કિડની કેન્સર

કિડની કેન્સર શું છે?

કિડની કેન્સર એક પ્રકારનું કેન્સર છે જે કિડનીમાં શરૂ થાય છે. કિડની બે કઠોળ આકારના અંગો છે, દરેક મુઠ્ઠીના કદના, જે પેટની પાછળ, કરોડરજ્જુની દરેક બાજુએ સ્થિત છે. કિડની લોહીમાંથી કચરો ફિલ્ટર કરે છે અને પેશાબ બનાવે છે.

પુખ્ત વયના લોકોમાં કિડની કેન્સરનો સૌથી સામાન્ય પ્રકાર રેનલ સેલ કાર્સિનોમા (Renal Cell Carcinoma – RCC) છે. અન્ય ઓછા સામાન્ય પ્રકારોમાં ટ્રાન્ઝિશનલ સેલ કાર્સિનોમા (Transitional Cell Carcinoma) અને બાળકોમાં જોવા મળતું વિલ્મ્સ ટ્યૂમર (Wilms Tumor) નો સમાવેશ થાય છે.

કિડની કેન્સર ક્યારેક શરૂઆતના તબક્કામાં કોઈ લક્ષણો પેદા કરતું નથી. જેમ જેમ ગાંઠ મોટી થાય છે, તેમ તેમ નીચેના લક્ષણો દેખાઈ શકે છે:

• પેશાબમાં લોહી (હેમેટુરિયા)
• એક બાજુ કમરના નીચેના ભાગમાં દુખાવો (ઈજાને કારણે નહીં)
• બાજુ અથવા કમરના નીચેના ભાગમાં ગઠ્ઠો (લમ્પ)
• લાંબા સમય સુધી રહેતો તાવ જે ચેપને કારણે ન હોય
• થાક (ખૂબ જ થાકેલું લાગવું)
• ભૂખ ન લાગવી
• વજન ઘટવું
• એનિમિયા (લોહીમાં લાલ કોશિકાઓની ઓછી સંખ્યા)

જો તમને આમાંના કોઈપણ લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે આ લક્ષણો અન્ય બિન-કેન્સરગ્રસ્ત પરિસ્થિતિઓને કારણે પણ હોઈ શકે છે.

કિડની કેન્સર શા માટે થાય છે તેનું ચોક્કસ કારણ જાણી શકાયું નથી, પરંતુ કેટલાક પરિબળો જોખમ વધારે છે, જેમાં ધૂમ્રપાન, સ્થૂળતા, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, ક્રોનિક કિડની રોગ અને કિડની કેન્સરનો કૌટુંબિક ઇતિહાસનો સમાવેશ થાય છે.

કિડની કેન્સરનું નિદાન શારીરિક તપાસ, લોહી અને પેશાબ પરીક્ષણો અને ઇમેજિંગ ટેસ્ટ (જેમ કે સીટી સ્કેન, એમઆરઆઈ અને અલ્ટ્રાસાઉન્ડ) દ્વારા કરવામાં આવે છે. નિદાનની પુષ્ટિ કરવા માટે બાયોપ્સીની પણ જરૂર પડી શકે છે.

કિડની કેન્સરની સારવાર કેન્સરનો પ્રકાર, તબક્કો અને દર્દીના એકંદર સ્વાસ્થ્ય પર આધાર રાખે છે. સારવારના વિકલ્પોમાં સર્જરી, રેડિયેશન થેરાપી, કીમોથેરાપી, ટાર્ગેટેડ થેરાપી અને ઇમ્યુનોથેરાપીનો સમાવેશ થાય છે.

કિડની કેન્સર નાં કારણો શું છે?

કિડની કેન્સર શા માટે થાય છે તેનું ચોક્કસ કારણ હજુ સુધી સંપૂર્ણપણે જાણી શકાયું નથી. જો કે, સંશોધકોએ ઘણા પરિબળો ઓળખ્યા છે જે કિડની કેન્સર થવાનું જોખમ વધારે છે. કિડની કોશિકાઓમાં ડીએનએમાં ફેરફાર થવાને કારણે કેન્સર શરૂ થાય છે, જેના કારણે કોષો અનિયંત્રિત રીતે વધે છે અને ગાંઠો બનાવે છે. આ ડીએનએ ફેરફારો શા માટે થાય છે તે હંમેશા સ્પષ્ટ હોતું નથી, પરંતુ ઘણા પરિબળો જોખમ વધારી શકે છે:

જોખમી પરિબળો (Risk Factors):

• ધૂમ્રપાન (Smoking): જે લોકો ધૂમ્રપાન કરે છે તેઓમાં કિડની કેન્સર થવાનું જોખમ બિન-ધૂમ્રપાન કરનારાઓ કરતાં લગભગ બમણું હોય છે. ધૂમ્રપાનની માત્રા અને સમયગાળો જોખમ વધારે છે, પરંતુ ધૂમ્રપાન છોડવાથી જોખમ ધીમે ધીમે ઘટે છે.
• મેદસ્વીતા (Obesity): વધારે વજન અથવા મેદસ્વી હોવું કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે. વધારાનું વજન અમુક હોર્મોન્સમાં ફેરફાર લાવી શકે છે જે કિડની કેન્સર તરફ દોરી શકે છે.
• હાઈ બ્લડ પ્રેશર (High Blood Pressure): હાઈ બ્લડ પ્રેશર ધરાવતા લોકોમાં કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે હોય છે.
• કિડની રોગની લાંબા ગાળાની સારવાર (Long-term Dialysis for Chronic Kidney Disease): જે લોકો લાંબા સમયથી ડાયાલિસિસ પર હોય છે તેઓમાં કિડની કેન્સરનું જોખમ વધે છે.
• કિડની કેન્સરનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ (Family History of Kidney Cancer): જો તમારા નજીકના પરિવારના સભ્યો (માતા-પિતા, ભાઈ-બહેન) ને કિડની કેન્સર થયું હોય, તો તમને આ રોગ થવાનું જોખમ વધારે છે.
• અમુક વારસાગત જનીનિક સ્થિતિઓ (Certain Inherited Genetic Conditions): વોન હિપ્પેલ-લિન્ડાઉ રોગ (Von Hippel-Lindau disease), બર્ટ-હોગ-ડુબે સિન્ડ્રોમ (Birt-Hogg-Dube syndrome) અને ટ્યુબરકલ સ્ક્લેરોસિસ કોમ્પ્લેક્સ (Tuberous sclerosis complex) જેવી વારસાગત સ્થિતિઓ કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.
• કાર્યસ્થળ પર અમુક રસાયણોનો સંપર્ક (Workplace Exposure to Certain Chemicals): અમુક રસાયણો જેવા કે ટ્રાઇક્લોરોઇથિલિન (trichloroethylene) અને કેડમિયમ (cadmium) ના સંપર્કમાં આવવાથી કિડની કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.
• વધતી ઉંમર (Older Age): કિડની કેન્સર મોટાભાગે વૃદ્ધોમાં જોવા મળે છે.
• પુરુષ લિંગ (Male Sex): સ્ત્રીઓ કરતાં પુરુષોમાં કિડની કેન્સર થવાની શક્યતા લગભગ બમણી હોય છે.
• અમુક પીડા નિવારક દવાઓનો લાંબા ગાળાનો ઉપયોગ (Long-term Use of Certain Pain Medicines): કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે એસિટામિનોફેન (acetaminophen) અને સંભવતઃ એસ્પિરિન (aspirin) જેવી પીડા નિવારક દવાઓનો લાંબા ગાળાનો ઉપયોગ કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે.
• જાતિ અને વંશીયતા (Race and Ethnicity): યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં, અમેરિકન ઇન્ડિયન અને અલાસ્કા નેટિવ લોકોમાં કિડની કેન્સરનો દર સૌથી વધુ છે. આફ્રિકન અમેરિકન લોકોમાં પણ શ્વેત લોકો કરતાં થોડો વધારે છે.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે આ પરિબળો જોખમ વધારે છે, પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે જે વ્યક્તિમાં આ પરિબળો હોય તેને ચોક્કસપણે કિડની કેન્સર થશે. ઘણા લોકોમાં આ જોખમી પરિબળો હોવા છતાં તેઓને ક્યારેય કિડની કેન્સર થતું નથી.

કિડની કેન્સર નાં ચિહ્નો અનેનાં લક્ષણો શું છે?

કિડની કેન્સરના શરૂઆતના તબક્કામાં ઘણીવાર કોઈ સ્પષ્ટ ચિહ્નો અથવા લક્ષણો દેખાતા નથી. જ્યારે લક્ષણો દેખાય છે, ત્યારે તે વ્યક્તિએ વ્યક્તિએ બદલાઈ શકે છે. કિડની કેન્સરના સંભવિત ચિહ્નો અને લક્ષણો નીચે મુજબ છે:

સામાન્ય લક્ષણો:

• પેશાબમાં લોહી (હેમેટુરિયા): આ કિડની કેન્સરનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ છે. પેશાબ ગુલાબી, લાલ અથવા કોલા રંગનો દેખાઈ શકે છે. કેટલીકવાર લોહી એટલું ઓછું હોય છે કે તે નરી આંખે દેખાતું નથી, પરંતુ યુરિન ટેસ્ટમાં તેની હાજરી જણાઈ શકે છે.
• કમરના નીચેના ભાગમાં એક બાજુ દુખાવો (ફ્લેન્ક પેઇન): આ દુખાવો સતત અને કંટાળાજનક હોઈ શકે છે, જે ઈજાને કારણે ન હોય.
• કમરના નીચેના ભાગમાં અથવા બાજુ પર ગઠ્ઠો (લમ્પ): પેટ અથવા કમરના બાજુના ભાગમાં સ્પર્શ કરવાથી ગઠ્ઠો અનુભવાઈ શકે છે. જો કે, નાની ગાંઠો અનુભવવી મુશ્કેલ હોઈ શકે છે.
• અકારણ વજન ઘટવું: કોઈ જાણીતા કારણ વગર વજન ઘટવું.
• ભૂખ ન લાગવી.
• થાક (ફેટિગ): સતત થાકેલું અથવા નબળું લાગવું.
• વારંવાર તાવ આવવો: લાંબા સમય સુધી રહેતો તાવ જે ચેપને કારણે ન હોય.
• રાત્રે પરસેવો આવવો.

ઓછા સામાન્ય લક્ષણો:

• એનિમિયા (લોહીમાં લાલ કોશિકાઓની ઓછી સંખ્યા).
• હાઈ બ્લડ પ્રેશર (હાયપરટેન્શન).
• પગ અને પગની ઘૂંટીઓમાં સોજો.

મહત્વની નોંધ:

આ ચિહ્નો અને લક્ષણો કિડની કેન્સર સિવાયની અન્ય બિન-કેન્સરગ્રસ્ત પરિસ્થિતિઓને કારણે પણ હોઈ શકે છે, જેમ કે કિડનીમાં પથરી, ચેપ અથવા ઈજા. જો તમને આમાંના કોઈપણ લક્ષણો જણાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે જેથી યોગ્ય નિદાન અને સારવાર થઈ શકે. વહેલું નિદાન કિડની કેન્સરની સફળ સારવારની શક્યતા વધારે છે.

કિડની કેન્સર નું જોખમ કોને વધારે છે?

કિડની કેન્સરનું જોખમ નીચેના પરિબળો ધરાવતા લોકોને વધારે છે:

બદલી ન શકાય તેવા પરિબળો:

• વધતી ઉંમર: મોટાભાગના કિડની કેન્સર 55 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં જોવા મળે છે.
• પુરુષ લિંગ: સ્ત્રીઓ કરતાં પુરુષોમાં કિડની કેન્સર થવાની શક્યતા બમણી હોય છે.
• કિડની કેન્સરનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ: જો નજીકના પરિવારના સભ્યોને કિડની કેન્સર થયું હોય.
• અમુક વારસાગત જનીનિક સ્થિતિઓ: વોન હિપ્પેલ-લિન્ડાઉ રોગ, બર્ટ-હોગ-ડુબે સિન્ડ્રોમ, ટ્યુબરકલ સ્ક્લેરોસિસ કોમ્પ્લેક્સ વગેરે.
• જાતિ અને વંશીયતા: અમેરિકન ઇન્ડિયન અને અલાસ્કા નેટિવ લોકોમાં કિડની કેન્સરનો દર સૌથી વધુ છે.

બદલી શકાય તેવા અથવા સંભવિતપણે બદલી શકાય તેવા પરિબળો:

• ધૂમ્રપાન: ધૂમ્રપાન કિડની કેન્સરનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધારે છે.
• મેદસ્વીતા: વધારે વજન અથવા મેદસ્વી હોવું જોખમ વધારે છે.
• હાઈ બ્લડ પ્રેશર (હાયપરટેન્શન).
• કિડની રોગની લાંબા ગાળાની સારવાર (ડાયાલિસિસ).
• કાર્યસ્થળ પર અમુક રસાયણોનો સંપર્ક: ટ્રાઇક્લોરોઇથિલિન અને કેડમિયમ જેવા રસાયણો.
• અમુક પીડા નિવારક દવાઓનો લાંબા ગાળાનો ઉપયોગ.

જો તમને આમાંના કોઈપણ જોખમી પરિબળો હોય, તો પણ તમને કિડની કેન્સર થશે જ એવું જરૂરી નથી. જો કે, તમારે તમારા ડૉક્ટર સાથે તમારા જોખમ વિશે વાત કરવી જોઈએ અને નિયમિત તપાસ કરાવવી જોઈએ જો તેઓ ભલામણ કરે તો.

કિડની કેન્સર સાથે કયા રોગો સંકળાયેલા છે?

કિડની કેન્સર પોતે એક રોગ છે, પરંતુ અમુક રોગો અને પરિસ્થિતિઓ કિડની કેન્સર થવાનું જોખમ વધારી શકે છે અથવા તેની સાથે સંકળાયેલી હોઈ શકે છે:

વારસાગત જનીનિક સ્થિતિઓ (Inherited Genetic Conditions):

• વોન હિપ્પેલ-લિન્ડાઉ રોગ (Von Hippel-Lindau disease – VHL): આ એક દુર્લભ વારસાગત સ્થિતિ છે જે કિડનીમાં ગાંઠો અને કોથળીઓ તેમજ શરીરના અન્ય ભાગોમાં ગાંઠોનું જોખમ વધારે છે.
• બર્ટ-હોગ-ડુબે સિન્ડ્રોમ (Birt-Hogg-Dube syndrome – BHD): આ સ્થિતિ ત્વચા પર બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠો, ફેફસામાં કોથળીઓ અને કિડનીમાં વિવિધ પ્રકારના કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.
• ટ્યુબરકલ સ્ક્લેરોસિસ કોમ્પ્લેક્સ (Tuberous sclerosis complex – TSC): આ વારસાગત વિકાર ઘણા અવયવોમાં બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠોનું કારણ બને છે, જેમાં કિડનીનો પણ સમાવેશ થાય છે, અને કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે.
• હરેડિટરી પેપિલરી રેનલ કાર્સિનોમા (Hereditary Papillary Renal Carcinoma – HPRC): આ સ્થિતિ બંને કિડનીમાં પેપિલરી રેનલ કાર્સિનોમા નામનું કિડની કેન્સર થવાનું જોખમ વધારે છે.
• હરેડિટરી લીઓમાયોમાટોસિસ અને રેનલ સેલ કેન્સર (Hereditary Leiomyomatosis and Renal Cell Cancer – HLRCC): આ સ્થિતિ ત્વચા અને ગર્ભાશયમાં બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠો અને ચોક્કસ પ્રકારના આક્રમક કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.
• ફેમિલિયલ રેનલ ઓન્કોસાયટોમા (Familial Renal Oncocytoma – FRO): આ સ્થિતિ કિડનીમાં બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠો (ઓન્કોસાયટોમા) અને ક્યારેક કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.
• સક્સિનેટ ડિહાઇડ્રોજેનેઝ (Succinate Dehydrogenase – SDH) સંબંધિત પેરાગેન્ગ્લિઓમા/ફિઓક્રોમોસાયટોમા સિન્ડ્રોમ: આ વારસાગત સ્થિતિ કિડની કેન્સર તેમજ એડ્રેનલ ગ્રંથિઓ અને અન્ય સ્થળોએ ગાંઠોનું જોખમ વધારે છે.

અન્ય રોગો અને પરિસ્થિતિઓ:

• ક્રોનિક કિડની રોગ (Chronic Kidney Disease): જે લોકો લાંબા સમયથી કિડની રોગથી પીડિત છે, ખાસ કરીને જેઓ ડાયાલિસિસ પર છે, તેઓમાં કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે હોય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ જોખમ ડાયાલિસિસ કરતાં કિડની રોગને કારણે વધારે છે.
• હાઈ બ્લડ પ્રેશર (Hypertension): હાઈ બ્લડ પ્રેશર કિડની કેન્સરના વધેલા જોખમ સાથે સંકળાયેલું છે, જોકે તેનું ચોક્કસ કારણ હજુ સુધી સ્પષ્ટ નથી.
• મેદસ્વીતા (Obesity): મેદસ્વી હોવું કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે અને તે હોર્મોનલ ફેરફારો સાથે સંકળાયેલું હોઈ શકે છે.
• એનિમિયા (Anemia): કેટલાક અભ્યાસોમાં કિડની કેન્સર ધરાવતા લોકોમાં એનિમિયા જોવા મળ્યું છે, પરંતુ તે કારણ છે કે અસર તે સ્પષ્ટ નથી.
• પોલીસિથેમિયા (Polycythemia): કિડની કેન્સર ક્યારેક એરિથ્રોપોએટિન નામના હોર્મોનનું વધુ ઉત્પાદન કરી શકે છે, જેના કારણે લાલ રક્તકણોની સંખ્યા વધી જાય છે (પોલીસિથેમિયા).
• યકૃતની તકલીફ (Liver Dysfunction): કેટલાક કિસ્સાઓમાં કિડની કેન્સર યકૃતની કાર્યક્ષમતામાં ફેરફાર લાવી શકે છે.
• હાઇપરકેલ્સેમિયા (Hypercalcemia): કિડની કેન્સર ધરાવતા કેટલાક લોકોમાં લોહીમાં કેલ્શિયમનું સ્તર ઊંચું હોઈ શકે છે.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે આ રોગો અને પરિસ્થિતિઓ કિડની કેન્સર થવાનું જોખમ વધારે છે, પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે તે વ્યક્તિને ચોક્કસપણે કિડની કેન્સર થશે. જો તમને આમાંથી કોઈ પણ સ્થિતિ હોય, તો તમારે તમારા ડૉક્ટર સાથે તમારા જોખમ વિશે અને નિયમિત તપાસ વિશે ચર્ચા કરવી જોઈએ.

કિડની કેન્સર નું નિદાન

કિડની કેન્સર (Kidney Cancer) નું નિદાન કરવા માટે ડૉક્ટર વિવિધ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરે છે, જેમાં તબીબી ઇતિહાસ, શારીરિક તપાસ અને અમુક ચોક્કસ પરીક્ષણોનો સમાવેશ થાય છે. નિદાનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કિડનીમાં ગાંઠ અથવા અન્ય અસામાન્યતાઓની હાજરીની પુષ્ટિ કરવાનો અને જો તે કેન્સર હોય તો તેનો પ્રકાર અને તબક્કો નક્કી કરવાનો છે.

કિડની કેન્સરના નિદાન માટે ઉપયોગમાં લેવાતી મુખ્ય પદ્ધતિઓ નીચે મુજબ છે:

1. તબીબી ઇતિહાસ અને શારીરિક તપાસ (Medical History and Physical Examination):

• ડૉક્ટર તમારા લક્ષણો વિશે પૂછપરછ કરશે, જેમાં પેશાબમાં લોહી, કમરમાં દુખાવો, વજન ઘટવું વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
• તમારી તબીબી સ્થિતિઓ, દવાઓ અને કિડની કેન્સરનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ વિશે પણ માહિતી મેળવશે.
• ડૉક્ટર તમારા પેટ અને કમરના વિસ્તારમાં કોઈ ગઠ્ઠો અથવા અસામાન્યતા અનુભવાય છે કે કેમ તે જોવા માટે શારીરિક તપાસ કરશે.

2. પેશાબ પરીક્ષણ (Urine Test):

• પેશાબમાં લોહી (હેમેટુરિયા) ની હાજરી તપાસવા માટે યુરિન ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે. જો કે, પેશાબમાં લોહી અન્ય કારણોસર પણ હોઈ શકે છે.

3. લોહી પરીક્ષણ (Blood Test):

• લોહી પરીક્ષણો કિડનીની કાર્યક્ષમતા અને અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ વિશે માહિતી આપી શકે છે, પરંતુ તે સીધું કિડની કેન્સરનું નિદાન કરી શકતા નથી. એનિમિયા અથવા યકૃતની તકલીફ જેવા કેટલાક સંકેતો મળી શકે છે.

4. ઇમેજિંગ પરીક્ષણો (Imaging Tests): આ પરીક્ષણો કિડની અને આસપાસના વિસ્તારોની તસવીરો બનાવે છે અને ગાંઠો અથવા અન્ય અસામાન્યતાઓને ઓળખવામાં મદદ કરે છે:

• અલ્ટ્રાસાઉન્ડ (Ultrasound): આ પરીક્ષણ ધ્વનિ તરંગોનો ઉપયોગ કરીને કિડનીની તસવીરો બનાવે છે. તે કોથળીઓ અને ઘન ગાંઠો વચ્ચે તફાવત કરવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• સીટી સ્કેન (Computed Tomography – CT Scan): આ એક વિગતવાર એક્સ-રે છે જે કિડની અને આસપાસના પેશીઓની ક્રોસ-સેક્શનલ તસવીરો બનાવે છે. તે ગાંઠનું કદ, સ્થાન અને ફેલાવો નક્કી કરવામાં ખૂબ જ ઉપયોગી છે. કોન્ટ્રાસ્ટ ડાયનો ઉપયોગ કરીને તસવીરો વધુ સ્પષ્ટ બનાવી શકાય છે.
• એમઆરઆઈ (Magnetic Resonance Imaging – MRI): આ પરીક્ષણ ચુંબકીય ક્ષેત્રો અને રેડિયો તરંગોનો ઉપયોગ કરીને શરીરના આંતરિક ભાગોની વિગતવાર તસવીરો બનાવે છે. અમુક કિસ્સાઓમાં, જેમ કે એલર્જી ધરાવતા દર્દીઓમાં અથવા જ્યારે વધુ વિગતવાર માહિતીની જરૂર હોય ત્યારે સીટી સ્કેનના બદલે એમઆરઆઈનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
• રેનલ એન્જીયોગ્રાફી (Renal Angiography): આ પ્રક્રિયામાં કિડનીમાં લોહીની નળીઓમાં ડાય નાખવામાં આવે છે અને એક્સ-રે લેવામાં આવે છે. તે કિડનીમાં રક્ત વાહિનીઓ વિશે માહિતી આપે છે, જે સર્જરીની યોજના બનાવવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• બોન સ્કેન (Bone Scan): જો કેન્સર હાડકામાં ફેલાયો હોવાની શંકા હોય તો આ પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે.

5. બાયોપ્સી (Biopsy):

• કિડની કેન્સરનું નિદાન કરવા માટે બાયોપ્સી એ એકમાત્ર નિશ્ચિત માર્ગ છે. આ પ્રક્રિયામાં શંકાસ્પદ વિસ્તારમાંથી કોશિકાઓનો નમૂનો લેવામાં આવે છે અને માઇક્રોસ્કોપ હેઠળ તપાસ માટે પેથોલોજી લેબમાં મોકલવામાં આવે છે. બાયોપ્સી વિવિધ રીતે કરી શકાય છે:
  • પર્ક્યુટેનિયસ નીડલ બાયોપ્સી (Percutaneous Needle Biopsy): ત્વચા દ્વારા સોય દાખલ કરીને અલ્ટ્રાસાઉન્ડ અથવા સીટી સ્કેનના માર્ગદર્શન હેઠળ ગાંઠમાંથી કોશિકાઓનો નમૂનો લેવામાં આવે છે.
  • સર્જિકલ બાયોપ્સી (Surgical Biopsy): અમુક કિસ્સાઓમાં, ગાંઠને દૂર કરતી વખતે અથવા અન્ય સર્જરી દરમિયાન બાયોપ્સી કરવામાં આવે છે.

6. પેથોલોજી રિપોર્ટ (Pathology Report):

• બાયોપ્સી પછી, પેથોલોજિસ્ટ કોશિકાઓની તપાસ કરે છે અને રિપોર્ટ તૈયાર કરે છે. આ રિપોર્ટમાં કેન્સરની હાજરી, કેન્સરનો પ્રકાર (જેમ કે રેનલ સેલ કાર્સિનોમા, ટ્રાન્ઝિશનલ સેલ કાર્સિનોમા વગેરે), ગ્રેડ (કેન્સર કોશિકાઓ કેટલી આક્રમક છે) અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ માહિતી હોય છે જે સારવારની યોજના બનાવવામાં મદદ કરે છે.

7. સ્ટેજિંગ (Staging):

• જો કિડની કેન્સરનું નિદાન થાય છે, તો પછી તે કેટલું ફેલાયું છે તે નક્કી કરવા માટે સ્ટેજિંગ કરવામાં આવે છે. સ્ટેજિંગમાં વધારાના ઇમેજિંગ પરીક્ષણો (જેમ કે સીટી સ્કેન, એમઆરઆઈ, બોન સ્કેન) અને ક્યારેક સર્જરી દરમિયાન લસિકા ગાંઠોની તપાસ શામેલ હોઈ શકે છે. સ્ટેજ કેન્સરની તીવ્રતા અને સારવારના વિકલ્પો નક્કી કરવામાં મદદ કરે છે.

નિદાનની પ્રક્રિયા વ્યક્તિના લક્ષણો, શારીરિક તપાસના તારણો અને ઇમેજિંગ પરીક્ષણોના પરિણામો પર આધાર રાખે છે. ડૉક્ટર આ તમામ માહિતીનું મૂલ્યાંકન કરીને યોગ્ય નિદાન કરે છે અને સારવાર યોજના નક્કી કરે છે. જો તમને કિડની કેન્સરના કોઈ લક્ષણો જણાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

કિડની કેન્સર ની સારવાર

કિડની કેન્સર (Kidney Cancer) ની સારવાર કેન્સરનો પ્રકાર, તબક્કો (કેટલું ફેલાયું છે), ગાંઠનું કદ, દર્દીનું એકંદર સ્વાસ્થ્ય અને વ્યક્તિગત પસંદગીઓ સહિત ઘણા પરિબળો પર આધાર રાખે છે. સારવારનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કેન્સર કોશિકાઓને દૂર કરવા, ફેલાવો અટકાવવા અને પુનરાવૃત્તિના જોખમને ઘટાડવાનો છે.

કિડની કેન્સરની સારવાર માટેના મુખ્ય વિકલ્પો નીચે મુજબ છે:

1. સર્જરી (Surgery): કિડની કેન્સરની સારવાર માટે સર્જરી એ સૌથી સામાન્ય અને ઘણીવાર અસરકારક પદ્ધતિ છે, ખાસ કરીને જ્યારે કેન્સર કિડની સુધી મર્યાદિત હોય. સર્જરીના પ્રકારમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• રેડિકલ નેફ્રેક્ટોમી (Radical Nephrectomy): આમાં સમગ્ર અસરગ્રસ્ત કિડની, આસપાસના પેશીઓ (જેમ કે એડ્રેનલ ગ્રંથિ અને લસિકા ગાંઠો) અને ક્યારેક નજીકની રક્તવાહિનીઓને દૂર કરવામાં આવે છે. આ મોટાભાગના કિડની કેન્સર માટે પ્રમાણભૂત સારવાર છે.
• પાર્શિયલ નેફ્રેક્ટોમી (Partial Nephrectomy): આમાં ફક્ત ગાંઠ અને તેની આસપાસના થોડા સ્વસ્થ પેશીઓને દૂર કરવામાં આવે છે, જ્યારે બાકીની કિડનીને છોડી દેવામાં આવે છે. આ નાના ગાંઠો માટે અથવા જ્યારે દર્દીને એક જ કાર્યરત કિડની હોય અથવા બંને કિડનીમાં ગાંઠો હોય ત્યારે પસંદગીની સારવાર હોઈ શકે છે.
• લસિકા ગાંઠોનું વિચ્છેદન (Lymph Node Dissection): જો સર્જરી દરમિયાન કેન્સર લસિકા ગાંઠોમાં ફેલાયો હોવાની શંકા હોય તો તેને પણ દૂર કરવામાં આવે છે.

2. એબ્લેશન થેરાપી (Ablation Therapy): આ સારવાર પદ્ધતિઓમાં ગરમી અથવા ઠંડીનો ઉપયોગ કરીને કેન્સર કોશિકાઓને નાશ કરવામાં આવે છે. તે સામાન્ય રીતે નાના ગાંઠો માટે અથવા જ્યારે સર્જરી શક્ય ન હોય ત્યારે વિકલ્પ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે:

• રેડિયોફ્રિક્વન્સી એબ્લેશન (Radiofrequency Ablation – RFA): આમાં ગાંઠમાં એક ખાસ સોય દાખલ કરવામાં આવે છે અને રેડિયો તરંગોનો ઉપયોગ કરીને ગરમી ઉત્પન્ન કરવામાં આવે છે, જે કેન્સર કોશિકાઓને મારી નાખે છે.
• ક્રાયોએબ્લેશન (Cryoablation): આમાં ગાંઠમાં એક ખાસ સોય દાખલ કરવામાં આવે છે અને અત્યંત ઠંડુ તાપમાન ઉત્પન્ન કરવા માટે ગેસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જે કેન્સર કોશિકાઓને થીજવીને મારી નાખે છે.

3. ટાર્ગેટેડ થેરાપી (Targeted Therapy): આ દવાઓ કેન્સર કોશિકાઓમાં ચોક્કસ પ્રોટીન અથવા જનીનોને લક્ષ્ય બનાવે છે જે તેમની વૃદ્ધિ અને ફેલાવા માટે જવાબદાર હોય છે. તે ફેલાયેલા (મેટાસ્ટેટિક) કિડની કેન્સરની સારવાર માટે અથવા જ્યારે સર્જરી શક્ય ન હોય ત્યારે ઉપયોગી થઈ શકે છે. કેટલીક સામાન્ય ટાર્ગેટેડ થેરાપી દવાઓમાં સનિટિનિબ (sunitinib), સોરાફેનિબ (sorafenib), એક્સિટિનિબ (axitinib), અને બેવાસીઝુમેબ (bevacizumab) નો સમાવેશ થાય છે.

4. ઇમ્યુનોથેરાપી (Immunotherapy): આ સારવાર શરીરની પોતાની રોગપ્રતિકારક શક્તિને કેન્સર કોશિકાઓ સામે લડવામાં મદદ કરે છે. તે અમુક પ્રકારના અદ્યતન કિડની કેન્સરની સારવાર માટે વપરાય છે. કેટલીક ઇમ્યુનોથેરાપી દવાઓમાં નિવોલુમેબ (nivolumab), પેમ્બ્રોલિઝુમેબ (pembrolizumab), અને ઇપિલિમુમેબ (ipilimumab) નો સમાવેશ થાય છે.

5. રેડિયેશન થેરાપી (Radiation Therapy): આ સારવારમાં કેન્સર કોશિકાઓને મારવા માટે ઉચ્ચ-ઊર્જા કિરણોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. કિડની કેન્સર માટે રેડિયેશન થેરાપીનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે અન્ય સારવાર પદ્ધતિઓ સાથે સંયોજનમાં અથવા જ્યારે કેન્સર હાડકામાં ફેલાયો હોય અને દુખાવો થતો હોય ત્યારે રાહત આપવા માટે કરવામાં આવે છે.

6. કીમોથેરાપી (Chemotherapy): કિડની કેન્સરના મોટાભાગના પ્રકારો કીમોથેરાપી માટે સારી રીતે પ્રતિસાદ આપતા નથી, તેથી તેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે મર્યાદિત હોય છે, ખાસ કરીને ટ્રાન્ઝિશનલ સેલ કાર્સિનોમા માટે.

સારવારની યોજના (Treatment Plan):

દરેક દર્દી માટે સારવારની યોજના વ્યક્તિગત રીતે બનાવવામાં આવે છે. આ યોજના કેન્સરનો પ્રકાર, તબક્કો, દર્દીનું એકંદર સ્વાસ્થ્ય અને અન્ય પરિબળોને ધ્યાનમાં રાખીને ડોકટરોની એક ટીમ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે, જેમાં યુરોલોજિસ્ટ (કિડની નિષ્ણાત), ઓન્કોલોજિસ્ટ (કેન્સર નિષ્ણાત), અને રેડિયેશન ઓન્કોલોજિસ્ટનો સમાવેશ થાય છે.

સારવારની પ્રક્રિયા દરમિયાન અને પછી સહાયક સંભાળ (Supportive care) પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, જે દર્દીને સારવારની આડઅસરોનો સામનો કરવામાં અને જીવનની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદ કરે છે.

જો તમને અથવા તમારા કોઈ પરિચિતને કિડની કેન્સરનું નિદાન થયું હોય, તો તમારે તબીબી વ્યાવસાયિકો સાથે તમામ ઉપલબ્ધ સારવાર વિકલ્પોની ચર્ચા કરવી જોઈએ અને તમારી પરિસ્થિતિ માટે શ્રેષ્ઠ યોજના પસંદ કરવી જોઈએ.

કિડની કેન્સર શું ખાવું અને શું ન ખાવું?

કિડની કેન્સરના દર્દીઓ માટે કોઈ ચોક્કસ આહાર નથી કે જે રોગને મટાડી શકે અથવા તેની પ્રગતિને સીધી અસર કરી શકે. જો કે, તંદુરસ્ત અને સંતુલિત આહાર લેવો એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે અને સારવારની આડઅસરોનો સામનો કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. કિડનીના સ્વાસ્થ્યને ધ્યાનમાં રાખીને અને કેન્સરની સારવાર દરમિયાન શરીરને ટેકો આપવા માટે અહીં કેટલીક સામાન્ય માર્ગદર્શિકા છે:

શું ખાવું જોઈએ:

• ફળો અને શાકભાજી: વિવિધ રંગોના ફળો અને શાકભાજીઓ વિટામિન્સ, ખનિજો અને એન્ટીઑકિસડન્ટોથી ભરપૂર હોય છે, જે શરીરને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે. પોટેશિયમ અને ફોસ્ફરસની માત્રાનું ધ્યાન રાખો, ખાસ કરીને જો કિડનીની કાર્યક્ષમતા ઓછી હોય. તમારા ડૉક્ટર અથવા ડાયેટિશિયન આ અંગે વધુ સલાહ આપી શકે છે.
• આખા અનાજ: ઘઉંની બ્રેડ, ઓટ્સ, બ્રાઉન રાઇસ અને ક્વિનોઆ જેવા આખા અનાજમાં ફાઇબર અને અન્ય પોષક તત્વો હોય છે.
• પાતળું પ્રોટીન: ચિકન, માછલી, કઠોળ, ટોફુ અને ઇંડા જેવા પ્રોટીન સ્ત્રોતો શરીરને મજબૂત રાખવામાં મદદ કરે છે. પ્રોટીનની માત્રા વિશે તમારા ડૉક્ટર અથવા ડાયેટિશિયન સાથે વાત કરો, ખાસ કરીને જો કિડનીની કાર્યક્ષમતા ઓછી હોય.
• તંદુરસ્ત ચરબી: એવોકાડો, ઓલિવ ઓઇલ, બદામ અને બીજમાં તંદુરસ્ત ચરબી હોય છે, જે હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે સારી છે.
• પુષ્કળ પાણી: સારવાર દરમિયાન અને પછી હાઇડ્રેટેડ રહેવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, સિવાય કે ડૉક્ટરે પ્રવાહીની માત્રાને મર્યાદિત કરવાની સલાહ આપી હોય.

શું ન ખાવું જોઈએ અથવા ઓછું ખાવું જોઈએ:

• પ્રોસેસ્ડ ફૂડ: તૈયાર ખોરાક, ફાસ્ટ ફૂડ અને પ્રોસેસ્ડ નાસ્તામાં વધુ પડતું સોડિયમ, ફોસ્ફરસ અને અન્ય હાનિકારક તત્વો હોય છે.
• લાલ અને પ્રોસેસ્ડ માંસ: આ માંસમાં સંતૃપ્ત ચરબીનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને કેટલાક અભ્યાસો તેને કેન્સરના વધતા જોખમ સાથે જોડે છે.
• વધુ પડતી ખાંડ: મીઠાઈઓ, ખાંડવાળા પીણાં અને પ્રોસેસ્ડ ખોરાકમાં ઉમેરવામાં આવતી ખાંડનું પ્રમાણ ઓછું કરો.
• સંતૃપ્ત અને ટ્રાન્સ ફેટ્સ: માખણ, ચીઝ, તળેલો ખોરાક અને કેટલાક બેકડ સામાનમાં આ ચરબીનું પ્રમાણ વધુ હોય છે.
• સોડિયમનું વધુ પ્રમાણ: પ્રોસેસ્ડ ફૂડ અને તૈયાર ભોજનમાં સોડિયમનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે બ્લડ પ્રેશર વધારી શકે છે અને કિડની પર વધુ ભાર મૂકી શકે છે.
• પોટેશિયમ અને ફોસ્ફરસનું વધુ પ્રમાણ (જો કિડનીની કાર્યક્ષમતા ઓછી હોય તો): કેટલાક ફળો (જેમ કે કેળા, નારંગી), શાકભાજી (જેમ કે બટાકા, ટામેટાં), ડેરી ઉત્પાદનો અને બદામમાં પોટેશિયમ અને ફોસ્ફરસનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. જો તમારી કિડની યોગ્ય રીતે કામ કરતી ન હોય તો તમારા ડૉક્ટર અથવા ડાયેટિશિયન તમને આ ખનિજોની માત્રાને નિયંત્રિત કરવાની સલાહ આપી શકે છે.
• દારૂ: આલ્કોહોલનું સેવન મર્યાદિત કરો અથવા ટાળો, કારણ કે તે કિડની પર વધુ ભાર મૂકી શકે છે અને અમુક દવાઓ સાથે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરી શકે છે.

અન્ય મહત્વપૂર્ણ બાબતો:

• તમારા ડૉક્ટર અથવા ડાયેટિશિયનની સલાહ લો: કિડની કેન્સરના દર્દીઓ માટે વ્યક્તિગત આહાર યોજના ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, ખાસ કરી ને જો કિડનીની કાર્યક્ષમતા ઓછી હોય અથવા સારવારની આડઅસરો હોય. તેઓ તમારી ચોક્કસ પરિસ્થિતિને આધારે શ્રેષ્ઠ આહાર ભલામણો આપી શકશે.
• ખોરાકની સલામતીનું ધ્યાન રાખો: સારવાર દરમિયાન રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડી શકે છે, તેથી ખોરાકને સારી રીતે રાંધો અને કાચા ખોરાક ટાળો.
• નાના અને વારંવાર ભોજન લો: જો તમને ભૂખ ઓછી લાગતી હોય અથવા ઉબકા આવતા હોય તો આ મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• વજન જાળવો: તંદુરસ્ત વજન જાળવવું એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

યાદ રાખો કે તંદુરસ્ત આહાર કિડની કેન્સરની સારવારનો એક સહાયક ભાગ છે અને તે એકંદર સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારી માટે મહત્વપૂર્ણ છે. હંમેશા તમારા ડૉક્ટર અને ડાયેટિશિયન સાથે તમારા આહાર વિશે ચર્ચા કરો.

કિડની કેન્સર માટે ઘરેલું ઉપચાર

કિડની કેન્સર એક ગંભીર રોગ છે અને તેની સારવાર માટે ઘરેલું ઉપચાર પર આધાર રાખવો સલાહભર્યો નથી. કિડની કેન્સરની અસરકારક સારવાર માટે ડૉક્ટરની દેખરેખ હેઠળ તબીબી સારવારની જરૂર હોય છે, જેમાં સર્જરી, એબ્લેશન થેરાપી, ટાર્ગેટેડ થેરાપી, ઇમ્યુનોથેરાપી અથવા રેડિયેશન થેરાપીનો સમાવેશ થઈ શકે છે.

ઘરેલું ઉપચારો કિડની કેન્સરને મટાડી શકતા નથી અથવા તેની પ્રગતિને અટકાવી શકતા નથી. તેના પર આધાર રાખવાથી સારવારમાં વિલંબ થઈ શકે છે અને રોગ વધુ ગંભીર બની શકે છે.

જો કે, કેટલીક ઘરેલું પદ્ધતિઓ અને જીવનશૈલીમાં ફેરફારો કિડની કેન્સરના દર્દીઓને તેમની તબીબી સારવાર દરમિયાન આરામ અને રાહત મેળવવામાં મદદ કરી શકે છે અને તેમના એકંદર સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકે છે. આ ઉપચારો દવાઓની અસરકારકતામાં વધારો કરી શકે છે, પરંતુ તે દવાઓનો વિકલ્પ નથી.

કિડની કેન્સરના દર્દીઓ માટે ઘરેલું મદદરૂપ ઉપાયો અને જીવનશૈલીમાં ફેરફારો:

• સંતુલિત અને પૌષ્ટિક આહાર: તંદુરસ્ત આહાર લેવો શરીરને મજબૂત બનાવે છે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે. ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ અને પાતળા પ્રોટીનનો સમાવેશ કરો. પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, વધુ પડતી ખાંડ અને ચરબીવાળો ખોરાક ટાળો. પોટેશિયમ અને ફોસ્ફરસની માત્રાનું ધ્યાન રાખો અને ડૉક્ટર/ડાયેટિશિયનની સલાહ લો. (આ વિશે વિગતવાર માહિતી અગાઉના જવાબમાં આપવામાં આવી છે).
• હળવી કસરત: ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ હળવી કસરત કરવી ફાયદાકારક હોઈ શકે છે. તે થાક ઘટાડવામાં, ઊર્જા સ્તર વધારવામાં અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે. જો કે, વધુ પડતી શારીરિક પ્રવૃત્તિ ટાળવી જોઈએ, ખાસ કરીને જ્યારે તમે થાકેલા હોવ.
• પૂરતો આરામ: શરીરને સાજા થવા માટે પૂરતો આરામ અને ઊંઘ લેવી ખૂબ જ જરૂરી છે.
• તણાવ વ્યવસ્થાપન: તણાવ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડી શકે છે. યોગા, ધ્યાન, માલિશ અથવા તમારી મનપસંદ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા તણાવનું સંચાલન કરો.
• હાઇડ્રેટેડ રહેવું: પુષ્કળ પ્રમાણમાં પાણી પીવું શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખે છે અને દવાઓની આડઅસરોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, સિવાય કે ડૉક્ટરે પ્રવાહીની માત્રાને મર્યાદિત કરવાની સલાહ આપી હોય.
• સપોર્ટ ગ્રુપ અને કાઉન્સિલિંગ: સમાન અનુભવો ધરાવતા લોકો સાથે વાતચીત કરવાથી અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિકોની મદદ લેવાથી ભાવનાત્મક ટેકો મળી શકે છે.

જે ઘરેલું ઉપચારોનો દાવો કરવામાં આવે છે પરંતુ તેની કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુષ્ટિ નથી અને તેના પર આધાર રાખવો જોઈએ નહીં:

• અમુક પ્રકારની જડીબુટ્ટીઓ અને પૂરક આહાર (સપ્લીમેન્ટ્સ).
• વિશેષ આહાર યોજનાઓ જે કેન્સરને મટાડવાનો દાવો કરે છે.
• અન્ય બિન-સાબિત ઉપચારો.

આવા ઉપચારો હાનિકારક હોઈ શકે છે અને તમારી તબીબી સારવારમાં દખલ કરી શકે છે. કોઈપણ વૈકલ્પિક અથવા પૂરક ઉપચાર શરૂ કરતા પહેલા હંમેશા તમારા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો.

સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે કિડની કેન્સરની સારવાર માટે હંમેશા ડૉક્ટરની સલાહ લો અને તેમના દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી તબીબી સારવારને અનુસરો. ઘરેલું ઉપચારો માત્ર સહાયક ભૂમિકા ભજવી શકે છે અને તેનો ઉપયોગ ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ જ કરવો જોઈએ.

કિડની કેન્સર કેવી રીતે અટકાવવું?

કિડની કેન્સરને સંપૂર્ણપણે અટકાવવું હંમેશા શક્ય નથી, કારણ કે ઘણા જોખમી પરિબળો એવા છે જેને બદલી શકાતા નથી, જેમ કે ઉંમર અને આનુવંશિકતા. જો કે, અમુક પગલાં લઈને તેના જોખમને ઘટાડી શકાય છે અને વહેલા નિદાન દ્વારા સફળ સારવારની શક્યતા વધારી શકાય છે. કિડની કેન્સરને અટકાવવા અથવા તેનું જોખમ ઘટાડવા માટે નીચેના પગલાં મદદરૂપ થઈ શકે છે:

જીવનશૈલીમાં ફેરફાર:

• ધૂમ્રપાન છોડવું: ધૂમ્રપાન કિડની કેન્સરનું એક મુખ્ય જોખમી પરિબળ છે. ધૂમ્રપાન છોડવાથી જોખમ નોંધપાત્ર રીતે ઘટી જાય છે.
• તંદુરસ્ત વજન જાળવવું: વધારે વજન અથવા મેદસ્વીતા કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે. સંતુલિત આહાર લો અને નિયમિત કસરત કરો જેથી તંદુરસ્ત વજન જળવાઈ રહે.
• હાઈ બ્લડ પ્રેશરનું સંચાલન: હાઈ બ્લડ પ્રેશર કિડની કેન્સરનું જોખમ વધારે છે. ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ દવાઓ લો અને તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવો જેથી બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રણમાં રહે.
• કાર્યસ્થળ પર સલામતીના પગલાં: જો તમે અમુક રસાયણો (જેમ કે ટ્રાઇક્લોરોઇથિલિન અને કેડમિયમ) ના સંપર્કમાં આવતા હોવ, તો સલામતીના યોગ્ય સાધનોનો ઉપયોગ કરો અને સંપર્ક ઓછો કરો.
• પીડા નિવારક દવાઓનો સમજદારીપૂર્વક ઉપયોગ: અમુક પીડા નિવારક દવાઓનો લાંબા ગાળાનો ઉપયોગ ટાળો અથવા ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ જ લો.

તબીબી પગલાં:

• નિયમિત તપાસ (જોખમ ધરાવતા લોકો માટે): જો તમને કિડની કેન્સરનું ઊંચું જોખમ હોય (જેમ કે અમુક વારસાગત જનીનિક સ્થિતિઓ ધરાવતા લોકો અથવા ડાયાલિસિસ પર હોય તેવા લોકો), તો તમારા ડૉક્ટર નિયમિત તપાસની ભલામણ કરી શકે છે.
• વારસાગત જોખમની સલાહ (Genetic Counseling): જો તમારા પરિવારમાં કિડની કેન્સરનો ઇતિહાસ હોય, તો તમે જનીનિક સલાહકાર સાથે વાત કરીને તમારા જોખમનું મૂલ્યાંકન કરાવી શકો છો.

આહાર:

• સંતુલિત આહાર લેવો: ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજથી ભરપૂર આહાર લો.
• પુષ્કળ પાણી પીવું: હાઇડ્રેટેડ રહેવું કિડનીના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

યાદ રાખો કે આ પગલાં કિડની કેન્સરનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તેની કોઈ ગેરંટી નથી કે તે ક્યારેય નહીં થાય. સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે તમારા શરીર વિશે જાગૃત રહેવું અને કોઈપણ ચિંતાજનક લક્ષણો જણાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી. વહેલું નિદાન કિડની કેન્સરની સફળ સારવારની શક્યતા વધારે છે.

સારાંશ

કિડની કેન્સર એક પ્રકારનું કેન્સર છે જે કિડનીમાં શરૂ થાય છે, જે લોહીમાંથી કચરો ફિલ્ટર કરે છે અને પેશાબ બનાવે છે. પુખ્ત વયના લોકોમાં તેનું સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપ રેનલ સેલ કાર્સિનોમા છે. શરૂઆતના તબક્કામાં તેના કોઈ સ્પષ્ટ લક્ષણો હોતા નથી, પરંતુ જેમ જેમ ગાંઠ વધે છે તેમ પેશાબમાં લોહી, કમરમાં દુખાવો, ગઠ્ઠો, વજન ઘટવું અને થાક જેવા લક્ષણો દેખાઈ શકે છે.

ધૂમ્રપાન, મેદસ્વીતા, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, લાંબા ગાળાનો ડાયાલિસિસ, કિડની કેન્સરનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ અને અમુક જનીનિક સ્થિતિઓ તેનું જોખમ વધારે છે.

નિદાન શારીરિક તપાસ, પેશાબ અને લોહી પરીક્ષણો અને ઇમેજિંગ ટેસ્ટ (જેમ કે સીટી સ્કેન અને એમઆરઆઈ) દ્વારા કરવામાં આવે છે. નિદાનની પુષ્ટિ માટે બાયોપ્સી જરૂરી છે.

સારવાર કેન્સરનો પ્રકાર અને તબક્કા પર આધાર રાખે છે અને તેમાં સર્જરી, એબ્લેશન થેરાપી, ટાર્ગેટેડ થેરાપી, ઇમ્યુનોથેરાપી અને રેડિયેશન થેરાપીનો સમાવેશ થાય છે. કીમોથેરાપી મોટાભાગના કિડની કેન્સર માટે ઓછી અસરકારક છે.

કિડની કેન્સરને સંપૂર્ણપણે અટકાવવું શક્ય નથી, પરંતુ ધૂમ્રપાન છોડવું, તંદુરસ્ત વજન જાળવવું, બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રિત કરવું અને કાર્યસ્થળ પર સલામતીના પગલાં લેવા જેવા જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરીને તેના જોખમને ઘટાડી શકાય છે. જોખમ ધરાવતા લોકો માટે નિયમિત તપાસ પણ મહત્વપૂર્ણ છે.