૂર છે?
પેનીક એટેક દરમિયાન ઘરે સંભાળમાં મુખ્યત્વે વ્યક્તિને શાંત અને સુરક્ષિત અનુભવ કરાવવાનો સમાવેશ થાય છે. અહીં કેટલીક બાબતો છે જે તમે ઘરે પેનીક એટેકનો સામનો કરતી વ્યક્તિ માટે કરી શકો છો:
જ્યારે એટેક આવે:
- શાંત રહો: તમારી પોતાની શાંતિ જાળવવી મહત્વપૂર્ણ છે. ગભરાશો નહીં, કારણ કે તમારી ગભરાટ વ્યક્તિને વધુ પરેશાન કરી શકે છે.
- તેમને ખાતરી આપો: વ્યક્તિને ખાતરી આપો કે તેઓ સુરક્ષિત છે અને આ ક્ષણિક છે. તેમને કહો કે તમે તેમની સાથે છો અને બધું ઠીક થઈ જશે.
- શ્વાસ લેવામાં મદદ કરો: તેમને ધીમા અને ઊંડા શ્વાસ લેવા માટે માર્ગદર્શન આપો. તમે તેમની સાથે બેસીને શ્વાસ લેવાની કસરત કરી શકો છો. નાક દ્વારા ધીમે ધીમે શ્વાસ લો, થોડી સેકન્ડ માટે રોકો અને પછી મોં દ્વારા ધીમે ધીમે શ્વાસ બહાર કાઢો.
- તેમને બેસાડો અથવા સૂવડાવો: જો શક્ય હોય તો, તેમને આરામથી બેસાડો અથવા સૂવડાવો.
- તેમનું ધ્યાન બીજે વાળો: તેમને તેમની આસપાસની વસ્તુઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે કહો (ઉદાહરણ તરીકે, 5 વસ્તુઓ જુઓ, 4 વસ્તુઓ સાંભળો, વગેરે). આ તેમને વર્તમાન ક્ષણમાં પાછા લાવવામાં મદદ કરશે.
- શારીરિક સંપર્ક (જો તેઓ સહમત હોય તો): હળવો સ્પર્શ, જેમ કે હાથ પકડવો અથવા પીઠ થપથપાવવી, તેમને શાંત કરવામાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તેમની સંમતિ જરૂરી છે.
- વાતચીત ટાળો: એટેક દરમિયાન તેમને શું થઈ રહ્યું છે તે વિશે પૂછવાનું ટાળો, કારણ કે તેનાથી તેમની ચિંતા વધી શકે છે.
- અવાજ ઓછો કરો: આસપાસના અવાજને ઓછો કરો અને શાંત વાતાવરણ બનાવો.
- તેમને એકલા ન છોડો: જ્યાં સુધી તેઓ શાંત ન થાય ત્યાં સુધી તેમની સાથે રહો.
એટેક પછી:
- તેમની વાત સાંભળો: તેમને તેમના અનુભવ વિશે વાત કરવા દો, જો તેઓ ઇચ્છે તો. તેમને ન્યાય ન આપો અથવા તેમના અનુભવને ઓછો આંકશો નહીં.
- તેમને આરામ કરવા દો: તેમને આરામ કરવા અને શાંત થવા માટે સમય આપો.
- પાણી આપો: તેમને પાણી પીવા માટે આપો.
- ટ્રિગર્સ ઓળખવામાં મદદ કરો: જો શક્ય હોય તો, તેમને એટેકને ટ્રિગર કરતી પરિસ્થિતિઓ અથવા વિચારોને ઓળખવામાં મદદ કરો.
- વ્યાવસાયિક મદદ માટે પ્રોત્સાહિત કરો: જો પેનીક એટેક વારંવાર આવતા હોય, તો તેમને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિકની મદદ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો.
શું ન કરવું:
- તેમને ગભરાયેલા કહેવું: આ તેમના અનુભવને ઓછો આંકશે અને તેમને વધુ ખરાબ લાગશે.
- તેમને કહેવું કે તે બધું તેમના મનમાં છે: પેનીક એટેક વાસ્તવિક શારીરિક અને માનસિક અનુભવ છે.
- તેમને અવગણવું: તેમની લાગણીઓને ગંભીરતાથી લો.
- તેમના પર ગુસ્સો કરવો: તેઓ જાણી જોઈને આવું નથી કરી રહ્યા.
પેનીક એટેકનો સામનો કરતી વ્યક્તિ માટે ઘરે સંભાળ રાખવામાં ધીરજ અને સમજણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમને સુરક્ષિત અને સમર્થિત અનુભવ કરાવવાથી તેમને આ મુશ્કેલ સમયમાંથી પસાર થવામાં મદદ મળી શકે છે. જો તમને વારંવાર પેનીક એટેક આવતા હોય, તો વ્યાવસાયિક મદદ લેવી શ્રેષ્ઠ છે.
પેનીક એટેકનું જોખમ કેવી રીતે ઘટાડવું?
પેનીક એટેકના જોખમને સંપૂર્ણપણે દૂર કરવું શક્ય નથી, પરંતુ કેટલીક વ્યૂહરચનાઓ અપનાવીને તેની આવર્તન અને તીવ્રતા ઘટાડી શકાય છે. અહીં કેટલીક અસરકારક રીતો છે:
1. તણાવ વ્યવસ્થાપન:
- તણાવના સ્ત્રોતોને ઓળખો: તમારા જીવનમાં કઈ બાબતો તણાવનું કારણ બને છે તે જાણવાનો પ્રયાસ કરો.
- તણાવ ઘટાડવાની તકનીકો શીખો: યોગા, ધ્યાન, માઇન્ડફુલનેસ અને ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતો જેવી પ્રવૃત્તિઓ તણાવને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
- સમય વ્યવસ્થાપન સુધારો: કાર્યોને પ્રાથમિકતા આપો અને યોગ્ય રીતે સમયનું આયોજન કરો જેથી દબાણ ઓછું થાય.
- ‘ના’ કહેવાનું શીખો: જો તમારા પર વધુ પડતો બોજ હોય તો વધારાની જવાબદારીઓ લેવાનું ટાળો.
2. સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવો:
- નિયમિત કસરત કરો: નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ તણાવ અને ચિંતા ઘટાડવામાં ખૂબ મદદરૂપ છે.
- પૂરતી ઊંઘ લો: દરરોજ 7-8 કલાકની ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ લેવી માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે.
- આરોગ્યપ્રદ આહાર લો: સંતુલિત અને પૌષ્ટિક આહાર શરીર અને મગજને યોગ્ય રીતે કાર્ય કરવામાં મદદ કરે છે.
- કેફીન અને આલ્કોહોલનું સેવન મર્યાદિત કરો: આ પદાર્થો ચિંતા અને પેનીક એટેકના લક્ષણોને વધારી શકે છે.
- ધૂમ્રપાન છોડો: ધૂમ્રપાન પણ ચિંતા વધારી શકે છે.
3. જ્ઞાનાત્મક વર્તણૂક ઉપચાર (CBT):
- CBT શીખો: માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિક પાસેથી CBT શીખવાથી તમે પેનીક એટેકને ટ્રિગર કરતા નકારાત્મક વિચારો અને વર્તણૂકોને ઓળખી અને બદલી શકો છો.
- એક્સપોઝર થેરાપીનો ઉપયોગ કરો: CBTનો એક ભાગ તરીકે, ધીમે ધીમે તે પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરો જે તમને ડરાવે છે.
4. સામાજિક આધાર મેળવો:
- મિત્રો અને પરિવાર સાથે વાત કરો: તમારી લાગણીઓ અને ચિંતાઓ વિશે વાત કરવાથી તમને સારું લાગી શકે છે.
- સપોર્ટ જૂથોમાં જોડાઓ: પેનીક ડિસઓર્ડરનો અનુભવ કરી રહેલા અન્ય લોકો સાથે જોડાવાથી તમને મદદ અને સમજણ મળી શકે છે.
5. ટ્રિગર્સને ઓળખો અને ટાળો:
- પેનીક એટેકના ટ્રિગર્સને ઓળખો: કઈ પરિસ્થિતિઓ, સ્થળો અથવા વિચારો તમારા પેનીક એટેકને શરૂ કરે છે તે જાણવાનો પ્રયાસ કરો.
- શક્ય હોય તો ટ્રિગર્સને ટાળો: જો તમે તમારા ટ્રિગર્સને ઓળખી શકો છો, તો તમે તેમને ટાળવાનો પ્રયાસ કરી શકો છો અથવા તેમનો સામનો કરવા માટે તૈયાર રહી શકો છો.
6. શ્વાસ લેવાની અને આરામ કરવાની તકનીકોનો અભ્યાસ કરો:
- ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતો: નિયમિતપણે ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતોનો અભ્યાસ કરવાથી તમે એટેક દરમિયાન શાંત રહેવામાં મદદ મેળવી શકો છો.
- ધ્યાન અને માઇન્ડફુલનેસ: આ તકનીકો તમને વર્તમાન ક્ષણમાં રહેવામાં અને ચિંતા ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- સ્નાયુ આરામ તકનીકો: શરીરના સ્નાયુઓને ધીમે ધીમે આરામ આપવાની તકનીકો શીખવાથી તણાવ ઓછો થાય છે.
7. નિયમિત તપાસ અને સારવાર:
- નિયમિત ડૉક્ટરની મુલાકાત લો: જો તમને પેનીક એટેકનો અનુભવ થતો હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લો.
- સૂચવેલી દવાઓ લો: જો તમારા ડૉક્ટર દવાઓ સૂચવે છે, તો તેને નિયમિતપણે લો.
પેનીક એટેકના જોખમને ઘટાડવા માટે આ પગલાંઓ એક સંયુક્ત અભિગમ અપનાવવા પર ભાર મૂકે છે. તમારી વ્યક્તિગત જરૂરિયાતો અને પરિસ્થિતિઓ અનુસાર આ વ્યૂહરચનાઓને અનુુકૂલિત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. જો તમને પેનીક એટેકનો અનુભવ થતો હોય, તો વ્યાવસાયિક મદદ લેવી હંમેશાં શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે.
સારાંશ
પેનીક એટેક એ અચાનક અને તીવ્ર ગભરાટનો અનુભવ છે, જેમાં શારીરિક લક્ષણો પણ જોવા મળે છે, જેમ કે ધબકારા વધવા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, પરસેવો થવો અને ચક્કર આવવા. આ અનુભવ ખૂબ જ ડરામણો હોઈ શકે છે અને વ્યક્તિને એવું લાગી શકે છે કે તે નિયંત્રણ ગુમાવી રહ્યો છે અથવા મૃત્યુ પામી રહ્યો છે. પેનીક એટેક કોઈ ચોક્કસ કારણ વગર થઈ શકે છે અને થોડી મિનિટો સુધી ચાલી શકે છે.
નિયમિત પેનીક એટેક પેનીક ડિસઓર્ડર સૂચવી શકે છે, જે સારવાર યોગ્ય છે. તણાવ વ્યવસ્થાપન, જીવનશૈલીમાં ફેરફાર અને માનસિક ઉપચાર (જેમ કે CBT) પેનીક એટેકના જોખમને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. જો તમને પેનીક એટેકનો અનુભવ થતો હોય, તો વ્યાવસાયિક મદદ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.
