મંકીપોક્સ

મંકીપોક્સ શું છે?

મંકીપોક્સ એ એક દુર્લભ રોગ છે જે મનુષ્યમાં મંકીપોક્સ વાયરસના ચેપથી થાય છે. મંકીપોક્સ એ ઝૂનોટિક રોગ છે, જેનો અર્થ છે કે તે પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે.

મંકીપોક્સના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, શરદી અને થાકનો સમાવેશ થાય છે. બે-ત્રણ દિવસ પછી, શરીર પર ફોલ્લીઓ થવા લાગે છે જે થોડા દિવસો પછી મોટા ફોલ્લાઓમાં ફેરવાય છે. મંકીપોક્સ સામાન્ય રીતે હળવો રોગ છે, પરંતુ તે ક્યારેક ગંભીર હોઈ શકે છે.

મંકીપોક્સ પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં અને મનુષ્યમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે. તે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ અથવા પ્રાણીના નજીકના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. મંકીપોક્સનો કોઈ ચોક્કસ ઇલાજ નથી, પરંતુ લક્ષણોની સારવાર કરી શકાય છે. મોટાભાગના લોકો થોડા અઠવાડિયામાં સાજા થઈ જાય છે. મંકીપોક્સથી બચવા માટે, ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિઓ અથવા પ્રાણીઓના સંપર્કથી દૂર રહો અને વારંવાર તમારા હાથ ધોવા.

મંકીપોક્સ કેવી રીતે ફેલાય છે?

મંકીપોક્સ એક વાયરલ ઝૂનોટિક રોગ છે, એટલે કે તે પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે. તે મનુષ્યમાંથી મનુષ્યમાં પણ ફેલાઈ શકે છે. મંકીપોક્સ વાયરસના ફેલાવાના મુખ્ય માર્ગો નીચે મુજબ છે:

• ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓ સાથે સીધો સંપર્ક: જો કોઈ વ્યક્તિ ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીના લોહી, શરીરના પ્રવાહી અથવા જખમોના સંપર્કમાં આવે તો તેને મંકીપોક્સ થઈ શકે છે.
• ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ સાથે સીધો સંપર્ક: મંકીપોક્સ ધરાવતા વ્યક્તિના ફોલ્લાઓ, શરીરના પ્રવાહી અથવા દૂષિત વસ્તુઓના સંપર્કમાં આવવાથી આ રોગ ફેલાઈ શકે છે.
• શ્વાસના ટીપાં: જ્યારે કોઈ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ છીંકે છે અથવા ઉધરસ કરે છે, ત્યારે તેના શ્વાસના ટીપાં દ્વારા પણ મંકીપોક્સ ફેલાઈ શકે છે, જોકે આ માર્ગ એટલો સામાન્ય નથી.

મંકીપોક્સના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, સોજો લસિકા ગાંઠો અને ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે. ફોલ્લીઓ સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે, પરંતુ તે શરીરના અન્ય ભાગો પર પણ થઈ શકે છે.

મંકીપોક્સ ના કારણો

મંકીપોક્સ એ એક વાયરલ ઝૂનોટિક રોગ છે, એટલે કે તે પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે. તે મંકીપોક્સ વાયરસ નામના વાયરસથી થાય છે, જે પોક્સવાયરસ પરિવારનો સભ્ય છે, જેમાં શીતળાના વાયરસનો પણ સમાવેશ થાય છે. મંકીપોક્સના કારણો નીચે મુજબ છે:

• ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓ સાથે સીધો સંપર્ક: મંકીપોક્સ વાયરસથી સંક્રમિત પ્રાણીઓ, જેમ કે વાંદરાઓ, ઉંદરો અથવા ખિસકોલીઓ સાથે સીધો સંપર્ક કરવાથી મનુષ્યમાં ચેપ લાગી શકે છે. ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીનું લોહી, શરીરના પ્રવાહી અથવા ઘા સાથે સંપર્ક કરવાથી પણ ચેપ ફેલાઈ શકે છે.
• ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિઓ સાથે સીધો સંપર્ક: મંકીપોક્સ એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિમાં પણ ફેલાઈ શકે છે. ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના ફોલ્લાઓ, શરીરના પ્રવાહી અથવા દૂષિત વસ્તુઓના સંપર્કમાં આવવાથી ચેપ ફેલાય છે.
• દૂષિત વસ્તુઓ સાથે સંપર્ક: મંકીપોક્સ વાયરસથી દૂષિત વસ્તુઓ, જેમ કે કપડાં, બેડિંગ અથવા ટુવાલનો ઉપયોગ કરવાથી પણ ચેપ લાગી શકે છે.

મંકીપોક્સના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, પીઠનો દુખાવો, સોજો લસિકા ગાંઠો અને ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે. ફોલ્લીઓ સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે, પરંતુ તે શરીરના અન્ય ભાગો પર પણ ફેલાઈ શકે છે.

મંકીપોક્સના લક્ષણો શું છે?

• તાવ
• માથાનો દુખાવો
• સ્નાયુઓમાં દુખાવો
• પીઠનો દુખાવો
• સોજો લસિકા ગાંઠો
• ફોલ્લીઓ

ફોલ્લીઓ સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે, પરંતુ તે શરીરના અન્ય ભાગો પર પણ થઈ શકે છે. ફોલ્લીઓ શરૂઆતમાં નાના ફોલ્લાઓ જેવા દેખાય છે, જે પછીથી પરુ ભરેલા ફોલ્લાઓમાં ફેરવાય છે. ફોલ્લીઓ ખંજવાળ અને પીડાદાયક હોઈ શકે છે.

મંકીપોક્સના લક્ષણો સામાન્ય રીતે 2 થી 4 અઠવાડિયા સુધી રહે છે. મોટાભાગના લોકો કોઈપણ સારવાર વિના સ્વસ્થ થઈ જાય છે. જો કે, કેટલાક લોકોને ગંભીર ગૂંચવણો થઈ શકે છે, જેમ કે ન્યુમોનિયા, મગજનો સોજો અથવા આંખોને નુકસાન.

મંકીપોક્સનું જોખમ કોને વધારે છે?

મંકીપોક્સ કોઈપણ વ્યક્તિને થઈ શકે છે, પરંતુ કેટલાક લોકોમાં તેનું જોખમ વધારે હોય છે. આમાં નીચેના લોકોનો સમાવેશ થાય છે:

• એવા લોકો જેઓ મંકીપોક્સથી સંક્રમિત વ્યક્તિના સંપર્કમાં આવ્યા હોય: જે લોકો મંકીપોક્સના દર્દીઓની સંભાળ રાખે છે અથવા તેમની સાથે રહે છે, તેઓને આ રોગ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• એવા લોકો જેઓ મંકીપોક્સના વાયરસ ધરાવતા પ્રાણીઓના સંપર્કમાં આવ્યા હોય: જે લોકો જંગલી પ્રાણીઓ સાથે કામ કરે છે અથવા પાળતુ પ્રાણીઓ રાખે છે, તેઓને પણ મંકીપોક્સ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• એવા લોકો જેઓ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા હોય: એચઆઈવી/એડ્સ, કેન્સર અથવા અન્ય રોગો ધરાવતા લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી હોય છે, જેના કારણે તેઓને મંકીપોક્સ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• નાના બાળકો: નાના બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ પુખ્ત વયના લોકો જેટલી મજબૂત હોતી નથી, તેથી તેઓને મંકીપોક્સ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• સગર્ભા સ્ત્રીઓ: સગર્ભા સ્ત્રીઓમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ફેરફાર થાય છે, જેના કારણે તેઓને મંકીપોક્સ થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.

જો તમને મંકીપોક્સનું જોખમ વધારે હોય, તો તમારે નીચેના પગલાં ભરવા જોઈએ:

• મંકીપોક્સના દર્દીઓ સાથે નજીકના સંપર્કથી દૂર રહો.
• મંકીપોક્સના વાયરસ ધરાવતા પ્રાણીઓ સાથે સંપર્ક ટાળો.
• તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી વારંવાર ધોવા.
• જો તમને મંકીપોક્સના કોઈ લક્ષણો દેખાય, તો તરત જ ડોક્ટરની સલાહ લો.

મંકીપોક્સ સાથે સંકળાયેલા રોગો

મંકીપોક્સ સામાન્ય રીતે 2 થી 4 અઠવાડિયા સુધી રહે છે અને મોટાભાગના લોકો કોઈપણ સારવાર વિના સ્વસ્થ થઈ જાય છે.

જો કે, કેટલાક લોકોને મંકીપોક્સની ગંભીર ગૂંચવણો થઈ શકે છે, જેમ કે:

• ન્યુમોનિયા: મંકીપોક્સ વાયરસ ફેફસામાં ફેલાઈ શકે છે અને ન્યુમોનિયાનું કારણ બની શકે છે.
• મગજનો સોજો: મંકીપોક્સ વાયરસ મગજમાં ફેલાઈ શકે છે અને મગજનો સોજો લાવી શકે છે.
• આંખોને નુકસાન: મંકીપોક્સ વાયરસ આંખોમાં ફેલાઈ શકે છે અને દ્રષ્ટિ ગુમાવવાનું કારણ બની શકે છે.
• બેક્ટેરિયલ ચેપ: મંકીપોક્સના ફોલ્લાઓ બેક્ટેરિયાથી સંક્રમિત થઈ શકે છે, જેના કારણે સેલ્યુલાઇટિસ અથવા અન્ય ચેપ થઈ શકે છે.
• મૃત્યુ: મંકીપોક્સના કારણે મૃત્યુ થવું દુર્લભ છે, પરંતુ તે નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો અથવા ગંભીર ગૂંચવણો ધરાવતા લોકોમાં થઈ શકે છે.

મંકીપોક્સનું જોખમ કોને વધારે છે તે વિશે માહિતી માટે, કૃપા કરીને અગાઉના પ્રતિસાદનો સંદર્ભ લો.

મંકીપોક્સનું નિદાન

મંકીપોક્સનું નિદાન સામાન્ય રીતે નીચેના પગલાંઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે:

• લક્ષણોનું મૂલ્યાંકન: ડોક્ટર દર્દીના લક્ષણોનું મૂલ્યાંકન કરશે, જેમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, સોજો લસિકા ગાંઠો અને ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે.
• શારીરિક તપાસ: ડોક્ટર દર્દીના શરીરની તપાસ કરશે, ખાસ કરીને ફોલ્લીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. મંકીપોક્સના ફોલ્લીઓ સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે, પરંતુ તે શરીરના અન્ય ભાગો પર પણ થઈ શકે છે.
• લેબોરેટરી પરીક્ષણો: મંકીપોક્સનું નિદાન કરવા માટે લેબોરેટરી પરીક્ષણો પણ કરી શકાય છે. આ પરીક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
  • પોલિમરેઝ ચેઇન રિએક્શન (PCR) પરીક્ષણ: આ પરીક્ષણ મંકીપોક્સ વાયરસના ડીએનએને શોધી કાઢે છે.
  • ઇલેક્ટ્રોન માઇક્રોસ્કોપી: આ ટેકનીક ઓર્થોપોક્સ વાયરસને ઓળખી શકે છે, જેમાં મંકીપોક્સ વાયરસનો સમાવેશ થાય છે.
  • વાયરસ અલગતા: સેલ કલ્ચરમાં વાયરસ અલગતાનો ઉપયોગ મંકીપોક્સ વાયરસની હાજરીની પુષ્ટિ કરવા માટે થઈ શકે છે, પરંતુ તે નિયમિત રીતે કરવામાં આવતું નથી.

મંકીપોક્સનું નિદાન કરવું મુશ્કેલ હોઈ શકે છે, કારણ કે તેના લક્ષણો અન્ય રોગો જેવા જ હોઈ શકે છે, જેમ કે શીતળા, ચિકનપોક્સ અથવા હર્પીસ. તેથી, ડોક્ટર દર્દીના લક્ષણો, શારીરિક તપાસ અને લેબોરેટરી પરીક્ષણોના પરિણામોના આધારે નિદાન કરશે.

મંકીપોક્સની સારવાર

મંકીપોક્સ વાયરસથી થતો રોગ છે. તે સામાન્ય રીતે પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે, પરંતુ મનુષ્યથી મનુષ્યમાં પણ ફેલાઈ શકે છે. મંકીપોક્સના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, સોજો લસિકા ગાંઠો અને ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે. ફોલ્લીઓ સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે, પરંતુ તે શરીરના અન્ય ભાગો પર પણ થઈ શકે છે.

મંકીપોક્સની કોઈ ચોક્કસ સારવાર નથી, પરંતુ મોટાભાગના લોકો કોઈપણ સારવાર વિના સ્વસ્થ થઈ જાય છે. જો કે, કેટલાક લોકોને ગંભીર ગૂંચવણો થઈ શકે છે, જેમ કે ન્યુમોનિયા, મગજનો સોજો અથવા આંખોને નુકસાન. આવા કિસ્સાઓમાં, હોસ્પિટલમાં દાખલ થવું અને સહાયક સંભાળની જરૂર પડી શકે છે.

મંકીપોક્સના લક્ષણોને દૂર કરવા માટે કેટલીક દવાઓનો ઉપયોગ કરી શકાય છે, જેમ કે પેઇનકિલર્સ અને એન્ટિવાયરલ દવાઓ. જો કે, આ દવાઓ હંમેશા અસરકારક હોતી નથી અને તેના આડઅસરો પણ હોઈ શકે છે.

મંકીપોક્સથી બચવા માટે નીચેના પગલાં ભરવા જોઈએ:

• મંકીપોક્સના દર્દીઓ સાથે નજીકના સંપર્કથી દૂર રહો.
• મંકીપોક્સના વાયરસ ધરાવતા પ્રાણીઓ સાથે સંપર્ક ટાળો.
• તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી વારંવાર ધોવા.
• જો તમને મંકીપોક્સના કોઈ લક્ષણો દેખાય, તો તરત જ ડોક્ટરની સલાહ લો.

મંકીપોક્સ દરમિયાન કેવા પ્રકારની કાળજી રાખવી

મંકીપોક્સ દરમિયાન દર્દીની કાળજી લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. અહીં કેટલીક બાબતો છે જે તમારે ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ:

• દર્દીને અલગ રાખો: મંકીપોક્સ ચેપી છે, તેથી દર્દીને અન્ય લોકોથી અલગ રાખવું જરૂરી છે. તેમને એક અલગ રૂમમાં રાખો અને તેમને અન્ય લોકો સાથે સંપર્ક કરવાથી બચાવો.
• સ્વચ્છતા જાળવો: દર્દીના રૂમને સ્વચ્છ રાખો અને નિયમિત રીતે જંતુમુક્ત કરો. તેમના કપડાં, ટુવાલ અને બેડિંગને ગરમ પાણી અને બ્લીચથી ધોઈ લો.
• માસ્ક અને ગ્લોવ્સ પહેરો: જ્યારે તમે દર્દીની નજીક જાઓ ત્યારે માસ્ક અને ગ્લોવ્સ પહેરો. આ તમને ચેપથી બચાવશે.
• હાથ ધોવા: દર્દીની સંભાળ લીધા પછી તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી સારી રીતે ધોઈ લો.
• ફોલ્લાઓની કાળજી લો: દર્દીના ફોલ્લાઓને સ્વચ્છ રાખો અને તેને ખંજવાળવા અથવા ફોડવાથી બચાવો. તમે તેમને જંતુમુક્ત ડ્રેસિંગથી ઢાંકી શકો છો.
• દવાઓ આપો: ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દર્દીને દવાઓ આપો.
• આરામ કરવા દો: દર્દીને પૂરતો આરામ કરવા દો અને તેમને તણાવથી દૂર રાખો.
• પ્રવાહી આપો: દર્દીને પુષ્કળ પ્રવાહી આપો, જેમ કે પાણી, જ્યુસ અથવા સૂપ.
• પોષક ખોરાક આપો: દર્દીને પૌષ્ટિક ખોરાક આપો, જેમાં ફળો, શાકભાજી અને પ્રોટીનનો સમાવેશ થાય છે.
• ડોક્ટરનો સંપર્ક કરો: જો દર્દીની સ્થિતિ વધુ ખરાબ થાય, તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.

આ ઉપરાંત, મંકીપોક્સના દર્દીની માનસિક અને ભાવનાત્મક સુખાકારીનું ધ્યાન રાખવું પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેમને પ્રોત્સાહન આપો અને તેમને સમજાવો કે તેઓ જલ્દી સ્વસ્થ થઈ જશે.

મંકીપોક્સમાં શું ખાવું?

મંકીપોક્સ દરમિયાન, દર્દીના આહારનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. અહીં કેટલાક ખોરાક અને પીણાં છે જે મંકીપોક્સના દર્દીઓ માટે ફાયદાકારક હોઈ શકે છે:

પ્રવાહી: મંકીપોક્સના દર્દીઓને ડિહાઇડ્રેશનનું જોખમ હોય છે, તેથી તેમને પુષ્કળ પ્રવાહી પીવું જરૂરી છે. પાણી, જ્યુસ, સૂપ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ પીણાં જેવા પ્રવાહી પી શકાય છે.

નરમ ખોરાક: મંકીપોક્સના ફોલ્લા મોંમાં પણ થઈ શકે છે, જેના કારણે ખોરાક ગળવામાં તકલીફ થઈ શકે છે. તેથી, દર્દીઓને નરમ ખોરાક આપવો જોઈએ, જેમ કે ખીચડી, દાળ, ભાત, પુરી, શાકભાજી, ફળો અને દહીં.

પોષક તત્વોથી ભરપૂર ખોરાક: મંકીપોક્સના દર્દીઓને ઝડપથી સ્વસ્થ થવા માટે પોષક તત્વોથી ભરપૂર ખોરાકની જરૂર હોય છે. ફળો, શાકભાજી, પ્રોટીન અને આખા અનાજ જેવા ખોરાક ખાવા જોઈએ.

વિટામિન સી: વિટામિન સી રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવામાં મદદ કરે છે, તેથી મંકીપોક્સના દર્દીઓ માટે વિટામિન સીથી ભરપૂર ખોરાક ફાયદાકારક છે. સંતરા, લીંબુ, આમળા અને જામફળ જેવા ફળો વિટામિન સીના સારા સ્ત્રોત છે.

શું ના ખાવું: મંકીપોક્સના દર્દીઓએ તીખો, મસાલેદાર અને તેલયુક્ત ખોરાક ખાવાનું ટાળવું જોઈએ, કારણ કે તે મોંમાં ફોલ્લાઓને વધુ બળતરા કરી શકે છે. આલ્કોહોલ અને ધૂમ્રપાન પણ ટાળવું જોઈએ, કારણ કે તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડી શકે છે.

કેટલાક ઘરેલું ઉપચાર: મંકીપોક્સના લક્ષણોને દૂર કરવા માટે કેટલાક ઘરેલું ઉપચાર પણ કરી શકાય છે:

• હળદર: હળદર એન્ટિસેપ્ટિક અને એન્ટિવાયરલ ગુણો ધરાવે છે, જે મંકીપોક્સના ફોલ્લાઓને રૂઝાવવામાં મદદ કરી શકે છે.
• મધ: મધ એન્ટિબેક્ટેરિયલ અને એન્ટિફંગલ ગુણો ધરાવે છે, જે મંકીપોક્સના ફોલ્લાઓને ચેપથી બચાવવામાં મદદ કરી શકે છે.
• એલોવેરા: એલોવેરા ત્વચાને શાંત કરવામાં અને ફોલ્લાઓને રૂઝાવવામાં મદદ કરે છે.

મંકીપોક્સમાં શું ન ખાવું?

મંકીપોક્સના દર્દીઓએ અમુક પ્રકારના ખોરાક અને પીણાં ટાળવા જોઈએ, જેથી તેમની સ્થિતિ વધુ ન બગડે અને ઝડપથી સાજા થઈ શકે. અહીં કેટલાક ખોરાક અને પીણાંની યાદી છે જે મંકીપોક્સના દર્દીઓએ ટાળવા જોઈએ:

• મસાલેદાર ખોરાક: મસાલેદાર ખોરાક ખાવાથી મોઢામાં અને ગળામાં ચાંદા પડી શકે છે, જેનાથી દુખાવો વધી શકે છે.
• ખાટા ખોરાક: ખાટા ખોરાક ખાવાથી પણ મોઢામાં અને ગળામાં ચાંદા પડી શકે છે અને દુખાવો વધી શકે છે.
• ગરમ ખોરાક અને પીણાં: ગરમ ખોરાક અને પીણાં મોઢામાં અને ગળામાં બળતરા પેદા કરી શકે છે, જેનાથી દુખાવો વધી શકે છે.
• દારૂ: દારૂ પીવાથી શરીર ડિહાઈડ્રેટ થઈ શકે છે, જેનાથી મંકીપોક્સના લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
• કેફીન: કેફીનયુક્ત પીણાં, જેમ કે કોફી અને ચા, શરીરને ડિહાઈડ્રેટ કરી શકે છે અને ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડી શકે છે, જેનાથી મંકીપોક્સના લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
• પ્રોસેસ્ડ ફૂડ: પ્રોસેસ્ડ ફૂડમાં સામાન્ય રીતે વધુ મીઠું, ખાંડ અને ચરબી હોય છે, જે શરીર માટે સારી નથી અને મંકીપોક્સના લક્ષણોને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.
• જંક ફૂડ: જંક ફૂડમાં પણ વધુ મીઠું, ખાંડ અને ચરબી હોય છે, જે શરીર માટે સારી નથી અને મંકીપોક્સના લક્ષણોને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.

મંકીપોક્સથી કેવી રીતે બચી શકાય?

મંકીપોક્સથી બચવા માટે તમે અહીં કેટલીક બાબતો કરી શકો છો:

• વારંવાર હાથ ધોવા: તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી વારંવાર ધોવા. જો સાબુ અને પાણી ઉપલબ્ધ ન હોય, તો આલ્કોહોલ આધારિત હેન્ડ સેનિટાઈઝરનો ઉપયોગ કરો.
• બીમાર લોકોથી દૂર રહો: જો કોઈ વ્યક્તિમાં મંકીપોક્સના લક્ષણો હોય, તો તેનાથી દૂર રહો.
• ચેપગ્રસ્ત વસ્તુઓથી દૂર રહો: મંકીપોક્સથી સંક્રમિત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓ, જેમ કે કપડાં, ટુવાલ અથવા બેડિંગને સ્પર્શ કરવાનું ટાળો.
• માસ્ક પહેરો: જો તમે એવી જગ્યાએ હોવ જ્યાં મંકીપોક્સ ફેલાવવાનું જોખમ હોય, તો માસ્ક પહેરો.
• રસી લો: જો તમે મંકીપોક્સના સંપર્કમાં આવ્યા હોવ અથવા તમને ચેપ લાગવાનું જોખમ હોય, તો રસી લેવા વિશે તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો.

મંકીપોક્સ અને ચિકનપોક્સ વચ્ચેનો તફાવત

મંકીપોક્સ અને ચિકનપોક્સ બંને વાયરલ રોગો છે જે ફોલ્લીઓનું કારણ બની શકે છે. જો કે, ત્યાં કેટલાક મુખ્ય તફાવતો છે.

કારણ:

• મંકીપોક્સ એ મંકીપોક્સ વાયરસ નામના વાયરસથી થાય છે, જે શીતળા વાયરસના પરિવારનો છે.
• ચિકનપોક્સ એ વેરિસેલા-ઝોસ્ટર વાયરસથી થાય છે, જે હર્પીસ વાયરસ પરિવારનો છે.

ફોલ્લીઓ:

• મંકીપોક્સના ફોલ્લીઓ સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે. તે મોટા અને વધુ પીડાદાયક હોય છે, અને તેમાં પ્રવાહી ભરેલું હોઈ શકે છે.
• ચિકનપોક્સના ફોલ્લીઓ સમગ્ર શરીરમાં જોવા મળે છે, જેમાં છાતી, પીઠ અને પેટનો સમાવેશ થાય છે. તે નાના અને ખંજવાળવાળા હોય છે, અને તેમાં પ્રવાહી ભરેલું હોઈ શકે છે.

લક્ષણો:

• મંકીપોક્સના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, સોજો લસિકા ગાંઠો અને ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે.
• ચિકનપોક્સના લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો અને ફોલ્લીઓનો સમાવેશ થાય છે.

સારવાર:

• મંકીપોક્સની કોઈ ચોક્કસ સારવાર નથી, પરંતુ મોટાભાગના લોકો થોડા અઠવાડિયામાં જાતે જ સ્વસ્થ થઈ જાય છે.
• ચિકનપોક્સની સારવારમાં ખંજવાળ અને તાવને દૂર કરવા માટે દવાઓનો ઉપયોગ શામેલ હોઈ શકે છે.

નિવારણ:

• મંકીપોક્સથી બચવા માટે, બીમાર લોકોથી દૂર રહેવું, વારંવાર હાથ ધોવા અને ચેપગ્રસ્ત વસ્તુઓથી દૂર રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે.
• ચિકનપોક્સથી બચવા માટે રસી ઉપલબ્ધ છે.

શું મંકીપોક્સની રસી ઉપલબ્ધ છે?

હા, મંકીપોક્સની રસી ઉપલબ્ધ છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં બે રસી ઉપલબ્ધ છે:

• JYNNEOS: આ રસી યુએસ ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (FDA) દ્વારા મંકીપોક્સ અને શીતળા બંને માટે મંજૂર કરવામાં આવી છે. તે જીવંત, પરંતુ નબળા પડી ગયેલા વેક્સીનીયા વાયરસમાંથી બનાવવામાં આવે છે.
• ACAM2000: આ રસી યુએસ ફૂડ એન્ડ ડ્રગ એડમિનિસ્ટ્રેશન (FDA) દ્વારા શીતળા માટે મંજૂર કરવામાં આવી છે, અને તેનો ઉપયોગ મંકીપોક્સ સામે પણ થઈ શકે છે. તે જીવંત વેક્સીનીયા વાયરસમાંથી બનાવવામાં આવે છે.

મંકીપોક્સની રસી કોણે લેવી જોઈએ?

મંકીપોક્સની રસી નીચેના લોકોને લેવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે:

• જે લોકો મંકીપોક્સના સંપર્કમાં આવ્યા છે
• જે લોકોને મંકીપોક્સ થવાનું જોખમ વધારે છે, જેમ કે:
• આરોગ્ય સંભાળ કાર્યકરો જેઓ મંકીપોક્સના દર્દીઓની સારવાર કરે છે
• પ્રયોગશાળાના કર્મચારીઓ જેઓ મંકીપોક્સ વાયરસ સાથે કામ કરે છે
• એવા લોકો જેઓ એવા વિસ્તારોમાં રહે છે અથવા મુસાફરી કરે છે જ્યાં મંકીપોક્સ ફેલાય છે
• એવા લોકો જેઓ એચ.આઈ.વી. અથવા અન્ય રોગોથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવે છે

જો તમને મંકીપોક્સની રસી લેવી જોઈએ કે નહીં તે વિશે કોઈ પ્રશ્નો હોય, તો તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો.

મંકીપોક્સની રસી કેટલી અસરકારક છે?

મંકીપોક્સની રસી મંકીપોક્સને રોકવામાં ખૂબ અસરકારક છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે JYNNEOS રસી મંકીપોક્સ સામે 85% થી વધુ અસરકારક છે. ACAM2000 રસી મંકીપોક્સ સામે પણ અસરકારક છે, પરંતુ તે JYNNEOS જેટલી અસરકારક નથી.

મંકીપોક્સની રસીની આડઅસરો શું છે?

મંકીપોક્સની રસીની કેટલીક સામાન્ય આડઅસરોમાં શામેલ છે:

• ઈન્જેક્શન સાઇટ પર દુખાવો, લાલાશ અથવા સોજો
• તાવ
• માથાનો દુખાવો
• સ્નાયુઓમાં દુખાવો
• થાક

મંકીપોક્સની રસીની ગંભીર આડઅસરો દુર્લભ છે.

સારાંશ

મંકીપોક્સ એ એક વાયરલ ઝૂનોટિક રોગ છે, જેનો અર્થ છે કે તે પ્રાણીઓમાંથી મનુષ્યમાં ફેલાય છે. તે શીતળા જેવા જ વાયરસના પરિવારમાંથી આવે છે અને તેના લક્ષણો પણ શીતળા જેવા જ હોય છે, પરંતુ તે ઓછા ગંભીર હોય છે. મંકીપોક્સ સામાન્ય રીતે મધ્ય અને પશ્ચિમ આફ્રિકામાં જોવા મળે છે, પરંતુ તાજેતરમાં તે વિશ્વના અન્ય ભાગોમાં પણ ફેલાયો છે.

મંકીપોક્સના લક્ષણો:

• તાવ
• માથાનો દુખાવો
• સ્નાયુઓમાં દુખાવો
• પીઠનો દુખાવો
• સોજો લસિકા ગાંઠો
• ફોલ્લીઓ, જે સામાન્ય રીતે ચહેરા, હાથ અને પગ પર જોવા મળે છે, પરંતુ શરીરના અન્ય ભાગો પર પણ થઈ શકે છે. ફોલ્લીઓ નાના ફોલ્લાઓ જેવા દેખાય છે અને તેમાં પ્રવાહી ભરેલું હોઈ શકે છે.

મંકીપોક્સ કેવી રીતે ફેલાય છે?

મંકીપોક્સ નીચેના માધ્યમોથી ફેલાય છે:

• ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીના સંપર્કમાં આવવાથી
• ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના સંપર્કમાં આવવાથી, જેમ કે ફોલ્લીઓના સંપર્કમાં આવવાથી અથવા ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓના સંપર્કમાં આવવાથી
• લાંબા સમય સુધી સામ-સામે રહેવાથી શ્વાસના ટીપાં દ્વારા

મંકીપોક્સની સારવાર:

મંકીપોક્સની કોઈ ચોક્કસ સારવાર નથી, પરંતુ મોટાભાગના લોકો થોડા અઠવાડિયામાં જાતે જ સ્વસ્થ થઈ જાય છે. લક્ષણોને દૂર કરવા માટે દવાઓનો ઉપયોગ કરી શકાય છે, જેમ કે તાવ અને દુખાવા માટે પેરાસિટામોલ. ગંભીર કિસ્સાઓમાં, હોસ્પિટલમાં દાખલ થવું પડી શકે છે.

મંકીપોક્સથી બચવા માટે શું કરવું?

• ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓથી દૂર રહો.
• બીમાર લોકોથી દૂર રહો.
• વારંવાર હાથ ધોવા.
• ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓથી દૂર રહો.
• જો તમને કોઈ લક્ષણો જણાય, તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.