• પ્લાઝ્માફેરિસિસ (Plasma Exchange)

    પ્લાઝ્માફેરિસિસ, જેને પ્લાઝ્મા એક્સચેન્જ (Plasma Exchange) પણ કહેવાય છે, એક તબીબી પ્રક્રિયા છે જેમાં દર્દીના શરીરમાંથી રક્ત બહાર કાઢીને તેમાંથી પ્લાઝ્મા (રક્તનો પ્રવાહી ભાગ) ને અલગ કરવામાં આવે છે અને તેને નવા પ્લાઝ્મા કે અન્ય રિપ્લેસમેન્ટ પ્રવાહીથી બદલીને ફરીથી શરીરમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. પ્લાઝ્માફેરિસિસ એક પ્રકારની એફેરેસિસ (apheresis) પ્રક્રિયા છે, જેમાં રક્તના અમુક ભાગને…

  • |

    પેટર્જી ટેસ્ટ

    પેટર્જી ટેસ્ટ (Pathergy Test) એ એક તબીબી પરીક્ષણ છે જેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે બેહસેટ રોગ (Behçet’s disease) ના નિદાનમાં મદદ કરવા માટે થાય છે. આ ટેસ્ટ શરીરની અસામાન્ય પ્રતિક્રિયાશીલતા (hyperreactivity) ને માપવા માટે કરવામાં આવે છે. આ રોગમાં, શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ભૂલથી પોતાના જ કોષો અને પેશીઓ પર હુમલો કરે છે. પેટર્જી ટેસ્ટ એ બેહસેટ રોગનું…

  • |

    સ્ટ્રોબોસ્કોપી (Stroboscopy)

    માનવ અવાજ એક અત્યંત જટિલ અને સંવેદનશીલ પ્રક્રિયા છે. આ કંપનની ગતિ, શક્તિ અને સમતોલન પર અવાજની ગુણવત્તા આધારિત રહે છે. પરંતુ સ્વરતંતુઓનું સીધું નિરીક્ષણ આંખથી શક્ય નથી, કારણ કે તે ખૂબ ઝડપથી (સેકન્ડે સૈંકડો વખત) કંપે છે. આવા સૂક્ષ્મ ગતિશીલ અભ્યાસ માટે સ્ટ્રોબોસ્કોપી (Stroboscopy) એક અત્યંત ઉપયોગી તબીબી તકનીક છે. સ્ટ્રોબોસ્કોપી એટલે શું? સ્ટ્રોબોસ્કોપી…

  • | |

    લેરિંજોસ્કોપી (Laryngoscopy)

    માનવ શરીરમાં ગળું (Larynx) અવાજ ઉત્પન્ન કરવા, શ્વાસ લેવડાવવાની પ્રક્રિયામાં સહાય કરવા અને ખોરાક શ્વાસનળીમાં ન જાય તે માટે મહત્ત્વપૂર્ણ અંગ છે. ક્યારેક ગળામાં સમસ્યા ઊભી થાય ત્યારે ડોક્ટર સીધું નિરીક્ષણ કરીને કારણ શોધવાની જરૂર પડે છે. આ માટે ઉપયોગમાં લેવાતી મહત્વપૂર્ણ તબીબી પદ્ધતિ છે – લેરિંજોસ્કોપી (Laryngoscopy). લેરિંજોસ્કોપી એટલે શું? લેરિંજોસ્કોપી એ એક તબીબી…

  • |

    પેઢા ચડી જવા

    પેઢા ચડી જવા: કારણો, લક્ષણો અને ઉપચાર મોઢાના સ્વાસ્થ્યની અવગણના કરવાથી પેઢા ચડી જવા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આ એક સામાન્ય સમસ્યા છે, પરંતુ જો તેને ગંભીરતાથી ન લેવામાં આવે તો તે દાંતને કાયમી નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ચાલો આ સમસ્યાને વિગતવાર સમજીએ. પેઢા ચડી જવાના મુખ્ય કારણો પેઢા ચડી જવા પાછળ અનેક કારણો…

  • | |

    વેરિસેલા-ઝોસ્ટર (ચિકનપોક્સ/શીંગલ્સ)

    વેરિસેલા-ઝોસ્ટર વાયરસ એક અત્યંત સામાન્ય વાયરસ છે જે બે અલગ-અલગ રોગોનું કારણ બને છે: ચિકનપોક્સ (અછબડા) અને શીંગલ્સ (દાદર). મોટાભાગના લોકોને તેમના જીવનમાં એક વખત ચિકનપોક્સ થાય છે, સામાન્ય રીતે બાળપણમાં. એકવાર વ્યક્તિ ચિકનપોક્સમાંથી સાજા થઈ જાય, પછી પણ આ વાયરસ શરીરમાં સુષુપ્ત (નિષ્ક્રિય) અવસ્થામાં રહે છે. પાછળથી, જ્યારે વ્યક્તિની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડે છે,…

  • |

    પેલિએટિવ કેર (Palliative Care)

    પેલિએટિવ કેર એ તબીબી સંભાળની એક ખાસ પદ્ધતિ છે, જે ગંભીર અને દીર્ધકાલીન રોગોથી પીડાતા દર્દીઓને શારીરિક, માનસિક, સામાજિક અને આધ્યાત્મિક સહારો પૂરો પાડે છે. તેનો મુખ્ય હેતુ રોગનો પૂર્ણ ઉપચાર કરવાનો નથી, પરંતુ દર્દીના દુઃખ, પીડા અને તકલીફો ઘટાડીને તેને ગુણવત્તાપૂર્ણ અને ગૌરવપૂર્ણ જીવન જીવવામાં મદદરૂપ થવાનો છે. આ સેવા ખાસ કરીને કેન્સર, હૃદયરોગ,…

  • |

    સ્વરતંતુનો લકવો (Vocal Cord Paralysis)

    માનવીનું બોલવાનું, ગાવાનું અને અવાજ ઉત્પન્ન કરવાની ક્ષમતા સ્વરતંતુઓ (Vocal Cords) પર આધારિત છે. સ્વરતંતુ ગળાના અવયવ લેરિંક્સ (larynx) માં આવેલાં હોય છે. સામાન્ય સ્થિતિમાં, શ્વાસ લેતી વખતે સ્વરતંતુઓ ખુલ્લાં રહે છે અને બોલતી કે ગાતી વખતે એકબીજા સાથે જોડાઈ કંપન કરે છે, જેના કારણે અવાજ ઉત્પન્ન થાય છે. જો કોઈ કારણસર આ સ્વરતંતુઓ હલનચલન…

  • | |

    ટોક્સોપ્લાઝ્મોસિસ (Toxoplasmosis)

    ટોક્સોપ્લાઝ્મોસિસ એ પરોપજીવી ચેપ છે જે ટોક્સોપ્લાઝ્મા ગોન્ડી (Toxoplasma gondii) નામના પરોપજીવીને કારણે થાય છે. આ એક સામાન્ય પરોપજીવી છે અને વિશ્વભરની વસ્તીનો મોટો હિસ્સો તેનાથી સંક્રમિત હોય છે. મોટાભાગના સ્વસ્થ લોકોમાં, ટોક્સોપ્લાઝ્મોસિસ કોઈ લક્ષણો દર્શાવતું નથી અથવા ફક્ત હળવા, ફ્લૂ જેવા લક્ષણો દર્શાવે છે જે આપમેળે મટી જાય છે. જોકે, ગર્ભવતી મહિલાઓ અને નબળી…

  • | |

    ક્રોનિક ઇન્ફ્લેમેટરી ડિમાયલિનેટિંગ પોલિન્યુરોપથી (CIDP)

    ક્રોનિક ઇન્ફ્લેમેટરી ડિમાયલિનેટિંગ પોલિન્યુરોપથી (CIDP) એ એક દુર્લભ પરંતુ ગંભીર પ્રકારનું ન્યુરોલોજિકલ રોગ છે. આ રોગમાં આપણા શરીરના નસોને આવરી લેતી માયેલિન શીથ પર આપણા જ રોગપ્રતિકારક તંત્ર હુમલો કરે છે. પરિણામે નસોનું કાર્ય પ્રભાવિત થાય છે અને હાથ-પગમાં નબળાઈ, સંવેદનામાં ઘટાડો, ચાલવામાં મુશ્કેલી જેવા લક્ષણો દેખાય છે. આ રોગ લાંબા સમય સુધી ચાલે છે…