હર્પીસ ઝોસ્ટર, જેને સામાન્ય રીતે શીંગલ્સ (Shingles) અથવા ગુજરાતીમાં દાદર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે એક પીડાદાયક વાયરલ ચેપ છે જે શરીર પર ફોલ્લા અને લાલ ચકામાનું કારણ બને છે. જે વ્યક્તિને ચિકનપોક્સ થયો હોય તેના શરીરમાં આ વાયરસ વર્ષો સુધી સુષુપ્ત (નિષ્ક્રિય) અવસ્થામાં રહી શકે છે. જ્યારે વ્યક્તિની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડે છે, ત્યારે…
એચ.આઈ.વી. (HIV) એટલે કે હ્યુમન ઇમ્યુનોડેફિશિયન્સી વાયરસ. એઇડ્સ એ એચ.આઈ.વી. સંક્રમણનો અંતિમ અને સૌથી ગંભીર તબક્કો છે. આ વાયરસને કારણે શરીર ચેપ અને રોગો સામે લડવાની ક્ષમતા ગુમાવી દે છે. આ લેખમાં આપણે એચ.આઈ.વી. ના કારણો, લક્ષણો, ફેલાવાના માર્ગો, નિદાન, સારવાર અને તેનાથી બચવાના ઉપાયો વિશે વિગતવાર માહિતી મેળવીશું. એચ.આઈ.વી. અને એઇડ્સ: તફાવત ઘણીવાર લોકો…
ફ્લોરેસીન એન્જિયોગ્રાફી (FFA) એ આંખની એક અત્યંત મહત્વપૂર્ણ ડાયગ્નોસ્ટિક ટેસ્ટ છે, જેનો ઉપયોગ આંખના પડદા (રેટિના) અને કોરોઇડ (choroid) ની રક્તવાહિનીઓની તપાસ કરવા માટે થાય છે. આ ટેસ્ટ ડૉક્ટરને આંખની અંદરના રક્ત પરિભ્રમણની વિગતવાર છબીઓ મેળવવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી રક્તવાહિની સંબંધિત રોગોનું નિદાન સરળ બને છે. આ ટેસ્ટમાં એક ખાસ રંગ (dye) નો ઉપયોગ…
રેટિનાલ હેમરેજ, જેને ગુજરાતીમાં આંખના પડદામાં રક્તસ્ત્રાવ કહેવાય છે, તે એક ગંભીર તબીબી સ્થિતિ છે જેમાં આંખના પાછળના ભાગમાં આવેલા રેટિના (આંખના પડદા) ની રક્તવાહિનીઓમાંથી લોહી નીકળે છે. રેટિના એ પ્રકાશ-સંવેદનશીલ પેશીનો એક પાતળો સ્તર છે જે પ્રકાશને વિદ્યુત સંકેતોમાં રૂપાંતરિત કરે છે, જે મગજને દ્રષ્ટિની છબીઓ મોકલે છે. રક્તસ્ત્રાવ રેટિનાના કાર્યને અવરોધે છે અને…
સ્કર્વી એ એક ગંભીર રોગ છે જે શરીરમાં વિટામિન સી (એસ્કોર્બિક એસિડ) ની ગંભીર અને લાંબા ગાળાની ઉણપને કારણે થાય છે. આ રોગ ખાસ કરીને એવા લોકોમાં જોવા મળતો હતો જેઓ લાંબા સમય સુધી તાજા ફળો અને શાકભાજી વગરના આહાર પર જીવતા હતા, જેમ કે પ્રાચીન નાવિકો. આજે પણ, કુપોષણ, નબળા આહાર, અને અમુક સ્વાસ્થ્ય…
આંખનો પડદો, જેને રેટિના (Retina) કહેવામાં આવે છે, તે આપણા શરીરના સૌથી અદ્ભુત અને જટિલ અંગોમાંથી એક છે. તે આંખના પાછળના ભાગમાં આવેલો એક પાતળો, પ્રકાશ-સંવેદનશીલ સ્તર છે, જે પ્રકાશને વિદ્યુત સંકેતોમાં ફેરવવાનું કામ કરે છે. સરળ ભાષામાં કહીએ તો, રેટિના એક કેમેરાની ફિલ્મ જેવું કામ કરે છે જે બાહ્ય વિશ્વની છબીને પકડીને મગજમાં મોકલે…
રેટિનાઇટિસ એ આંખના પડદા (રેટિના) ની બળતરા (inflammation) છે. રેટિના એ આંખના પાછળના ભાગમાં આવેલો પ્રકાશ-સંવેદનશીલ સ્તર છે, જે પ્રકાશને વિદ્યુત સંકેતોમાં રૂપાંતરિત કરીને મગજ સુધી પહોંચાડે છે. જ્યારે રેટિનામાં સોજો આવે છે, ત્યારે તે તેના સામાન્ય કાર્યને અવરોધે છે, જેનાથી દ્રષ્ટિમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. રેટિનાઇટિસ એ કોઈ એક રોગ નથી, પરંતુ તે ઘણા…
કોવિડ-19, જેને કોરોના વાયરસ રોગ 2019 તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે એક અત્યંત ચેપી રોગ છે જે SARS-CoV-2 નામના વાયરસથી ફેલાય છે. આ વાયરસે 2019ના અંતમાં ચીનના વુહાન શહેરમાં પ્રથમ વખત દેખા દીધી અને ત્યારબાદ સમગ્ર વિશ્વમાં ઝડપથી ફેલાઈને વૈશ્વિક મહામારીનું સ્વરૂપ ધારણ કર્યું. આ રોગચાળાએ માત્ર લોકોના સ્વાસ્થ્ય પર જ નહીં, પરંતુ અર્થતંત્ર, સામાજિક…
પેક્સલોવિડ (Paxlovid) એક ઓરલ (મોઢા વાટે લેવાની) એન્ટિવાયરલ દવા છે જેનો ઉપયોગ હળવા થી મધ્યમ કોવિડ-19ના કેસની સારવાર માટે થાય છે. આ દવા કોવિડ-19ના ગંભીર લક્ષણો અને હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, ખાસ કરીને એવા પુખ્ત વયના લોકોમાં જેમને ગંભીર બીમારીનું જોખમ વધુ હોય. આ દવા કોવિડ-19ના સંક્રમણ બાદ વહેલી તકે લેવાથી…
રેમડેસિવીર એક એવી દવા છે જે કોવિડ-19 મહામારી દરમિયાન ખૂબ જ ચર્ચામાં રહી. તે એક એન્ટિવાયરલ દવા છે જેનો ઉપયોગ ગંભીર કોવિડ-19ના દર્દીઓની સારવાર માટે થાય છે, ખાસ કરીને હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલા દર્દીઓમાં. આ દવા મૂળ રૂપે અન્ય વાયરસ, જેમ કે ઇબોલા અને હેપેટાઈટીસ સી, સામે વિકસાવવામાં આવી હતી, પરંતુ કોરોના વાયરસના પ્રજનનને અટકાવવાની ક્ષમતાને…
