નાકમાંથી પાણી પડવું
નાકમાંથી પાણી પડવું શું છે?
નાકમાંથી પાણી પડવું એ એક સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા છે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં રાયનોરિયા કહેવામાં આવે છે. આ સ્થિતિમાં નાકમાંથી પાણી જેવો પ્રવાહી પદાર્થ સતત ટપકતો રહે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના કારણો:
- શરદી: શરદી સૌથી સામાન્ય કારણ છે. વાયરસના ચેપને કારણે નાકમાં સોજો આવે છે અને પાણી નીકળવા લાગે છે.
- એલર્જી: ધૂળ, પરાગ, પ્રાણીઓના રૂંવાટી, ખોરાક વગેરે જેવા એલર્જનને કારણે પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
- સાઈનસાઈટિસ: સાઈનસની બળતરાને કારણે પણ આ સમસ્યા થઈ શકે છે.
- નાકની અંદરની કોઈ સમસ્યા: નાકની અંદર કોઈ ઈજા, પોલીપ્સ અથવા અન્ય કોઈ સમસ્યા હોય તો પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
- દવાઓની આડઅસર: કેટલીક દવાઓની આડઅસર તરીકે પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
- ગર્ભાવસ્થા: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન હોર્મોનમાં થતા ફેરફારને કારણે પણ આ સમસ્યા થઈ શકે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના લક્ષણો:
- નાકમાંથી પાણી નીકળવું
- છીંકો આવવી
- નાક બંધ થવું
- ગળામાં ખંજવાળ
- માથામાં દુખાવો
- થાક લાગવો
નાકમાંથી પાણી પડવાની સારવાર:
સારવાર કારણ પર આધારિત હોય છે. જો શરદી હોય તો સામાન્ય રીતે થોડા દિવસોમાં પોતે જ મટી જાય છે. જો એલર્જી હોય તો એલર્જીની દવાઓ લેવી પડે છે. જો સાઈનસાઈટિસ હોય તો એન્ટિબાયોટિક્સ લેવા પડે છે.
ઘરેલુ ઉપાયો:
- ગરમ પાણીમાં મીઠું નાખીને નાક ધોવા
- સ્ટીમ લેવી
- લસણની ચટણી ખાવી
- આદુની ચા પીવી
- હળદરવાળું દૂધ પીવું
ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું:
- જો નાકમાંથી પાણી નીકળવાની સાથે તાવ, માથાનો દુખાવો, ગળામાં દુખાવો, કાનમાં દુખાવો અથવા શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય તો.
- જો ઘરેલુ ઉપાયોથી રાહત ન મળે તો.
- જો નાકમાંથી પીળો કે લીલો રંગનો સ્રાવ નીકળે તો.
નાકમાંથી પાણી પડવાના કારણો
નાકમાંથી પાણી પડવું એ એક સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા છે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં રાયનોરિયા કહેવામાં આવે છે. આ સ્થિતિમાં નાકમાંથી પાણી જેવો પ્રવાહી પદાર્થ સતત ટપકતો રહે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના મુખ્ય કારણો:
1. શરદી
- કારણ: વાયરસના ચેપને કારણે નાકમાં સોજો આવે છે અને પાણી નીકળવા લાગે છે.
- લક્ષણો: છીંકો, ગળામાં ખરાશ, તાવ વગેરે.
2. એલર્જી
- કારણ: ધૂળ, પરાગ, પ્રાણીઓના રૂંવાટી, ખોરાક વગેરે જેવા એલર્જનને કારણે પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
- લક્ષણો: આંખોમાં પાણી આવવું, છીંકો, ખંજવાળ વગેરે.
3. સાઇનસાઈટિસ
- કારણ: સાઇનસની બળતરાને કારણે પણ આ સમસ્યા થઈ શકે છે.
- લક્ષણો: માથાનો દુખાવો, દાંતમાં દુખાવો, ચહેરા પર દબાણ વગેરે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના કારણો
નાકમાંથી પાણી પડવું એ એક સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા છે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં રાયનોરિયા કહેવામાં આવે છે. આ સ્થિતિમાં નાકમાંથી પાણી જેવો પ્રવાહી પદાર્થ સતત ટપકતો રહે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના મુખ્ય કારણો:
1. શરદી
- કારણ: વાયરસના ચેપને કારણે નાકમાં સોજો આવે છે અને પાણી નીકળવા લાગે છે.
- લક્ષણો: છીંકો, ગળામાં ખરાશ, તાવ વગેરે.
2. એલર્જી
- કારણ: ધૂળ, પરાગ, પ્રાણીઓના રૂંવાટી, ખોરાક વગેરે જેવા એલર્જનને કારણે પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
- લક્ષણો: આંખોમાં પાણી આવવું, છીંકો, ખંજવાળ વગેરે.
3. સાઇનસાઈટિસ
- કારણ: સાઇનસની બળતરાને કારણે પણ આ સમસ્યા થઈ શકે છે.
- લક્ષણો: માથાનો દુખાવો, દાંતમાં દુખાવો, ચહેરા પર દબાણ વગેરે.
4. નાકની અંદરની કોઈ સમસ્યા
- કારણ: નાકની અંદર કોઈ ઈજા, પોલીપ્સ અથવા અન્ય કોઈ સમસ્યા હોય તો પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
5. દવાઓની આડઅસર
- કારણ: કેટલીક દવાઓની આડઅસર તરીકે પણ નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
6. ગર્ભાવસ્થા
- કારણ: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન હોર્મોનમાં થતા ફેરફારને કારણે પણ આ સમસ્યા થઈ શકે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના અન્ય કારણો:
- શુષ્ક હવા: ખૂબ શુષ્ક હવા હોવાથી નાકની અંદરની ભેજ ખૂટી જાય છે અને નાકમાંથી પાણી નીકળવા લાગે છે.
- કેટલાક ખોરાક: કેટલાક ખોરાક જેવા કે દૂધ, ડેરી પ્રોડક્ટ્સ, ઘઉં વગેરે ખાવાથી પણ કેટલાક લોકોમાં એલર્જી થઈ શકે છે અને નાકમાંથી પાણી નીકળી શકે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?
નાકમાંથી પાણી પડવું એ એક સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા છે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં રાયનોરિયા કહેવામાં આવે છે. આ સ્થિતિમાં નાકમાંથી પાણી જેવો પ્રવાહી પદાર્થ સતત ટપકતો રહે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાના મુખ્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો:
- નાકમાંથી પાણી નીકળવું: આ સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે. પાણી પારદર્શક, પીળું અથવા લીલું હોઈ શકે છે.
- છીંક આવવી: નાકમાંથી પાણી નીકળવા સાથે છીંક આવવી એ સામાન્ય છે.
- નાક બંધ થવું: કેટલીક વખત નાકમાં સોજો આવવાને કારણે નાક બંધ થઈ શકે છે.
- ગળામાં ખંજવાળ: નાકમાંથી પાણી નીકળવાથી ગળામાં ખંજવાળ આવી શકે છે.
- માથામાં દુખાવો: સાઇનસની બળતરા હોય તો માથામાં દુખાવો થઈ શકે છે.
- થાક લાગવો: સતત નાકમાંથી પાણી નીકળવાથી થાક લાગી શકે છે.
- આંખોમાં પાણી આવવું: કેટલાક કિસ્સામાં એલર્જીને કારણે આંખોમાં પણ પાણી આવી શકે છે.
- કાનમાં દબાણ: સાઇનસની સમસ્યા હોય તો કાનમાં દબાણ અનુભવાય શકે છે.
નાકમાંથી પાણી પડવાનું નિદાન
નાકમાંથી પાણી પડવાનું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર કેટલીક પરીક્ષાઓ કરી શકે છે. આ પરીક્ષાઓ દ્વારા ડૉક્ટરને આ સમસ્યાનું ચોક્કસ કારણ જાણવામાં મદદ મળશે અને તેના આધારે સારવાર પણ આપી શકાશે.
નિદાન માટે કરવામાં આવતી પરીક્ષાઓ:
- શારીરિક પરીક્ષા: ડૉક્ટર તમારા નાક, કાન અને ગળાની કાળજીપૂર્વક તપાસ કરશે.
- એલર્જી ટેસ્ટ: જો ડૉક્ટરને શંકા હોય કે તમને કોઈ એલર્જી છે, તો તેઓ એલર્જી ટેસ્ટ કરી શકે છે. આ ટેસ્ટમાં તમારી ત્વચા પર અથવા તમારા લોહીમાં એલર્જન મૂકવામાં આવે છે અને તમારી શરીરની પ્રતિક્રિયા જોવામાં આવે છે.
- સાઇનસ એક્સ-રે: જો ડૉક્ટરને શંકા હોય કે તમને સાઇનસની સમસ્યા છે, તો તેઓ સાઇનસ એક્સ-રે કરાવી શકે છે. આ એક્સ-રેમાં તમારા સાઇનસની સ્થિતિ સ્પષ્ટ દેખાશે.
- સીટી સ્કેન: જો સાઇનસ એક્સ-રેથી પૂરતી માહિતી ન મળે તો, ડૉક્ટર સીટી સ્કેન કરાવી શકે છે.
- એન્ડોસ્કોપી: આ પરીક્ષામાં એક પાતળી ટ્યુબ જેમાં કેમેરા અને પ્રકાશ હોય છે, તેને તમારા નાકમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. આનાથી ડૉક્ટર તમારા નાકની અંદરની સ્થિતિ જોઈ શકે છે.
નિદાન કરવામાં મદદરૂપ થતી માહિતી:
- લક્ષણો: તમે ક્યારથી આ સમસ્યા અનુભવી રહ્યા છો, કયા લક્ષણો છે અને તેની તીવ્રતા કેવી છે તે ડૉક્ટરને જણાવો.
- દવાઓ: તમે કઈ દવાઓ લઈ રહ્યા છો તે ડૉક્ટરને જણાવો.
- એલર્જી: તમને કોઈ એલર્જી છે કે કેમ તે ડૉક્ટરને જણાવો.
- પરિવારનો ઇતિહાસ: તમારા પરિવારમાં કોઈને આવી સમસ્યા છે કે કેમ તે ડૉક્ટરને જણાવો.
ડૉક્ટરને મળવાનું મહત્વ:
જો તમને લાંબા સમયથી નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યા છે અને તેનાથી તમને પરેશાની થાય છે, તો તમારે જલ્દીથી ડૉક્ટરને મળવું જોઈએ. ડૉક્ટર તમને સચોટ નિદાન કરીને યોગ્ય સારવાર આપી શકશે.
નાકમાંથી પાણી પડવાની સારવાર
નાકમાંથી પાણી પડવાની સારવાર તેના કારણ પર આધારિત હોય છે. જો તમને આ સમસ્યા થાય છે, તો ડૉક્ટરને મળવું જરૂરી છે. ડૉક્ટર તમારી તપાસ કરશે અને તમને યોગ્ય સારવાર સૂચવશે.
સામાન્ય રીતે નાકમાંથી પાણી પડવાની સારવારમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- દવાઓ:
- એન્ટિહિસ્ટેમાઇન્સ: એલર્જીને કારણે નાકમાંથી પાણી પડતું હોય તો આ દવાઓ ઉપયોગી થાય છે.
- ડિકોન્જેસ્ટન્ટ્સ: નાકના છિદ્રો ખુલ્લા કરવા માટે આ દવાઓ ઉપયોગી થાય છે.
- સ્ટેરોઇડ્સ: ગંભીર કેસમાં ડૉક્ટર સ્ટેરોઇડ્સ સૂચવી શકે છે.
- ઘરેલુ ઉપાયો:
- ગરમ પાણીથી નાક ધોવું: ગરમ પાણીમાં મીઠું નાખીને નાક ધોવાથી નાકમાંથી બેક્ટેરિયા અને વાયરસ દૂર થાય છે.
- સ્ટીમ લેવી: સ્ટીમ લેવાથી નાક બંધ થવાની સમસ્યા દૂર થાય છે અને શ્વાસ લેવામાં સરળતા રહે છે.
- આદુની ચા: આદુમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો હોય છે, જે નાકમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- તુલસી: તુલસીમાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ અને એન્ટીવાયરલ ગુણધર્મો હોય છે, જે શરદી અને ફ્લૂમાં ફાયદાકારક છે.
- જીવનશૈલીમાં ફેરફાર:
- એલર્જનથી દૂર રહો: જો તમને કોઈ એલર્જી છે, તો તે એલર્જનથી દૂર રહેવાનો પ્રયાસ કરો.
- પૂરતી ઊંઘ લો: પૂરતી ઊંઘ લેવાથી તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત થાય છે.
- પાણી પીવો: પુષ્કળ પાણી પીવાથી તમારું શરીર હાઇડ્રેટેડ રહેશે અને તમને ઝડપથી સ્વસ્થ થવામાં મદદ મળશે.
ક્યારે ડૉક્ટરને મળવું:
- જો તમને તાવ આવે છે.
- જો તમારું ગળું દુખે છે.
- જો તમને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય છે.
- જો તમારા નાકમાંથી પીળો અથવા લીલો રંગનો સ્રાવ નીકળે છે.
- જો તમારી સમસ્યા ઘરેલુ ઉપાયોથી દૂર ન થાય.
આયુર્વેદિક સારવાર
આયુર્વેદમાં નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યાને ‘પિત્ત દોષ’ સાથે જોડીને જોવામાં આવે છે. આયુર્વેદમાં આ સમસ્યાને દૂર કરવા માટે ઘણા બધા કુદરતી અને હર્બલ ઉપચારો છે.
આયુર્વેદિક ઉપચારો:
- તુલસી: તુલસીમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો છે. તુલસીના પાન ચાવીને ખાવાથી અથવા તુલસીની ચા પીવાથી નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યા ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
- આદુ: આદુમાં પણ એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો હોય છે. આદુની ચા પીવાથી નાકમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
- મધ: મધ એક કુદરતી એન્ટિબાયોટિક છે. મધને ગરમ પાણીમાં મિક્ષ કરીને પીવાથી ગળાની ખરાશ અને નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યામાં રાહત મળે છે.
- હળદર: હળદરમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો હોય છે. હળદરવાળું દૂધ પીવાથી નાકમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
- લવિંગ: લવિંગમાં એન્ટિસેપ્ટિક ગુણધર્મો હોય છે. લવિંગને ચાવીને ખાવાથી અથવા લવિંગની ચા પીવાથી નાક બંધ થવાની સમસ્યા દૂર થાય છે.
ઘરેલુ ઉપચારો:
નાકમાંથી પાણી પડવું એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે, જેને આપણે ઘણીવાર શરદી કે એલર્જીને કારણે અનુભવીએ છીએ. આ સમસ્યાથી છુટકારો મેળવવા માટે આપણે ઘણા ઘરેલુ ઉપચારો અજમાવી શકીએ છીએ.
ગરમ પાણીથી નાક ધોવું:
- ગરમ પાણીમાં થોડું મીઠું ઉમેરીને નાક ધોવાથી નાકમાંથી બેક્ટેરિયા અને વાયરસ દૂર થાય છે.
- આ ઉપચાર નાકની અંદરની સફાઈ કરવામાં મદદરૂપ થાય છે અને શ્વાસ લેવામાં સરળતા રહે છે.
સ્ટીમ લેવી:
- એક પોટમાં ગરમ પાણી લો અને તેમાં થોડા ટીપાં યુકાલિપ્ટસ તેલ ઉમેરો.
- હવે તમારા માથાને ટુવાલથી ઢાંકીને આ સ્ટીમ લો.
- આ ઉપચાર નાક બંધ થવાની સમસ્યા દૂર કરવામાં મદદરૂપ થાય છે અને શ્વાસ લેવામાં સરળતા રહે છે.
મધ:
- મધમાં એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો હોય છે.
- ગરમ પાણીમાં થોડું મધ મિક્ષ કરીને પીવાથી ગળાની ખરાશ અને નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યામાં રાહત મળે છે.
આદુ:
- આદુમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી ગુણધર્મો હોય છે.
- આદુની ચા પીવાથી નાકમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
તુલસી:
- તુલસીમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો હોય છે.
- તુલસીના પાન ચાવીને ખાવાથી અથવા તુલસીની ચા પીવાથી નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યા ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
હળદર:
- હળદરમાં એન્ટી-ઇન્ફ્લેમેટરી અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો હોય છે.
- હળદરવાળું દૂધ પીવાથી નાકમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
લવિંગ:
- લવિંગમાં એન્ટિસેપ્ટિક ગુણધર્મો હોય છે.
- લવિંગને ચાવીને ખાવાથી અથવા લવિંગની ચા પીવાથી નાક બંધ થવાની સમસ્યા દૂર થાય છે.
ધ્યાન:
- આ ઉપચારો સામાન્ય રીતે સલામત છે, પરંતુ જો તમને કોઈ એલર્જી હોય તો કોઈપણ ઉપચાર કરતાં પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
- જો તમારી સમસ્યા વધુ ગંભીર હોય તો તરત જ ડૉક્ટરને મળો.
અન્ય ઉપાયો:
- પૂરતી ઊંઘ લો.
- પુષ્કળ પ્રમાણમાં પાણી પીવો.
- તમારા રૂમને સાફ અને સ્વચ્છ રાખો.
- ધૂમ્રપાન અને મદ્યપાનથી દૂર રહો.
આ ઉપરાંત, આયુર્વેદમાં નસ્ય જેવી પ્રક્રિયાઓ પણ નાકમાંથી પાણી પડવાની સમસ્યામાં રાહત આપે છે.
