અફેસીયા (વાચાઘાત)

અફેસીયા શું છે?

અફેસીયા એક એવી સ્થિતિ છે જે મગજના એવા ભાગોને નુકસાન થવાને કારણે થાય છે જે ભાષાને નિયંત્રિત કરે છે. તેના કારણે વ્યક્તિને બોલવામાં, સમજવામાં, વાંચવામાં અને લખવામાં મુશ્કેલી પડે છે.

અફેસીયા કોઈ રોગ નથી, પરંતુ તે અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓનું પરિણામ છે, જેમાં સૌથી સામાન્ય કારણો નીચે મુજબ છે:

• સ્ટ્રોક: મગજમાં લોહીનો પુરવઠો અચાનક બંધ થઈ જવાથી અથવા રક્તસ્ત્રાવ થવાથી મગજના કોષોને નુકસાન થાય છે.
• માથામાં ઇજા: અકસ્માત અથવા અન્ય કારણોસર મગજને આઘાત લાગવાથી ભાષા કેન્દ્રોને અસર થઈ શકે છે.
• મગજની ગાંઠ: મગજમાં ગાંઠ વધવાથી આસપાસના ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારો પર દબાણ આવે છે.
• મગજનો ચેપ: એન્સેફાલીટીસ અથવા મેનિન્જાઇટિસ જેવા ચેપ મગજને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
• ડિજનરેટિવ ન્યુરોલોજીકલ રોગો: અલ્ઝાઇમર રોગ અથવા ફ્રન્ટોટેમ્પોરલ ડિમેન્શિયા જેવી સ્થિતિઓ ધીમે ધીમે મગજના ભાષા વિસ્તારોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

અફેસીયાના મુખ્ય લક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• શબ્દો શોધવામાં મુશ્કેલી
• અધૂરા અથવા અર્થહીન વાક્યો બોલવા
• અન્ય લોકો શું કહી રહ્યા છે તે સમજવામાં મુશ્કેલી
• સાદી સૂચનાઓનું પાલન કરવામાં તકલીફ
• વાંચવામાં અને લખવામાં મુશ્કેલી
• શબ્દોની અદલાબદલી કરવી અથવા ખોટા શબ્દોનો ઉપયોગ કરવો

અફેસીયાની તીવ્રતા વ્યક્તિએ અનુભવેલા મગજના નુકસાનના પ્રમાણ અને સ્થાન પર આધાર રાખે છે. કેટલાક લોકોને હળવી મુશ્કેલીઓનો અનુભવ થાય છે, જ્યારે અન્ય લોકો તેમની વાતચીત કરવાની ક્ષમતામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો અનુભવે છે.

અફેસીયાનું નિદાન સામાન્ય રીતે સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે ભાષા અને વાતચીત કૌશલ્યોનું મૂલ્યાંકન કરે છે. સારવારનો મુખ્ય ઉદ્દેશ વ્યક્તિને તેમની વાતચીત કરવાની ક્ષમતાને પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં અથવા સુધારવામાં મદદ કરવાનો છે. સ્પીચ થેરાપી એ અફેસીયાની સારવારનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.

જો તમે અથવા તમારા કોઈ પરિચિત અફેસીયાના લક્ષણો અનુભવી રહ્યા હોય, તો તાત્કાલિક તબીબી સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. વહેલું નિદાન અને સારવાર પરિણામોને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે.

અફેસીયા નાં કારણો શું છે?

અફેસીયા થવાના મુખ્ય કારણો મગજના એવા ભાગોને નુકસાન છે જે ભાષાને નિયંત્રિત કરે છે. આ નુકસાન વિવિધ પરિસ્થિતિઓથી થઈ શકે છે, જેમાં સૌથી સામાન્ય કારણો નીચે મુજબ છે:

• સ્ટ્રોક (Stroke): આ અફેસીયાનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. જ્યારે મગજમાં લોહીનો પુરવઠો અચાનક બંધ થઈ જાય છે (ઇસ્કેમિક સ્ટ્રોક) અથવા મગજમાં રક્તસ્ત્રાવ થાય છે (હેમોરેજિક સ્ટ્રોક), ત્યારે મગજના કોષોને ઓક્સિજન અને પોષક તત્વો મળતા નથી અને તે મૃત્યુ પામે છે. જો આ નુકસાન ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારોમાં થાય તો અફેસીયા થઈ શકે છે.
• માથામાં ઇજા (Traumatic Brain Injury – TBI): અકસ્માત, પડી જવું અથવા અન્ય કોઈ કારણોસર માથામાં ગંભીર ઇજા થવાથી મગજને આઘાત લાગે છે. આ આઘાત મગજના કોષોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે અને અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.
• મગજની ગાંઠ (Brain Tumor): મગજમાં કોઈપણ પ્રકારની ગાંઠ (કેન્સરગ્રસ્ત અથવા બિન-કેન્સરગ્રસ્ત) વધવાથી આસપાસના મગજના પેશીઓ પર દબાણ આવે છે. જો આ દબાણ ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારો પર આવે તો અફેસીયા થઈ શકે છે. કેટલીકવાર ગાંઠને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવતી સર્જરી પણ ભાષા વિસ્તારોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
• મગજનો ચેપ (Brain Infection): એન્સેફાલીટીસ (મગજનો સોજો) અથવા મેનિન્જાઇટિસ (મગજ અને કરોડરજ્જુની આસપાસના આવરણનો સોજો) જેવા ચેપ મગજના કોષોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે અને અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.
• ડિજનરેટિવ ન્યુરોલોજીકલ રોગો (Degenerative Neurological Diseases): કેટલીક પ્રગતિશીલ ન્યુરોલોજીકલ સ્થિતિઓ જેમ કે અલ્ઝાઇમર રોગ, ફ્રન્ટોટેમ્પોરલ ડિમેન્શિયા અને પ્રાથમિક પ્રગતિશીલ અફેસીયા (Primary Progressive Aphasia – PPA) ધીમે ધીમે મગજના ભાષા વિસ્તારોને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેના કારણે અફેસીયાના લક્ષણો સમય જતાં વધુ ખરાબ થતા જાય છે.
• હંગામી ઇસ્કેમિક એટેક (Transient Ischemic Attack – TIA): જેને “મિની-સ્ટ્રોક” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેમાં મગજમાં લોહીનો પુરવઠો થોડા સમય માટે અટકી જાય છે. TIA સામાન્ય રીતે કાયમી નુકસાન કરતું નથી, પરંતુ કેટલીકવાર તે અસ્થાયી અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.

મગજના ભાષા નિયંત્રણ કરતા મુખ્ય વિસ્તારો ડાબા ગોળાર્ધમાં આવેલા હોય છે (મોટાભાગના જમણા હાથવાળા લોકોમાં). આ વિસ્તારોમાં બ્રોકાનો વિસ્તાર (Broca’s area), જે વાણીના ઉત્પાદન માટે મહત્વપૂર્ણ છે, અને વર્નિકનો વિસ્તાર (Wernicke’s area), જે ભાષાની સમજ માટે મહત્વપૂર્ણ છે, નો સમાવેશ થાય છે. આ વિસ્તારો અથવા તેમને જોડતા ચેતા માર્ગોને નુકસાન થવાથી વિવિધ પ્રકારના અફેસીયા થઈ શકે છે.

અફેસીયા નાં ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?

સહાયક: અફેસીયા એક એવી સ્થિતિ છે જે મગજના ભાષા નિયંત્રણ કરતા ભાગોને નુકસાન થવાને કારણે થાય છે. તેનાથી વ્યક્તિની બોલવાની, લખવાની, વાંચવાની અને ભાષા સમજવાની ક્ષમતા પર અસર પડે છે. અફેસીયાના ચિહ્નો અને લક્ષણો વ્યક્તિએ કયા પ્રકારનું અને કેટલી ગંભીરતાનું નુકસાન થયું છે તેના પર આધાર રાખે છે. અહીં કેટલાક સામાન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો આપ્યા છે:

બોલવામાં તકલીફ (Expressive Aphasia):

• ટૂંકા અથવા અધૂરા વાક્યો બોલવા.
• એવા વાક્યો બોલવા જેનો કોઈ અર્થ ન હોય.
• એક શબ્દની જગ્યાએ બીજો શબ્દ વાપરવો અથવા એક અવાજની જગ્યાએ બીજો અવાજ વાપરવો.
• ન ઓળખી શકાય તેવા શબ્દો બોલવા.
• શબ્દો શોધવામાં મુશ્કેલી પડવી (Anomia).
• વસ્તુઓના નામ યાદ કરવામાં તકલીફ પડવી.
• વાક્યોમાં વ્યાકરણની ભૂલો કરવી.

સાંભળવામાં અને સમજવામાં તકલીફ (Receptive Aphasia):

• અન્ય લોકોની વાતચીત ન સમજવી.
• તેઓ જે વાંચે છે તે ન સમજવું.
• પ્રશ્નો અથવા સૂચનાઓ ખોટી રીતે સમજવી.
• પૂછવામાં આવેલા પ્રશ્નોનો અર્થહીન જવાબ આપવો.
• પોતાની સમજણની મુશ્કેલીઓથી અજાણ હોવું.

લખવામાં તકલીફ:

• અર્થહીન વાક્યો લખવા.
• શબ્દોની જોડણીમાં ભૂલો કરવી.
• વાક્યોમાં શબ્દોનો ખોટો ક્રમ ગોઠવવો.

વાંચવામાં તકલીફ:

• લખેલા શબ્દો ન સમજવા.
• વાક્યોનો અર્થ સમજવામાં મુશ્કેલી પડવી.

અન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો:

• વાતચીત કરતી વખતે હતાશા અથવા ગુસ્સો અનુભવવો.
• સામાજિક પ્રવૃત્તિઓમાં ઓછો રસ દાખવવો કારણ કે વાતચીત મુશ્કેલ લાગે છે.
• સંકેતો અને હાવભાવ સમજવામાં તકલીફ પડવી.

અફેસીયાના ઘણા પ્રકારો છે, જે મગજના કયા ભાગને નુકસાન થયું છે તેના પર આધાર રાખે છે. કેટલાક સામાન્ય પ્રકારોમાં બ્રોકાઝ અફેસીયા (બોલવામાં તકલીફ), વર્નિકીઝ અફેસીયા (સમજવામાં તકલીફ), ગ્લોબલ અફેસીયા (બોલવા અને સમજવામાં બંનેમાં ગંભીર તકલીફ) અને એનોમિક અફેસીયા (શબ્દો શોધવામાં તકલીફ) નો સમાવેશ થાય છે.

જો તમને અથવા તમારા કોઈ પ્રિયજનને વાતચીત, સમજણ, વાંચન અથવા લેખનમાં અચાનક મુશ્કેલી આવે તો તાત્કાલિક તબીબી સહાય મેળવવી મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે સ્ટ્રોક જેવી ગંભીર સમસ્યાનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.

અફેસીયા નું જોખમ કોને વધારે છે?

અફેસીયાનું જોખમ નીચેના પરિબળો ધરાવતા લોકોને વધારે હોય છે:

• વૃદ્ધો: અફેસીયા મોટાભાગે મધ્યમ વયના અથવા વૃદ્ધ લોકોમાં જોવા મળે છે, ખાસ કરીને 65 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં.
• સ્ટ્રોકનો ઇતિહાસ: સ્ટ્રોક એ અફેસીયાનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. જે લોકોને પહેલાં સ્ટ્રોક આવ્યો હોય તેમને અફેસીયા થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• મગજની ઇજા: માથામાં ગંભીર ઇજા થવાથી મગજના ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારોને નુકસાન થઈ શકે છે અને અફેસીયા થઈ શકે છે.
• મગજની ગાંઠ: મગજમાં ગાંઠ હોવી, ખાસ કરીને જો તે ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારોની નજીક હોય, તો અફેસીયાનું જોખમ વધારે છે. ગાંઠની સારવાર માટે કરવામાં આવતી સર્જરી અથવા રેડિયેશન થેરાપી પણ ક્યારેક અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.
• મગજનો ચેપ: એન્સેફાલીટીસ અથવા મેનિન્જાઇટિસ જેવા મગજના ચેપ ભાષા વિસ્તારોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
• ડિજનરેટિવ ન્યુરોલોજીકલ રોગો: અલ્ઝાઇમર રોગ, ફ્રન્ટોટેમ્પોરલ ડિમેન્શિયા અને પ્રાથમિક પ્રગતિશીલ અફેસીયા (PPA) જેવી સ્થિતિઓ ધીમે ધીમે મગજના ભાષા વિસ્તારોને નુકસાન પહોંચાડે છે.
• હૃદય રોગ અને અન્ય વાહિની સમસ્યાઓ: હાઈ બ્લડ પ્રેશર, ડાયાબિટીસ, અને હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ જેવી પરિસ્થિતિઓ સ્ટ્રોકનું જોખમ વધારે છે, અને આ રીતે અફેસીયાનું જોખમ પણ વધારે છે.
• અન્ય કારણો: ક્યારેક માઇગ્રેન, હુમલા અથવા અમુક દવાઓની આડઅસરને કારણે પણ હંગામી અફેસીયા થઈ શકે છે.

જો કે અફેસીયા કોઈ પણ ઉંમરના વ્યક્તિને થઈ શકે છે, ઉપર જણાવેલા પરિબળો ધરાવતા લોકોમાં તેનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધારે હોય છે. સ્ટ્રોકનું જોખમ ઘટાડવા માટે તંદુરસ્ત જીવનશૈલી જાળવવી, નિયમિત કસરત કરવી, સંતુલિત આહાર લેવો અને બ્લડ પ્રેશર તથા કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રણમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. માથાની ઇજાઓથી બચવા માટે સલામતીનાં પગલાં લેવા પણ જરૂરી છે.

અફેસીયા સાથે કયા રોગો સંકળાયેલા છે?

અફેસીયા સીધો કોઈ રોગ નથી, પરંતુ તે મગજના એવા ભાગોને નુકસાન થવાને કારણે થતી એક ભાષાકીય વિકૃતિ છે જે ભાષાને નિયંત્રિત કરે છે. આ નુકસાન વિવિધ રોગો અને તબીબી પરિસ્થિતિઓના પરિણામે થઈ શકે છે. અફેસીયા સાથે સંકળાયેલા કેટલાક મુખ્ય રોગો અને પરિસ્થિતિઓ નીચે મુજબ છે:

• સ્ટ્રોક (Stroke): આ અફેસીયાનું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. મગજમાં લોહીનો પુરવઠો અચાનક બંધ થઈ જવાથી (ઇસ્કેમિક સ્ટ્રોક) અથવા મગજમાં રક્તસ્ત્રાવ થવાથી (હેમોરેજિક સ્ટ્રોક) મગજના કોષોને નુકસાન થાય છે, જેમાં ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારો પણ સામેલ હોઈ શકે છે.
• માથામાં ઇજા (Traumatic Brain Injury – TBI): અકસ્માત, પડી જવું અથવા અન્ય કોઈ કારણોસર માથામાં ગંભીર ઇજા થવાથી મગજના પેશીઓને નુકસાન થઈ શકે છે, જેના પરિણામે અફેસીયા થઈ શકે છે.
• મગજની ગાંઠ (Brain Tumor): મગજમાં કોઈપણ પ્રકારની ગાંઠ, પછી ભલે તે કેન્સરગ્રસ્ત હોય કે બિન-કેન્સરગ્રસ્ત, મગજના આસપાસના વિસ્તારો પર દબાણ લાવી શકે છે અને કાર્યમાં ખલેલ પહોંચાડી શકે છે, જેમાં ભાષા નિયંત્રણનો વિસ્તાર પણ સામેલ છે. ગાંઠને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવતી સર્જરી પણ ક્યારેક અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.
• મગજનો ચેપ (Brain Infection): એન્સેફાલીટીસ (મગજનો સોજો) અને મેનિન્જાઇટિસ (મગજ અને કરોડરજ્જુની આસપાસના આવરણનો સોજો) જેવા ચેપ મગજના કોષોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે અને અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.
• ડિજનરેટિવ ન્યુરોલોજીકલ રોગો (Degenerative Neurological Diseases): કેટલીક પ્રગતિશીલ ન્યુરોલોજીકલ સ્થિતિઓ ધીમે ધીમે મગજના કોષોને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેમાં ભાષા નિયંત્રણ કરતા કોષો પણ સામેલ છે. આમાં મુખ્યત્વે નીચેના રોગોનો સમાવેશ થાય છે:
  • અલ્ઝાઇમર રોગ (Alzheimer’s Disease): યાદશક્તિ અને અન્ય જ્ઞાનાત્મક કાર્યોની સાથે ભાષાની ક્ષમતાઓ પણ ધીમે ધીમે બગડી શકે છે.
  • ફ્રન્ટોટેમ્પોરલ ડિમેન્શિયા (Frontotemporal Dementia): આ ડિમેન્શિયાનો એક પ્રકાર છે જે ખાસ કરીને વર્તન, વ્યક્તિત્વ અને ભાષાને અસર કરે છે. પ્રાથમિક પ્રગતિશીલ અફેસીયા (Primary Progressive Aphasia – PPA) એ ફ્રન્ટોટેમ્પોરલ ડિમેન્શિયાનો એક પ્રકાર છે જે મુખ્યત્વે ભાષાની ક્ષમતાને અસર કરે છે.
• હંગામી ઇસ્કેમિક એટેક (Transient Ischemic Attack – TIA): જેને “મિની-સ્ટ્રોક” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેમાં મગજમાં લોહીનો પુરવઠો થોડા સમય માટે અટકી જાય છે. TIA સામાન્ય રીતે કાયમી નુકસાન કરતું નથી, પરંતુ તે અસ્થાયી અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે.

આ રોગો અને પરિસ્થિતિઓ મગજના ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારોને નુકસાન પહોંચાડીને અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે. અફેસીયાની તીવ્રતા અને પ્રકાર મગજના કયા ભાગને અને કેટલું નુકસાન થયું છે તેના પર આધાર રાખે છે.

અફેસીયા નું નિદાન

અફેસીયાનું નિદાન સામાન્ય રીતે સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટ (SLP) દ્વારા કરવામાં આવે છે. નિદાન પ્રક્રિયામાં વ્યક્તિની ભાષા અને વાતચીત કૌશલ્યોનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે વિવિધ પરીક્ષણો અને પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થાય છે. નિદાન પ્રક્રિયાના મુખ્ય પગલાં નીચે મુજબ છે:

1. તબીબી ઇતિહાસની સમીક્ષા (Medical History Review):

• SLP વ્યક્તિ અને તેમના પરિવારના સભ્યો પાસેથી તેમની તબીબી ઇતિહાસ વિશે માહિતી મેળવે છે. આમાં અગાઉના સ્ટ્રોક, માથાની ઇજા, મગજની ગાંઠ, ચેપ અથવા અન્ય કોઈ ન્યુરોલોજીકલ પરિસ્થિતિઓ વિશે પૂછપરછ કરવામાં આવે છે.
• અફેસીયાના લક્ષણો ક્યારે શરૂ થયા, કેવી રીતે વિકસ્યા અને તેની તીવ્રતા વિશે માહિતી મેળવવામાં આવે છે.
• વ્યક્તિ દ્વારા લેવામાં આવતી દવાઓ અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત માહિતી પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે.

2. ભાષા અને વાતચીત કૌશલ્યોનું મૂલ્યાંકન (Language and Communication Skills Assessment):

SLP વ્યક્તિની ભાષા અને વાતચીતની વિવિધ ક્ષમતાઓનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે પ્રમાણિત પરીક્ષણો અને બિન-પ્રમાણિત કાર્યોનો ઉપયોગ કરે છે. આ મૂલ્યાંકનમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• વાણીનું મૂલ્યાંકન (Speech Assessment):
  • વ્યક્તિને સ્વયંભૂ રીતે બોલવા માટે કહેવામાં આવે છે જેથી તેમની વાણીની પ્રવાહિતા, શબ્દોની પસંદગી, વ્યાકરણ અને સ્પષ્ટતાનું મૂલ્યાંકન કરી શકાય.
  • ચિત્રોનું વર્ણન કરવા અથવા પ્રશ્નોના જવાબ આપવા માટે કહેવામાં આવે છે.
  • જાણીતા શબ્દો અને વાક્યોનું પુનરાવર્તન કરવા માટે કહેવામાં આવે છે.
  • વસ્તુઓ અને ચિત્રોના નામ પૂછવામાં આવે છે.
• સાંભળવાની સમજનું મૂલ્યાંકન (Auditory Comprehension Assessment):
  • સરળ અને જટિલ સૂચનાઓનું પાલન કરવા માટે કહેવામાં આવે છે.
  • પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે અને તેમના જવાબો સમજવાની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે.
  • વાર્તાઓ અથવા ફકરાઓ વાંચીને સંભળાવવામાં આવે છે અને તેના પર આધારિત પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે.
• વાંચનનું મૂલ્યાંકન (Reading Assessment):
  • અક્ષરો, શબ્દો અને વાક્યો વાંચવા માટે કહેવામાં આવે છે.
  • વાંચેલી સામગ્રીને સમજવાની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે.
• લેખનનું મૂલ્યાંકન (Writing Assessment):
  • અક્ષરો, શબ્દો અને વાક્યો લખવા માટે કહેવામાં આવે છે.
  • પોતાના વિચારોને લેખિતમાં વ્યક્ત કરવાની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે.
• પ્રત્યાયન કૌશલ્યોનું અવલોકન (Observation of Communication Skills):
  • વાતચીત દરમિયાન વ્યક્તિ હાવભાવ, ચહેરાના હાવભાવ અને સ્વરનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરે છે તેનું અવલોકન કરવામાં આવે છે.
  • તેમની વાતચીત શરૂ કરવાની, જાળવી રાખવાની અને સમાપ્ત કરવાની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે.

3. અન્ય પરીક્ષણો (Other Tests):

અફેસીયાના કારણને ઓળખવા અથવા અન્ય સંકળાયેલી સમસ્યાઓને સમજવા માટે ડૉક્ટર અન્ય પરીક્ષણોની ભલામણ કરી શકે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• ન્યુરોલોજીકલ પરીક્ષા (Neurological Examination): ન્યુરોલોજિસ્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે અને તેમાં પ્રતિબિંબ, સ્નાયુઓની શક્તિ, સંવેદના અને સંકલનનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે.
• મગજની ઇમેજિંગ (Brain Imaging):
  • સીટી સ્કેન (CT Scan) અથવા એમઆરઆઈ (MRI): આ પરીક્ષણો મગજની વિગતવાર તસવીરો આપે છે અને સ્ટ્રોક, ગાંઠ, ઇજા અથવા અન્ય માળખાકીય સમસ્યાઓને ઓળખવામાં મદદ કરે છે.
• ઇલેક્ટ્રોએન્સફાલોગ્રામ (EEG): જો હુમલાની શંકા હોય તો મગજની વિદ્યુત પ્રવૃત્તિને માપવા માટે આ પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે.
• લોહીના પરીક્ષણો (Blood Tests): ચેપ અથવા અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓને નકારી કાઢવા માટે કરવામાં આવે છે.

4. નિદાન અને સારવાર યોજના (Diagnosis and Treatment Plan):

મૂલ્યાંકનના પરિણામો અને તબીબી ઇતિહાસના આધારે, SLP અફેસીયાનું નિદાન કરે છે અને તેની તીવ્રતા અને પ્રકાર નક્કી કરે છે. ત્યારબાદ, વ્યક્તિની જરૂરિયાતો અનુસાર એક વ્યક્તિગત સારવાર યોજના વિકસાવવામાં આવે છે, જેમાં સ્પીચ થેરાપી મુખ્ય ભાગ ભજવે છે.

અફેસીયાનું વહેલું અને સચોટ નિદાન વ્યક્તિને યોગ્ય સારવાર મેળવવામાં અને તેમની વાતચીત કરવાની ક્ષમતાને સુધારવામાં મદદ કરે છે. જો તમને અથવા તમારા કોઈ પરિચિતને અફેસીયાના લક્ષણો જણાય તો સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

અફેસીયા ની સારવાર

અફેસીયાની સારવારનો મુખ્ય ઉદ્દેશ વ્યક્તિને તેમની વાતચીત કરવાની ક્ષમતાને પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં અથવા સુધારવામાં મદદ કરવાનો છે. સારવાર વ્યક્તિના અફેસીયાના પ્રકાર, તીવ્રતા, કારણ અને તેમની એકંદર સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ પર આધાર રાખે છે. અફેસીયાની સારવાર માટેના મુખ્ય અભિગમો નીચે મુજબ છે:

1. સ્પીચ થેરાપી (Speech Therapy):

સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટ (SLP) અફેસીયાની સારવારમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. થેરાપી વ્યક્તિની ચોક્કસ ભાષા અને વાતચીતની સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને તૈયાર કરવામાં આવે છે. સ્પીચ થેરાપીમાં નીચેનાનો સમાવેશ થઈ શકે છે:

• શબ્દ પુનઃપ્રાપ્તિ કસરતો: વસ્તુઓ, ચિત્રો અથવા ક્રિયાઓ બતાવીને તેમના નામ યાદ કરવા અને બોલવાની કસરતો.
• વાક્ય રચનાની કસરતો: ટૂંકા અને લાંબા વાક્યો બનાવવા અને બોલવાની પ્રેક્ટિસ.
• સાંભળવાની સમજની કસરતો: સરળ અને જટિલ સૂચનાઓ સમજવા અને તેનું પાલન કરવાની તાલીમ.
• વાંચન અને લેખનની કસરતો: અક્ષરો, શબ્દો અને વાક્યો વાંચવા અને લખવાની પ્રેક્ટિસ.
• પ્રત્યાયન વ્યૂહરચનાઓ શીખવવી: હાવભાવ, ચિત્રો, લેખન અને અન્ય બિન-મૌખિક માધ્યમોનો ઉપયોગ કરીને વાતચીત કરવાની રીતો શીખવવી.
• ગ્રુપ થેરાપી: અન્ય લોકો સાથે વાતચીત કરવાની તક મળે છે જેમને અફેસીયા હોય છે, જેનાથી સામાજિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયા અને ભાવનાત્મક ટેકો મળે છે.

સ્પીચ થેરાપી વ્યક્તિગત રીતે અથવા નાના જૂથોમાં આપી શકાય છે અને તે લાંબા ગાળાની પ્રક્રિયા હોઈ શકે છે. સુધારણાની ગતિ દરેક વ્યક્તિમાં અલગ અલગ હોય છે.

2. સહાયક ઉપકરણો અને તકનીક (Assistive Devices and Technology):

કેટલાક સહાયક ઉપકરણો અને તકનીક અફેસીયા ધરાવતા લોકોને વાતચીત કરવામાં મદદ કરી શકે છે:

• સંચાર પુસ્તકો અથવા બોર્ડ (Communication Books or Boards): ચિત્રો, શબ્દો અથવા પ્રતીકો ધરાવતા બોર્ડ જેનો ઉપયોગ વ્યક્તિ પોતાની જરૂરિયાતો અને વિચારો વ્યક્ત કરવા માટે કરી શકે છે.
• ઇલેક્ટ્રોનિક સંચાર ઉપકરણો (Electronic Communication Devices): ટેબ્લેટ અથવા કમ્પ્યુટર આધારિત એપ્લિકેશનો જે ટેક્સ્ટ-ટુ-સ્પીચ અથવા સિમ્બોલ-ટુ-સ્પીચ સુવિધાઓ પ્રદાન કરે છે.
• ટેક્સ્ટિંગ અને ઇમેઇલ: જો વાંચન અને લેખનની ક્ષમતા અમુક અંશે જળવાઈ રહી હોય તો આ સાધનો ઉપયોગી થઈ શકે છે.

3. દવાઓ (Medications):

અફેસીયાની સીધી સારવાર માટે કોઈ ચોક્કસ દવાઓ નથી. જો કે, જો અફેસીયા સ્ટ્રોક જેવા કોઈ ચોક્કસ કારણથી થયો હોય, તો સ્ટ્રોકની પુનઃપ્રાપ્તિને ટેકો આપવા અથવા અન્ય સંકળાયેલી તબીબી પરિસ્થિતિઓની સારવાર માટે દવાઓનો ઉપયોગ થઈ શકે છે.

4. સામાજિક અને ભાવનાત્મક ટેકો (Social and Emotional Support):

અફેસીયા વ્યક્તિ અને તેમના પરિવાર માટે ભાવનાત્મક રીતે પડકારજનક હોઈ શકે છે. તેથી, સામાજિક અને ભાવનાત્મક ટેકો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે:

• કુટુંબ અને મિત્રોનો ટેકો: ધીરજ રાખવી, વાતચીત માટે સમય આપવો અને વ્યક્તિને પ્રોત્સાહન આપવું.
• સપોર્ટ ગ્રુપ્સ: અફેસીયા ધરાવતા અન્ય લોકો સાથે જોડાવાથી અનુભવો શેર કરવામાં અને એકબીજાને ટેકો આપવામાં મદદ મળે છે.
• માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિકો: ચિંતા, હતાશા અથવા અન્ય ભાવનાત્મક સમસ્યાઓનો સામનો કરવા માટે મનોવૈજ્ઞાનિક અથવા સલાહકારની મદદ લેવી.

5. પ્રારંભિક હસ્તક્ષેપ (Early Intervention):

અફેસીયાના લક્ષણો દેખાય કે તરત જ સારવાર શરૂ કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. પ્રારંભિક હસ્તક્ષેપ પુનઃપ્રાપ્તિની શક્યતાઓને સુધારી શકે છે.

અફેસીયાની સારવાર એક લાંબી અને સતત પ્રક્રિયા હોઈ શકે છે. દરેક વ્યક્તિની પ્રગતિ જુદી જુદી હોય છે, પરંતુ સતત થેરાપી અને ટેકો વ્યક્તિને તેમની વાતચીત કરવાની ક્ષમતામાં સુધારો કરવામાં અને વધુ સ્વતંત્ર જીવન જીવવામાં મદદ કરી શકે છે. જો તમારા અથવા તમારા કોઈ પરિચિતને અફેસીયા હોય, તો સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટની સલાહ લેવી અને તેમની ભલામણો અનુસાર સારવાર શરૂ કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

અફેસીયા શું ખાવું અને શું ન ખાવું?

અફેસીયા એ ભાષા અને વાતચીતની વિકૃતિ છે, જે ખોરાક અથવા આહાર સાથે સીધી રીતે સંબંધિત નથી. અફેસીયા મગજના ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારોને નુકસાન થવાના કારણે થાય છે. તેથી, અફેસીયા ધરાવતી વ્યક્તિ માટે કોઈ ચોક્કસ “શું ખાવું” અથવા “શું ન ખાવું” ની ભલામણો નથી.

જો કે, અફેસીયા ધરાવતી વ્યક્તિને ગળવામાં મુશ્કેલી (ડિસ્ફેગિયા) પણ હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને જો મગજનો નુકસાન ગળા અને મોંના સ્નાયુઓને નિયંત્રિત કરતા વિસ્તારોને પણ અસર કરે. જો અફેસીયા સાથે ડિસ્ફેગિયા પણ હોય, તો ખોરાકની પસંદગી અને ખાવાની રીતમાં ફેરફાર કરવો જરૂરી બની શકે છે. આ ફેરફારોનો ઉદ્દેશ ગૂંગળામણ અટકાવવા અને પૂરતું પોષણ સુનિશ્ચિત કરવાનો હોય છે.

જો અફેસીયા સાથે ગળવામાં મુશ્કેલી હોય તો ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબતો:

શું ખાવું જોઈએ (જો ગળવામાં સરળ હોય તો):

• નરમ ખોરાક: પોચા શાકભાજી, છૂંદેલા બટાકા, દાળ, ખીચડી, દહીં, પુડિંગ, જેલી, ફળોનો રસ (જાડો કરેલો હોય તો વધુ સારું).
• ભેજવાળો ખોરાક: ગ્રેવી અથવા ચટણી સાથેનો ખોરાક ગળવામાં સરળ હોઈ શકે છે.
• નાના ટુકડામાં કાપેલો ખોરાક: મોટા ટુકડા ગળવામાં મુશ્કેલી કરી શકે છે.

શું ન ખાવું જોઈએ (જો ગળવામાં મુશ્કેલી હોય તો):

• સૂકો ખોરાક: બિસ્કિટ, ટોસ્ટ, સૂકા અનાજ વગેરે ગળવામાં મુશ્કેલી કરી શકે છે.
• ચોંટી જાય તેવો ખોરાક: પીનટ બટર, ચીકણો ખોરાક ગળામાં ચોંટી શકે છે.
• નાના અને ગોળ ખોરાક: વટાણા, મકાઈના દાણા જેવા ખોરાક શ્વાસનળીમાં જઈ શકે છે.
• રેસાવાળો અને સખત ખોરાક: કાચા શાકભાજી, માંસના મોટા ટુકડા ગળવામાં મુશ્કેલી કરી શકે છે.
• મિશ્ર ટેક્સચરવાળો ખોરાક: સૂપ જેમાં મોટા ટુકડા હોય અથવા અનાજ સાથેનો દહીં ગળવામાં મુશ્કેલી કરી શકે છે.

અન્ય મહત્વની બાબતો:

• બેસવાની સ્થિતિ: ખાતી વખતે સીધા બેસવું મહત્વપૂર્ણ છે.
• નાના કોળિયા: ધીમે ધીમે ખાવું અને નાના કોળિયા લેવા.
• ચોક્કસ ટેક્સચર: સ્પીચ થેરાપિસ્ટ ગળવાની ક્ષમતાના આધારે ખોરાકના ચોક્કસ ટેક્સચરની ભલામણ કરી શકે છે (જેમ કે પ્યુરી કરેલો ખોરાક, જાડો પ્રવાહી વગેરે).
• પ્રવાહીનું ધ્યાન: પાતળા પ્રવાહી ગળવામાં મુશ્કેલી કરી શકે છે, તેથી તેને ઘટ્ટ કરવા માટે થિકનરનો ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી શકે છે.

સારાંશ:

અફેસીયા ધરાવતી વ્યક્તિ માટે કોઈ ખાસ આહારની જરૂરિયાત નથી સિવાય કે તેમને ગળવામાં પણ મુશ્કેલી હોય. જો ગળવામાં મુશ્કેલી હોય, તો ખોરાકની પસંદગી અને ખાવાની રીતમાં ફેરફાર કરવા માટે સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટ અને ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ વ્યક્તિની ગળવાની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરશે અને તેના આધારે યોગ્ય આહાર યોજના બનાવવામાં મદદ કરશે.

અફેસીયા માટે ઘરેલું ઉપચાર

અફેસીયા એ મગજના ભાષા નિયંત્રણ કરતા વિસ્તારોને નુકસાન થવાના કારણે થતી એક જટિલ ભાષાકીય વિકૃતિ છે. તેના માટે કોઈ સીધો “ઘરેલું ઉપચાર” નથી જે તેને સંપૂર્ણપણે ઠીક કરી શકે. અફેસીયાની સારવારમાં મુખ્યત્વે સ્પીચ થેરાપી અને પુનર્વસનનો સમાવેશ થાય છે, જે વ્યાવસાયિકો દ્વારા કરાવવું જરૂરી છે.

જો કે, ઘરે રહીને કેટલીક એવી પ્રવૃત્તિઓ અને ટેકનિકો અપનાવી શકાય છે જે અફેસીયા ધરાવતી વ્યક્તિને તેમની વાતચીત કરવાની ક્ષમતાને સુધારવામાં અને રોજિંદા જીવનમાં વધુ સારી રીતે અનુકૂલન સાધવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ઘરેલું ઉપચારો સ્પીચ થેરાપીના પૂરક તરીકે કામ કરે છે, પરંતુ તે વ્યાવસાયિક સારવારનો વિકલ્પ નથી.

અહીં કેટલાક ઘરેલું ઉપચારો અને પ્રવૃત્તિઓ જણાવેલ છે:

વાતચીતને પ્રોત્સાહન આપો:

• ધીરજ રાખો અને સાંભળો: જ્યારે વ્યક્તિ બોલવાનો પ્રયત્ન કરે ત્યારે ધીરજ રાખો અને તેમને તેમનો વિચાર પૂરો કરવા માટે સમય આપો. તેમને વચ્ચે અટકાવશો નહીં અથવા તેમના માટે શબ્દો પૂરા કરવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં સિવાય કે તેઓ મદદ માટે પૂછે.
• સરળ અને સ્પષ્ટ રીતે બોલો: ટૂંકા વાક્યો અને સરળ શબ્દોનો ઉપયોગ કરો. ધીમે ધીમે અને સ્પષ્ટ રીતે બોલો.
• બિન-મૌખિક સંકેતોનો ઉપયોગ કરો: હાવભાવ, ચહેરાના હાવભાવ, ચિત્રો અથવા વસ્તુઓ બતાવીને વાતચીતને વધુ સ્પષ્ટ બનાવો.
• હા અથવા ના માં જવાબ આપી શકાય તેવા પ્રશ્નો પૂછો: શરૂઆતમાં આવા પ્રશ્નો પૂછવાથી વ્યક્તિને જવાબ આપવાનું સરળ બનશે.
• વાતચીતને પ્રોત્સાહિત કરો: રોજિંદા પ્રવૃત્તિઓ વિશે વાત કરો, જેમ કે તમે શું કરી રહ્યા છો, શું ખાવાના છો અથવા તમે ક્યાં જવાના છો.
• વાતચીત માટે સલામત અને સહાયક વાતાવરણ બનાવો: ભૂલો સુધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાને બદલે વાતચીતના પ્રયત્નોને પ્રોત્સાહન આપો.

ભાષા કૌશલ્યોને ઉત્તેજીત કરો:

• ચિત્રો અને શબ્દોનો ઉપયોગ કરો: વસ્તુઓના ચિત્રો અને તેમના નામના લેબલ બનાવો અને તેનો ઉપયોગ વાતચીત અને ઓળખ માટે કરો.
• ફ્લેશ કાર્ડ્સ: શબ્દો અને ચિત્રો સાથેના ફ્લેશ કાર્ડ્સનો ઉપયોગ શબ્દભંડોળને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે.
• પુસ્તકો અને સામયિકો: મોટા અક્ષરોવાળા બાળકોના પુસ્તકો અથવા સરળ સામયિકો સાથે વાંચવાની પ્રેક્ટિસ કરો. ચિત્રો વિશે વાત કરો.
• લખવાની પ્રેક્ટિસ: ટૂંકા શબ્દો અથવા વાક્યો લખવાની પ્રેક્ટિસ કરો.
• ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરો: ટેબ્લેટ અથવા કમ્પ્યુટર પરની ભાષા એપ્લિકેશનો અથવા રમતોનો ઉપયોગ કરો જે શબ્દભંડોળ અને સમજને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
• સંગીત અને ગીતો: જાણીતા ગીતો સાંભળવા અને ગાવાનો પ્રયાસ કરવો ભાષાને ઉત્તેજીત કરી શકે છે.

રોજિંદી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ કરો:

• સાથે મળીને કામ કરો: રસોઈ કરવી, બાગકામ કરવું અથવા અન્ય ઘરના કામોમાં સામેલ થાઓ અને વાતચીતને પ્રોત્સાહન આપો.
• સામાજિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયા: મિત્રો અને પરિવાર સાથે મુલાકાત કરવાનું ચાલુ રાખો. સામાજિક મેળાવડામાં ભાગ લેવાથી વાતચીતની તકો મળે છે.
• રસની પ્રવૃત્તિઓ: તેમની રુચિની પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો, જેમ કે ચિત્રકામ, સંગીત સાંભળવું અથવા હળવી કસરત કરવી.

અન્ય બાબતો:

• પૂરતો આરામ: માનસિક અને શારીરિક આરામ પુનઃપ્રાપ્તિ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• તંદુરસ્ત જીવનશૈલી: સંતુલિત આહાર અને હળવી કસરત એકંદર સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
• સકારાત્મક વલણ: ધીરજ અને સકારાત્મક વલણ પુનઃપ્રાપ્તિની પ્રક્રિયાને વેગ આપી શકે છે.

મહત્વપૂર્ણ નોંધ:

ઉપર જણાવેલ ઘરેલું ઉપચારો અને પ્રવૃત્તિઓ અફેસીયાની સારવારનો ભાગ હોઈ શકે છે, પરંતુ તે વ્યાવસાયિક સ્પીચ થેરાપીનો વિકલ્પ નથી. અફેસીયા ધરાવતી વ્યક્તિ માટે એક વ્યાવસાયિક સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટ દ્વારા વ્યક્તિગત સારવાર યોજના બનાવવી અને તેનું પાલન કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ઘરેલું ઉપચારો વ્યાવસાયિક સારવારને પૂરક બનાવી શકે છે અને પુનઃપ્રાપ્તિની પ્રક્રિયાને ટેકો આપી શકે છે.

જો તમને અથવા તમારા કોઈ પરિચિતને અફેસીયા હોય, તો વહેલી તકે સ્પીચ-લેંગ્વેજ પેથોલોજિસ્ટની સલાહ લો અને તેમની માર્ગદર્શન હેઠળ સારવાર શરૂ કરો.

અફેસીયા કેવી રીતે અટકાવવું?

અફેસીયાને સીધી રીતે અટકાવવો શક્ય નથી કારણ કે તે મોટાભાગે મગજના નુકસાનના પરિણામે થાય છે, જે ઘણીવાર અણધારી ઘટનાઓ જેવી કે સ્ટ્રોક અથવા માથાની ઇજાને કારણે હોય છે. જો કે, તમે અમુક પગલાં લઈને તે પરિસ્થિતિઓનું જોખમ ઘટાડી શકો છો જે અફેસીયા તરફ દોરી શકે છે.

અફેસીયાને રોકવા માટેના કેટલાક મુખ્ય ઉપાયો નીચે મુજબ છે:

સ્ટ્રોકનું જોખમ ઘટાડવું: સ્ટ્રોક અફેસીયાનું સૌથી સામાન્ય કારણ હોવાથી, સ્ટ્રોકનું જોખમ ઘટાડવું અફેસીયાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

• હાઈ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરો: નિયમિતપણે બ્લડ પ્રેશર તપાસો અને ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ તેને નિયંત્રણમાં રાખો. તંદુરસ્ત આહાર, નિયમિત કસરત અને જરૂર પડે તો દવાઓ લો.
• હાઈ કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રિત કરો: તંદુરસ્ત આહાર લો અને ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર નિયંત્રણમાં રાખો.
• ડાયાબિટીસનું સંચાલન કરો: જો તમને ડાયાબિટીસ હોય તો તમારા બ્લડ શુગરના સ્તરને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે ડૉક્ટરની સૂચનાઓનું પાલન કરો.
• ધૂમ્રપાન છોડો: ધૂમ્રપાન સ્ટ્રોકનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધારે છે, તેથી તેને છોડવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
• નિયમિત કસરત કરો: અઠવાડિયાના મોટા ભાગના દિવસોમાં ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ માટે મધ્યમ તીવ્રતાની કસરત કરો.
• સ્વસ્થ આહાર લો: ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજનો સમાવેશ કરતો સંતુલિત આહાર લો. ચરબી અને મીઠાનું પ્રમાણ ઓછું રાખો.
• વજનને નિયંત્રણમાં રાખો: તંદુરસ્ત વજન જાળવવું સ્ટ્રોકનું જોખમ ઘટાડે છે.
• પૂરતી ઊંઘ લો: દરરોજ 7-8 કલાકની ઊંઘ લેવી સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે.
• તણાવનું વ્યવસ્થાપન કરો: તણાવ સ્ટ્રોકનું જોખમ વધારી શકે છે, તેથી તણાવ વ્યવસ્થાપન તકનીકોનો ઉપયોગ કરો.
• હૃદય રોગનું સંચાલન કરો: જો તમને હૃદય રોગ હોય તો ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ તેનું યોગ્ય સંચાલન કરો.
• એટ્રિયલ ફાઇબ્રિલેશનની સારવાર: જો તમને એટ્રિયલ ફાઇબ્રિલેશન હોય તો લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ ઘટાડવા માટે ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ સારવાર લો.

માથાની ઇજાઓથી બચવું: માથાની ઇજાઓ અફેસીયાનું કારણ બની શકે છે, તેથી તેનાથી બચવા માટે સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે.

• વાહન ચલાવતી વખતે સીટ બેલ્ટ પહેરો.
• સાયકલ ચલાવતી વખતે અથવા રમતગમત કરતી વખતે હેલ્મેટ પહેરો.
• ઘરમાં પડી જવાથી બચવા માટે પગલાં લો, જેમ કે લપસણી સપાટીઓને દૂર કરવી અને સારી લાઇટિંગ રાખવી.

મગજના સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખવું:

• નિયમિત તબીબી તપાસ: નિયમિત તબીબી તપાસ દ્વારા મગજના સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓને વહેલી તકે ઓળખી શકાય છે.
• માનસિક રીતે સક્રિય રહો: વાંચન, કોયડાઓ ઉકેલવા અને નવી વસ્તુઓ શીખવી મગજના સ્વાસ્થ્યને જાળવવામાં મદદ કરે છે.

જ્યારે તમે અફેસીયાને સંપૂર્ણપણે અટકાવી શકતા નથી, ત્યારે સ્ટ્રોક અને માથાની ઇજાઓનું જોખમ ઘટાડવા માટેના આ પગલાં લેવાથી અફેસીયા થવાની સંભાવના ઓછી થઈ શકે છે. જો તમને કોઈ ચિંતા હોય અથવા જોખમી પરિબળો હોય તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી મહત્વપૂર્ણ છે.