મેગ્નેશિયમ

મેગ્નેશિયમ શું છે?

મેગ્નેશિયમ એ એક ખનિજ છે જે શરીરના અનેક કાર્યો માટે જરૂરી છે. તે શરીરના દરેક કોષમાં જોવા મળે છે અને 300 થી વધુ ઉત્સેચકોની પ્રતિક્રિયાઓમાં સામેલ છે.

મેગ્નેશિયમના કેટલાક મુખ્ય કાર્યોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• સ્નાયુ અને ચેતા કાર્ય: મેગ્નેશિયમ સ્નાયુઓના સંકોચન અને આરામ તેમજ ચેતા સંકેતોના પ્રસારણમાં મદદ કરે છે.
• બ્લડ પ્રેશરનું નિયમન: તે બ્લડ પ્રેશરને સામાન્ય સ્તરે જાળવવામાં મદદ કરે છે.
• બ્લડ શુગરનું નિયંત્રણ: મેગ્નેશિયમ બ્લડ શુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં ભૂમિકા ભજવે છે.
• ઊર્જા ઉત્પાદન: તે ખોરાકને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત કરવાની પ્રક્રિયામાં સામેલ છે.
• પ્રોટીન સંશ્લેષણ: મેગ્નેશિયમ નવા પ્રોટીન બનાવવા માટે જરૂરી છે.
• હાડકાની ઘનતા: તે હાડકાંને મજબૂત અને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
• ડીએનએનું સમારકામ: તે ડીએનએના સમારકામની પ્રક્રિયામાં પણ ભૂમિકા ભજવે છે.

મેગ્નેશિયમ લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, બદામ, બીજ, કઠોળ અને આખા અનાજ જેવા ખોરાક સ્ત્રોતોમાં કુદરતી રીતે જોવા મળે છે. ઘણા લોકો તેમના આહાર દ્વારા પૂરતું મેગ્નેશિયમ મેળવતા નથી, જેના કારણે મેગ્નેશિયમની ઉણપ થઈ શકે છે.

મેગ્નેશિયમની ઉણપના કેટલાક લક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• થાક
• ભૂખ ન લાગવી
• ઉબકા અને ઉલટી
• સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ અથવા ધ્રુજારી
• નબળાઈ
• હૃદયના ધબકારામાં અનિયમિતતા

ગંભીર મેગ્નેશિયમની ઉણપથી હુમલા અને હૃદયના ધબકારામાં ગંભીર અનિયમિતતાઓ પણ થઈ શકે છે.

મેગ્નેશિયમનું યોગ્ય પ્રમાણમાં સેવન તંદુરસ્ત શરીર માટે ખૂબ જ મહત્વનું છે. જો તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.

મેગ્નેશિયમ શેમાંથી મળે છે?

મેગ્નેશિયમ ઘણા પ્રકારના ખોરાકમાંથી મળી આવે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી:

• પાલક
• કેળ
• સ્વિસ ચાર્ડ

નટ્સ અને બીજ:

• બદામ
• કાજુ
• મગફળી
• કોળાના બીજ
• ચિયા બીજ
• ફ્લેક્સ સીડ્સ

કઠોળ:

• કાળા કઠોળ
• એડમામે
• સોયાબીન
• રાજમા
• ચણા

આખા અનાજ:

• ક્વિનોઆ
• બ્રાઉન રાઇસ
• ઓટ્સ
• ઘઉંની બ્રેડ

અન્ય ખોરાક:

• એવોકાડો
• કેળા
• ડાર્ક ચોકલેટ
• ટોફુ
• દહીં
• દૂધ
• ચરબીયુક્ત માછલી (સૅલ્મોન, મેકરેલ)

સામાન્ય રીતે, જે ખોરાક ફાઇબરથી ભરપૂર હોય છે તેમાં મેગ્નેશિયમ પણ વધુ હોય છે. તમારા આહારમાં વિવિધ પ્રકારના મેગ્નેશિયમયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ કરીને તમે પૂરતું મેગ્નેશિયમ મેળવી શકો છો.

મેગ્નેશિયમ કયા શાકાહારી ખોરાકમાં હોય છે?

મેગ્નેશિયમ ઘણા બધા શાકાહારી ખોરાકમાં ભરપૂર માત્રામાં મળી આવે છે. અહીં કેટલાક મુખ્ય સ્ત્રોતો આપ્યા છે:

લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી:

• પાલક: રાંધેલા પાલકના અડધા કપમાં લગભગ 78 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• કેળ:
• સ્વિસ ચાર્ડ: રાંધેલા સ્વિસ ચાર્ડના એક કપમાં લગભગ 150 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.

નટ્સ (બદામ) અને બીજ:

• કોળાના બીજ: 30 ગ્રામ કોળાના બીજમાં લગભગ 156 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• ચિયા બીજ: 30 ગ્રામ ચિયા બીજમાં લગભગ 111 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• બદામ: 30 ગ્રામ બદામમાં લગભગ 80 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• કાજુ: 30 ગ્રામ કાજુમાં લગભગ 74 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• મગફળી: ¼ કપ મગફળીમાં લગભગ 63 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• ફ્લેક્સ સીડ્સ (અળસીના બીજ):

કઠોળ:

• કાળા કઠોળ: રાંધેલા કાળા કઠોળના અડધા કપમાં લગભગ 60 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• એડમામે: રાંધેલા એડમામેના એક કપમાં લગભગ 99 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• સોયાબીન:
• રાજમા:
• ચણા:

આખા અનાજ:

• ક્વિનોઆ: રાંધેલા ક્વિનોઆના અડધા કપમાં લગભગ 60 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• બ્રાઉન રાઇસ: રાંધેલા બ્રાઉન રાઇસના અડધા કપમાં લગભગ 42 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• ઓટ્સ:
• ઘઉંની બ્રેડ: બે સ્લાઈસ ઘઉંની બ્રેડમાં લગભગ 46 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.

અન્ય શાકાહારી ખોરાક:

• એવોકાડો: એક કપ ક્યુબ્સ કરેલા એવોકાડોમાં લગભગ 44 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• કેળા: એક મધ્યમ કદના કેળામાં લગભગ 32 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• ડાર્ક ચોકલેટ:
• ટોફુ:
• દહીં:
• દૂધ:

તમારા આહારમાં આ વિવિધ પ્રકારના મેગ્નેશિયમયુક્ત શાકાહારી ખોરાકનો સમાવેશ કરીને તમે પૂરતું મેગ્નેશિયમ મેળવી શકો છો.

મેગ્નેશિયમ કાર્યો શું છે?

મેગ્નેશિયમ શરીરમાં અનેક મહત્વપૂર્ણ કાર્યો કરે છે. તે એક આવશ્યક ખનિજ છે જે શરીરના દરેક કોષમાં જોવા મળે છે અને 300 થી વધુ ઉત્સેચકોની પ્રતિક્રિયાઓમાં સામેલ છે. મેગ્નેશિયમના કેટલાક મુખ્ય કાર્યો નીચે મુજબ છે:

• સ્નાયુ અને ચેતા કાર્ય: મેગ્નેશિયમ સ્નાયુઓના સંકોચન અને આરામ તેમજ ચેતા સંકેતોના પ્રસારણમાં મદદ કરે છે. તે ચેતા કોષોને શાંત રાખવામાં પણ મદદ કરે છે.
• બ્લડ પ્રેશરનું નિયમન: તે બ્લડ પ્રેશરને સામાન્ય સ્તરે જાળવવામાં મદદ કરે છે અને હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• બ્લડ શુગરનું નિયંત્રણ: મેગ્નેશિયમ બ્લડ શુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં અને ઇન્સ્યુલિનની સંવેદનશીલતા વધારવામાં ભૂમિકા ભજવે છે. આ ડાયાબિટીસના જોખમને ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• ઊર્જા ઉત્પાદન: તે ખોરાકને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત કરવાની પ્રક્રિયામાં સામેલ છે, ખાસ કરીને એટીપી (ATP) ના ઉત્પાદનમાં મદદ કરે છે, જે શરીરની મુખ્ય ઊર્જા ચલણ છે.
• પ્રોટીન સંશ્લેષણ: મેગ્નેશિયમ નવા પ્રોટીન બનાવવા માટે જરૂરી છે, જે શરીરના કોષો અને પેશીઓના નિર્માણ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• હાડકાની ઘનતા: તે હાડકાંને મજબૂત અને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે અને ઓસ્ટીયોપોરોસિસના જોખમને ઘટાડી શકે છે.
• ડીએનએનું સમારકામ: તે ડીએનએના સમારકામની પ્રક્રિયામાં પણ ભૂમિકા ભજવે છે, જે કોષોને નુકસાનથી બચાવવામાં મદદ કરે છે.
• અન્ય ખનિજોનું શોષણ: મેગ્નેશિયમ શરીરને કેલ્શિયમ અને પોટેશિયમ જેવા અન્ય મહત્વપૂર્ણ ખનિજોને યોગ્ય રીતે શોષવામાં મદદ કરે છે.
• હૃદયના ધબકારાનું નિયમન: તે હૃદયના ધબકારાને સ્થિર અને નિયમિત રાખવામાં મદદ કરે છે અને અનિયમિત ધબકારા (arrhythmia) ના જોખમને ઘટાડી શકે છે.
• સોજાને ઘટાડવો: કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે મેગ્નેશિયમ શરીરમાં સોજાને ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• મગજના કાર્યમાં સુધારો: તે મગજના કાર્ય, યાદશક્તિ અને મૂડને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે. કેટલાક સંશોધનો સૂચવે છે કે તે ચિંતા અને હતાશાના લક્ષણોને પણ ઘટાડી શકે છે.

મેગ્નેશિયમનું યોગ્ય પ્રમાણમાં સેવન તંદુરસ્ત શરીર માટે ખૂબ જ મહત્વનું છે. તમારા આહારમાં મેગ્નેશિયમથી ભરપૂર ખોરાકનો સમાવેશ કરીને તમે તેના ઘણા ફાયદા મેળવી શકો છો.

મેગ્નેશિયમ કયું ફળ થી ભરપૂર છે?

કેટલાક ફળોમાં મેગ્નેશિયમની માત્રા સારી હોય છે, જોકે તે અન્ય ખોરાક જેટલી વધારે નથી હોતી. મેગ્નેશિયમથી ભરપૂર કેટલાક ફળો નીચે મુજબ છે:

• એવોકાડો: એક મધ્યમ કદના એવોકાડોમાં લગભગ 58 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• કેળા: એક મધ્યમ કદના કેળામાં લગભગ 32 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• પપૈયું: એક કપ પપૈયામાં લગભગ 33 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• બ્લેકબેરી: એક કપ બ્લેકબેરીમાં લગભગ 29 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• સૂકા અંજીર: એક કપ સૂકા અંજીરમાં લગભગ 101 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• ખજૂર: એક કપ ખજૂરમાં લગભગ 41 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.
• કિવી: એક કપ કિવીમાં લગભગ 31 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.

જોકે આ ફળોમાં મેગ્નેશિયમ હોય છે, પરંતુ પાલક, બદામ, કોળાના બીજ અને કઠોળ જેવા અન્ય શાકાહારી ખોરાકમાં મેગ્નેશિયમની માત્રા ઘણી વધારે હોય છે. તમારા આહારમાં વિવિધ પ્રકારના ફળો અને અન્ય મેગ્નેશિયમયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે.

મેગ્નેશિયમ કયા સૂકા ફળોમાં વધુ હોય છે?

સૂકા ફળોમાં મેગ્નેશિયમનું પ્રમાણ બદલાય છે, પરંતુ કેટલાક સૂકા ફળોમાં અન્યની તુલનામાં વધુ મેગ્નેશિયમ હોય છે. અહીં કેટલાક સૂકા ફળો આપ્યા છે જેમાં મેગ્નેશિયમનું પ્રમાણ સારું હોય છે (આ આંકડા પ્રતિ 100 ગ્રામ આશરે છે):

• સૂકા અંજીર: લગભગ 68 મિલિગ્રામ
• સૂકા ખજૂર: લગભગ 43 મિલિગ્રામ
• સૂકા જરદાળુ: લગભગ 31 મિલિગ્રામ
• કિસમિસ: લગભગ 23 મિલિગ્રામ
• સૂકા આલુ (Prunes): લગભગ 23 મિલિગ્રામ

જો કે, બદામ અને બીજ જેવા કે કોળાના બીજ અને ચિયા બીજ સૂકા ફળોની તુલનામાં મેગ્નેશિયમના વધુ સારા સ્ત્રોત છે. ઉદાહરણ તરીકે, 100 ગ્રામ કોળાના બીજમાં લગભગ 550 મિલિગ્રામ અને 100 ગ્રામ ચિયા બીજમાં લગભગ 335 મિલિગ્રામ મેગ્નેશિયમ હોય છે.

તમારા આહારમાં વિવિધ પ્રકારના મેગ્નેશિયમયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે.

મેગ્નેશિયમ કયું શરીર માટે સારું છે?

મેગ્નેશિયમ શરીર માટે એક આવશ્યક ખનિજ છે અને તે અનેક મહત્વપૂર્ણ કાર્યો કરે છે, તેથી તે સમગ્ર શરીર માટે સારું છે. તેના કેટલાક મુખ્ય ફાયદાઓ નીચે મુજબ છે:

• સ્નાયુ અને ચેતા કાર્યને સુધારે છે: મેગ્નેશિયમ સ્નાયુઓના સંકોચન અને આરામ તેમજ ચેતા સંકેતોના પ્રસારણમાં મદદ કરે છે. તે સ્નાયુઓના ખેંચાણ અને ધ્રુજારીને ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરે છે: તે બ્લડ પ્રેશરને સામાન્ય સ્તરે જાળવવામાં મદદ કરે છે અને હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• બ્લડ શુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે: મેગ્નેશિયમ ઇન્સ્યુલિનની સંવેદનશીલતામાં સુધારો કરે છે, જે બ્લડ શુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસના જોખમને ઘટાડી શકે છે.
• ઊર્જા ઉત્પાદનમાં મદદ કરે છે: તે ખોરાકને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત કરવાની પ્રક્રિયામાં સામેલ છે, ખાસ કરીને એટીપી (ATP) ના ઉત્પાદન માટે જરૂરી છે.
• હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે: મેગ્નેશિયમ હાડકાંની ઘનતા અને મજબૂતાઈ માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને ઓસ્ટીયોપોરોસિસના જોખમને ઘટાડી શકે છે.
• ડીએનએ અને પ્રોટીન સંશ્લેષણમાં મદદ કરે છે: તે શરીરના કોષો અને પેશીઓના નિર્માણ માટે જરૂરી છે.
• હૃદયના ધબકારાને નિયમિત કરે છે: તે હૃદયના ધબકારાને સ્થિર રાખવામાં મદદ કરે છે અને અનિયમિત ધબકારાના જોખમને ઘટાડી શકે છે.
• સોજાને ઘટાડે છે: કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે મેગ્નેશિયમ શરીરમાં સોજાને ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• મગજના કાર્યને સુધારે છે: તે મગજના કાર્ય, યાદશક્તિ અને મૂડને સુધારવામાં મદદ કરી શકે છે અને ચિંતા અને હતાશાના લક્ષણોને ઘટાડી શકે છે.
• અન્ય ખનિજોના શોષણમાં મદદ કરે છે: તે પોટેશિયમ અને કેલ્શિયમ જેવા અન્ય મહત્વપૂર્ણ ખનિજોના યોગ્ય શોષણ માટે પણ જરૂરી છે.

ટૂંકમાં, મેગ્નેશિયમ આપણા શરીરના યોગ્ય કાર્ય માટે ખૂબ જ આવશ્યક ખનિજ છે અને તે એકંદર સ્વાસ્થ્યને જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. પૂરતા પ્રમાણમાં મેગ્નેશિયમનું સેવન તંદુરસ્ત જીવન માટે જરૂરી છે.

મેગ્નેશિયમ કોણે લેવું જોઈએ?

મેગ્નેશિયમ દરેક વ્યક્તિ માટે એક આવશ્યક ખનિજ છે અને સામાન્ય રીતે દરેક તંદુરસ્ત વ્યક્તિએ તેના આહાર દ્વારા પૂરતા પ્રમાણમાં મેગ્નેશિયમ મેળવવું જોઈએ. જો કે, અમુક ચોક્કસ જૂથો અને પરિસ્થિતિઓમાં મેગ્નેશિયમની જરૂરિયાત વધી જાય છે અથવા મેગ્નેશિયમની ઉણપ થવાનું જોખમ વધી જાય છે, જેના કારણે તેઓને મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ લેવાની જરૂર પડી શકે છે. તે જૂથો અને પરિસ્થિતિઓ નીચે મુજબ છે:

મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ કોણે લેવું જોઈએ (ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ):

• મેગ્નેશિયમની ઉણપ ધરાવતા લોકો: જો બ્લડ ટેસ્ટમાં મેગ્નેશિયમનું સ્તર ઓછું આવે તો ડૉક્ટર મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ લેવાની સલાહ આપી શકે છે. મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણોમાં સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ, થાક, નબળાઈ, અનિયમિત હૃદયના ધબકારા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
• અમુક તબીબી પરિસ્થિતિઓ ધરાવતા લોકો: કેટલીક તબીબી પરિસ્થિતિઓ મેગ્નેશિયમના શોષણને ઘટાડી શકે છે અથવા તેના ઉત્સર્જનને વધારી શકે છે, જેના કારણે ઉણપ થઈ શકે છે. આમાં શામેલ છે:
  • ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ: ડાયાબિટીસવાળા લોકોમાં મેગ્નેશિયમની ઉણપનું જોખમ વધારે હોય છે.
  • ક્રોહન રોગ અને અલ્સેરેટિવ કોલાઇટિસ જેવી આંતરડાની સમસ્યાઓ: આ રોગો પોષક તત્વોના શોષણને અવરોધી શકે છે.
  • સેલિયાક રોગ: ગ્લુટેન પ્રત્યે સંવેદનશીલતા ધરાવતા લોકોમાં પણ મેગ્નેશિયમનું શોષણ ઓછું થઈ શકે છે.
  • કિડની રોગ: કિડની મેગ્નેશિયમના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, અને કિડનીની સમસ્યાઓ મેગ્નેશિયમના સ્તરને અસર કરી શકે છે.
• અમુક દવાઓ લેતા લોકો: કેટલીક દવાઓ, જેમ કે મૂત્રવર્ધક દવાઓ (diuretics), પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ (PPIs) અને અમુક એન્ટિબાયોટિક્સ, શરીરમાં મેગ્નેશિયમના સ્તરને ઘટાડી શકે છે.
• વૃદ્ધો: ઉંમર વધવાની સાથે મેગ્નેશિયમનું શોષણ ઓછું થઈ શકે છે અને કિડની દ્વારા તેનું ઉત્સર્જન વધી શકે છે.
• દારૂનું વધુ સેવન કરનારા લોકો: આલ્કોહોલ મેગ્નેશિયમના ઉત્સર્જનને વધારે છે.
• એથ્લેટ્સ અને ખૂબ જ સક્રિય લોકો: તીવ્ર કસરત દરમિયાન મેગ્નેશિયમ પરસેવા દ્વારા બહાર નીકળી જાય છે, તેથી તેમને સામાન્ય લોકો કરતાં થોડી વધુ માત્રામાં મેગ્નેશિયમની જરૂર પડી શકે છે.
• વારંવાર માઇગ્રેનનો સામનો કરતા લોકો: કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ માઇગ્રેનની આવર્તન અને તીવ્રતા ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• ચિંતા અને અનિંદ્રાથી પીડાતા લોકો: મેગ્નેશિયમ ચેતાતંત્રને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે, તેથી કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે ચિંતા અને ઊંઘની સમસ્યાઓમાં રાહત આપી શકે છે.

સામાન્ય રીતે, તંદુરસ્ત વ્યક્તિઓએ મેગ્નેશિયમથી ભરપૂર આહાર લેવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. જો તમને ઉપર જણાવેલી કોઈ પણ પરિસ્થિતિ લાગુ પડે છે અથવા તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણો લાગે છે, તો તમારે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ. ડૉક્ટર તમારી સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરશે અને નક્કી કરશે કે તમારે મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ લેવાની જરૂર છે કે નહીં અને જો લેવાની જરૂર હોય તો તેની યોગ્ય માત્રા કેટલી હોવી જોઈએ. જાતે જ મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ લેવાનું ટાળો.

મેગ્નેશિયમ ની ઉણપનું કારણ શું છે?

મેગ્નેશિયમની ઉણપ થવાના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

1. આહારમાં પૂરતા પ્રમાણમાં મેગ્નેશિયમનો અભાવ:

• ઘણા લોકો તેમના આહારમાં પૂરતા પ્રમાણમાં મેગ્નેશિયમયુક્ત ખોરાક લેતા નથી. પ્રોસેસ્ડ ખોરાક અને રિફાઈન્ડ અનાજમાં મેગ્નેશિયમનું પ્રમાણ ઓછું હોય છે.

2. મેગ્નેશિયમનું નબળું શોષણ (Malabsorption):

• કેટલીક તબીબી પરિસ્થિતિઓ આંતરડાની મેગ્નેશિયમ શોષવાની ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે, જેમ કે:
  • ક્રોહન રોગ (Crohn’s disease) અને અલ્સેરેટિવ કોલાઇટિસ (Ulcerative colitis) જેવી ઇન્ફ્લેમેટરી બોવેલ ડિસીઝ (Inflammatory Bowel Disease – IBD).
  • સેલિયાક રોગ (Celiac disease).
  • આંતરડાની સર્જરી (Intestinal surgery).

3. મેગ્નેશિયમનું વધુ પડતું ઉત્સર્જન:

• કેટલીક પરિસ્થિતિઓ અને દવાઓ શરીરમાંથી મેગ્નેશિયમનું ઉત્સર્જન વધારી શકે છે:
  • મૂત્રવર્ધક દવાઓ (Diuretics).
  • પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ (Proton Pump Inhibitors – PPIs) જેવી એસિડિટી ઘટાડતી દવાઓ.
  • ડાયાબિટીસ (ખાસ કરીને અનિયંત્રિત).
  • આલ્કોહોલનું વધુ પડતું સેવન.
  • વધુ પડતો પરસેવો.
  • કિડનીની સમસ્યાઓ.

4. અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ:

• ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ (Type 2 diabetes).
• હાઈપરલ્ડોસ્ટેરોનિઝમ (Hyperaldosteronism).
• તીવ્ર સ્વાદુપિંડનો સોજો (Acute pancreatitis).

5. ઉંમર:

• વૃદ્ધોમાં મેગ્નેશિયમનું શોષણ ઓછું થઈ શકે છે અને કિડની દ્વારા તેનું ઉત્સર્જન વધી શકે છે.

6. અન્ય પરિબળો:

• તીવ્ર તણાવ.
• અમુક દવાઓ (કેટલાક એન્ટિબાયોટિક્સ અને કેન્સરની સારવારમાં વપરાતી દવાઓ).

મેગ્નેશિયમની ઉણપના કારણો ઘણા હોઈ શકે છે અને ઘણીવાર એક કરતાં વધુ પરિબળો સંયુક્ત રીતે ભૂમિકા ભજવે છે. જો તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

મેગ્નેશિયમ ની ઉણપથી શું થાય છે?

મેગ્નેશિયમની ઉણપ શરીરના અનેક કાર્યોને અસર કરી શકે છે અને વિવિધ લક્ષણો અને સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. મેગ્નેશિયમની ઉણપથી થતી કેટલીક મુખ્ય અસરો નીચે મુજબ છે:

સામાન્ય લક્ષણો:

• થાક અને નબળાઈ: સતત થાક લાગવો અને શારીરિક નબળાઈ અનુભવવી એ મેગ્નેશિયમની ઉણપનું એક સામાન્ય લક્ષણ છે.
• સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ અને ધ્રુજારી: સ્નાયુઓમાં અનિયંત્રિત સંકોચન, ખેંચાણ, ધ્રુજારી અને સ્પાઝમ આવી શકે છે.
• નબળાઈ: સ્નાયુઓ નબળા પડી શકે છે.
• ભૂખ ન લાગવી: મેગ્નેશિયમની ઉણપ ભૂખ ઓછી કરી શકે છે.
• ઉબકા અને ઉલટી: કેટલાક લોકોને ઉબકા અને ઉલટીની સમસ્યા થઈ શકે છે.

ગંભીર લક્ષણો:

• હૃદયના ધબકારામાં અનિયમિતતા (Arrhythmia): મેગ્નેશિયમ હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને તેની ઉણપ હૃદયના ધબકારાને અનિયમિત કરી શકે છે.
• હાઈપોકેલ્સેમિયા (Hypocalcemia) અને હાઈપોપોટેશિયમિયા (Hypokalemia): મેગ્નેશિયમ અન્ય ખનિજોના શોષણ અને સંતુલનમાં મદદ કરે છે. તેની ઉણપથી લોહીમાં કેલ્શિયમ અને પોટેશિયમનું સ્તર પણ ઘટી શકે છે.
• નબળા હાડકાં (Osteoporosis): મેગ્નેશિયમ હાડકાંની ઘનતા માટે જરૂરી છે અને લાંબા સમય સુધી ઉણપ રહેવાથી હાડકાં નબળા પડી શકે છે.
• સુન્નપણું અને કળતર: હાથ અને પગમાં સુન્નપણું અથવા કળતરની લાગણી થઈ શકે છે.
• હુમલા (Seizures): ગંભીર મેગ્નેશિયમની ઉણપ હુમલાનું કારણ બની શકે છે.
• વ્યક્તિત્વમાં ફેરફાર: કેટલાક કિસ્સાઓમાં મૂંઝવણ અને ચીડિયાપણું જેવા માનસિક ફેરફારો જોવા મળી શકે છે.
• અનિંદ્રા: મેગ્નેશિયમ ચેતાતંત્રને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે, તેથી તેની ઉણપ ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડી શકે છે.
• માઇગ્રેન: કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે મેગ્નેશિયમની ઉણપ માઇગ્રેનને ઉત્તેજિત કરી શકે છે.

લાંબા ગાળાની અસરો:

લાંબા સમય સુધી મેગ્નેશિયમની ઉણપ વિવિધ ક્રોનિક રોગોના જોખમને વધારી શકે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• હૃદય રોગ (Heart disease)
• હાઈ બ્લડ પ્રેશર (High blood pressure)
• ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ (Type 2 diabetes)
• ઓસ્ટીયોપોરોસિસ (Osteoporosis)

જો તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના કોઈ લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ યોગ્ય નિદાન કરી શકશે અને જરૂરી સારવાર અથવા આહારમાં ફેરફારની ભલામણ કરી શકશે.

મેગ્નેશિયમના ઉણપના લક્ષણો શું છે?

મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણો હળવાથી લઈને ગંભીર સુધી હોઈ શકે છે. શરૂઆતમાં લક્ષણો દેખાવા મુશ્કેલ હોઈ શકે છે, પરંતુ જેમ જેમ ઉણપ વધે છે તેમ તેમ તે વધુ સ્પષ્ટ થઈ શકે છે. મેગ્નેશિયમની ઉણપના કેટલાક સામાન્ય લક્ષણો નીચે મુજબ છે:

સામાન્ય લક્ષણો:

• થાક અને નબળાઈ: સતત થાક લાગવો અને શારીરિક નબળાઈ અનુભવવી એ મેગ્નેશિયમની ઉણપનું એક સામાન્ય લક્ષણ છે.
• સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ અને ધ્રુજારી: સ્નાયુઓમાં અનિયંત્રિત સંકોચન, ખેંચાણ, ધ્રુજારી અને સ્પાઝમ આવી શકે છે.
• નબળાઈ: સ્નાયુઓ નબળા પડી શકે છે.
• ભૂખ ન લાગવી: મેગ્નેશિયમની ઉણપ ભૂખ ઓછી કરી શકે છે.
• ઉબકા અને ઉલટી: કેટલાક લોકોને ઉબકા અને ઉલટીની સમસ્યા થઈ શકે છે.

ગંભીર લક્ષણો:

• હૃદયના ધબકારામાં અનિયમિતતા (Arrhythmia): મેગ્નેશિયમ હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને તેની ઉણપ હૃદયના ધબકારાને અનિયમિત કરી શકે છે.
• હાઈપોકેલ્સેમિયા (Hypocalcemia) અને હાઈપોપોટેશિયમિયા (Hypokalemia): મેગ્નેશિયમ અન્ય ખનિજોના શોષણ અને સંતુલનમાં મદદ કરે છે. તેની ઉણપથી લોહીમાં કેલ્શિયમ અને પોટેશિયમનું સ્તર પણ ઘટી શકે છે.
• નબળા હાડકાં (Osteoporosis): મેગ્નેશિયમ હાડકાંની ઘનતા માટે જરૂરી છે અને લાંબા સમય સુધી ઉણપ રહેવાથી હાડકાં નબળા પડી શકે છે.
• સુન્નપણું અને કળતર: હાથ અને પગમાં સુન્નપણું અથવા કળતરની લાગણી થઈ શકે છે.
• હુમલા (Seizures): ગંભીર મેગ્નેશિયમની ઉણપ હુમલાનું કારણ બની શકે છે.
• વ્યક્તિત્વમાં ફેરફાર: કેટલાક કિસ્સાઓમાં મૂંઝવણ અને ચીડિયાપણું જેવા માનસિક ફેરફારો જોવા મળી શકે છે.
• અનિંદ્રા: મેગ્નેશિયમ ચેતાતંત્રને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે, તેથી તેની ઉણપ ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડી શકે છે.
• માઇગ્રેન: કેટલાક અભ્યાસો સૂચવે છે કે મેગ્નેશિયમની ઉણપ માઇગ્રેનને ઉત્તેજિત કરી શકે છે.

જો તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના કોઈ લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ યોગ્ય નિદાન કરી શકશે અને જરૂરી સારવાર અથવા આહારમાં ફેરફારની ભલામણ કરી શકશે.

મેગ્નેશિયમ દરરોજ કેટલું?

પુખ્ત વયના લોકો માટે મેગ્નેશિયમની દરરોજની ભલામણ કરેલ માત્રા ઉંમર, લિંગ અને જીવનશૈલીના આધારે બદલાય છે. સામાન્ય માર્ગદર્શિકા નીચે મુજબ છે:

પુખ્ત વયના પુરુષો માટે:

• 19-30 વર્ષ: 400 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 31 વર્ષ અને તેથી વધુ: 420 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ

પુખ્ત વયની સ્ત્રીઓ માટે:

• 19-30 વર્ષ: 310 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 31 વર્ષ અને તેથી વધુ: 320 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ

ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન:

• 14-18 વર્ષ: 400 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 19-30 વર્ષ: 350 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 31-50 વર્ષ: 360 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ

સ્તનપાન દરમિયાન:

• 14-18 વર્ષ: 360 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 19-30 વર્ષ: 310 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 31-50 વર્ષ: 320 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ

બાળકો માટે ભલામણ કરેલ માત્રા:

• 1-3 વર્ષ: 80 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 4-8 વર્ષ: 130 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• 9-13 વર્ષ: 240 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• છોકરાઓ (14-18 વર્ષ): 410 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ
• છોકરીઓ (14-18 વર્ષ): 360 મિલિગ્રામ પ્રતિ દિવસ

સામાન્ય રીતે, તંદુરસ્ત વ્યક્તિઓએ તેમના આહાર દ્વારા પૂરતા પ્રમાણમાં મેગ્નેશિયમ મેળવવું જોઈએ. મેગ્નેશિયમના સારા સ્ત્રોતોમાં લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, બદામ, બીજ, કઠોળ અને આખા અનાજનો સમાવેશ થાય છે.

જો તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણો જણાય અથવા તમને લાગતું હોય કે તમને પૂરતું મેગ્નેશિયમ નથી મળી રહ્યું, તો ડૉક્ટર અથવા આહાર નિષ્ણાતની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. તેઓ તમારી વ્યક્તિગત જરૂરિયાતોનું મૂલ્યાંકન કરી શકશે અને યોગ્ય ભલામણો આપી શકશે. જાતે જ મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ લેવાનું ટાળો.

મેગ્નેશિયમ ને શું અવરોધે છે?

મેગ્નેશિયમના શોષણને અવરોધતી ઘણી બાબતો છે:

1. ખોરાકમાં રહેલા તત્વો:

• ફાઇટેટ્સ (Phytates): આ તત્વો અનાજ, કઠોળ, અને બીજમાં જોવા મળે છે અને મેગ્નેશિયમ સાથે બંધાઈને તેના શોષણને ઘટાડી શકે છે.
• ઓક્સાલેટ્સ (Oxalates): પાલક અને અન્ય લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, બદામ અને ચા જેવા ખોરાકમાં જોવા મળતા ઓક્સાલેટ્સ પણ મેગ્નેશિયમ સાથે જોડાઈ શકે છે અને તેના શોષણને ઘટાડી શકે છે.
• વધુ પડતું કેલ્શિયમ: આહારમાં કેલ્શિયમની વધુ માત્રા મેગ્નેશિયમના શોષણમાં દખલ કરી શકે છે.
• વધુ પડતું ફોસ્ફરસ: ફોસ્ફરસનું વધુ પ્રમાણ પણ મેગ્નેશિયમના શોષણને અવરોધી શકે છે.
• અદ્રાવ્ય ફાઇબર: આખા અનાજ અને બ્રાનમાં જોવા મળતું અદ્રાવ્ય ફાઇબર પણ મેગ્નેશિયમના શોષણને ઘટાડી શકે છે.

2. આહાર અને જીવનશૈલીની આદતો:

• વધુ પડતી કેફીનનું સેવન: કોફી અને અન્ય કેફીનયુક્ત પીણાં મેગ્નેશિયમના ઉત્સર્જનને વધારી શકે છે.
• વધુ પડતું આલ્કોહોલનું સેવન: આલ્કોહોલ મેગ્નેશિયમના શોષણને ઘટાડી શકે છે અને તેના ઉત્સર્જનને વધારી શકે છે.
• વધુ પડતું મીઠાનું સેવન: વધુ સોડિયમ (મીઠું)નું સેવન કરવાથી પણ મેગ્નેશિયમનું ઉત્સર્જન વધી શકે છે.
• કાર્બોનેટેડ પીણાં: સોડા જેવા કાર્બોનેટેડ પીણાંમાં ફોસ્ફેટ્સ હોય છે, જે મેગ્નેશિયમ સાથે બંધાઈ શકે છે અને તેના શોષણને ઘટાડી શકે છે.

3. તબીબી પરિસ્થિતિઓ:

• પાચનતંત્રના રોગો: ક્રોહન રોગ, સેલિયાક રોગ અને આંતરડાની અન્ય સમસ્યાઓ મેગ્નેશિયમના શોષણને અવરોધી શકે છે.
• કિડનીના રોગો: કિડની મેગ્નેશિયમના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, અને કિડનીની સમસ્યાઓ મેગ્નેશિયમના વધુ પડતા ઉત્સર્જન તરફ દોરી શકે છે.
• ડાયાબિટીસ: ખાસ કરીને અનિયંત્રિત ડાયાબિટીસમાં મેગ્નેશિયમનું ઉત્સર્જન વધી શકે છે.
• હાઈપરથાઈરોઈડિઝમ: થાઈરોઈડ હોર્મોન્સનું ઉચ્ચ સ્તર મેગ્નેશિયમના સ્તરને ઘટાડી શકે છે.

4. દવાઓ:

• મૂત્રવર્ધક દવાઓ (Diuretics): આ દવાઓ શરીરમાંથી પ્રવાહીની સાથે મેગ્નેશિયમનું ઉત્સર્જન વધારે છે.
• પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ (PPIs): લાંબા સમય સુધી આ દવાઓનો ઉપયોગ મેગ્નેશિયમના શોષણને ઘટાડી શકે છે.
• અમુક એન્ટિબાયોટિક્સ (Quinolone અને Tetracycline): આ દવાઓ મેગ્નેશિયમ સાથે જોડાઈ શકે છે અને તેના શોષણને ઘટાડી શકે છે.
• બિસ્ફોસ્ફોનેટ્સ (Bisphosphonates): આ દવાઓ હાડકાંની સારવાર માટે વપરાય છે અને મેગ્નેશિયમના શોષણને ઘટાડી શકે છે.

મેગ્નેશિયમના સારા શોષણ માટે સંતુલિત આહાર લેવો અને ઉપર જણાવેલા અવરોધક પરિબળોને ધ્યાનમાં રાખવા મહત્વપૂર્ણ છે. જો તમને મેગ્નેશિયમની ઉણપના લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.

મેગ્નેશિયમ વધુ પડતુ હાનિકારક છે?

હા, મેગ્નેશિયમનું વધુ પડતું સેવન કેટલાક લોકો માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તે ખોરાકની જગ્યાએ સપ્લિમેન્ટ્સ દ્વારા લેવામાં આવે છે. ખોરાકમાંથી મળતું વધુ પડતું મેગ્નેશિયમ સામાન્ય રીતે તંદુરસ્ત લોકો માટે કોઈ ગંભીર સમસ્યા ઊભી કરતું નથી કારણ કે કિડની વધારાનું મેગ્નેશિયમ શરીરમાંથી બહાર કાઢી નાખે છે.

સપ્લિમેન્ટ્સ દ્વારા વધુ પડતા મેગ્નેશિયમની સંભવિત આડઅસરો:

• ઝાડા (Diarrhea): આ સૌથી સામાન્ય આડઅસર છે, ખાસ કરીને મેગ્નેશિયમ સાઇટ્રેટ અને મેગ્નેશિયમ ક્લોરાઇડ જેવા સ્વરૂપોમાં.
• ઉબકા અને પેટમાં ખેંચાણ: વધુ માત્રામાં મેગ્નેશિયમ લેવાથી ઉબકા અને પેટમાં અસ્વસ્થતા થઈ શકે છે.
• લો બ્લડ પ્રેશર (Hypotension): ખૂબ જ વધારે માત્રામાં મેગ્નેશિયમ લેવાથી બ્લડ પ્રેશર ઘટી શકે છે.
• સુસ્તી અને નબળાઈ: કેટલાક લોકોને વધુ મેગ્નેશિયમ લેવાથી સુસ્તી અને નબળાઈનો અનુભવ થઈ શકે છે.
• હૃદયના ધબકારામાં અનિયમિતતા (Arrhythmia): અત્યંત ઊંચી માત્રામાં મેગ્નેશિયમ હૃદયના ધબકારાને અસર કરી શકે છે.
• કિડનીની સમસ્યાઓ: જે લોકોને પહેલેથી જ કિડનીની સમસ્યા હોય તેઓમાં વધુ પડતું મેગ્નેશિયમ લેવાથી સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
• મેગ્નેશિયમ ટોક્સિસિટી (Hypermagnesemia): આ એક ગંભીર સ્થિતિ છે જે લોહીમાં મેગ્નેશિયમનું સ્તર ખૂબ જ વધી જવાને કારણે થાય છે. તેના લક્ષણોમાં સુસ્તી, સ્નાયુઓની નબળાઈ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, લો બ્લડ પ્રેશર અને હૃદયના ધબકારામાં અનિયમિતતાનો સમાવેશ થાય છે. આ સામાન્ય રીતે ત્યારે જ થાય છે જ્યારે કિડની યોગ્ય રીતે કાર્ય કરતી ન હોય અથવા જ્યારે ખૂબ જ વધારે માત્રામાં મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ્સ લેવામાં આવે.

ભલામણ કરેલ ઉપલી સહનશીલ સ્તર (UL):

પુખ્ત વયના લોકો માટે ખોરાક સિવાયના સ્રોતો (જેમ કે સપ્લિમેન્ટ્સ અને દવાઓ)માંથી મેગ્નેશિયમ માટે ભલામણ કરેલ ઉપલી સહનશીલ સ્તર પ્રતિ દિવસ 350 મિલિગ્રામ છે. આનો અર્થ એ છે કે તંદુરસ્ત પુખ્ત વયના લોકોએ સપ્લિમેન્ટ્સ દ્વારા આનાથી વધુ મેગ્નેશિયમ લેવાનું ટાળવું જોઈએ સિવાય કે ડૉક્ટર દ્વારા તેની ભલામણ કરવામાં આવી હોય.

સાવચેતી:

• મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ્સ લેતા પહેલા હંમેશા ડૉક્ટરની સલાહ લો, ખાસ કરીને જો તમને કોઈ તબીબી પરિસ્થિતિ હોય અથવા તમે અન્ય દવાઓ લઈ રહ્યા હોવ.
• કિડનીની સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકોએ મેગ્નેશિયમ સપ્લિમેન્ટ્સ લેતી વખતે ખાસ સાવચેતી રાખવી જોઈએ.

નિષ્કર્ષમાં, ખોરાકમાંથી મળતું મેગ્નેશિયમ સામાન્ય રીતે સલામત હોય છે, પરંતુ સપ્લિમેન્ટ્સ દ્વારા વધુ પડતું મેગ્નેશિયમ લેવાથી આડઅસરો થઈ શકે છે અને તે હાનિકારક હોઈ શકે છે. ભલામણ કરેલ માત્રામાં મેગ્નેશિયમનું સેવન કરવું અને સપ્લિમેન્ટ્સ લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

સારાંશ

મેગ્નેશિયમ એક આવશ્યક ખનિજ છે જે શરીરના અનેક કાર્યો માટે જરૂરી છે, જેમ કે સ્નાયુ અને ચેતા કાર્ય, બ્લડ પ્રેશર અને બ્લડ શુગરનું નિયમન, ઊર્જા ઉત્પાદન, પ્રોટીન સંશ્લેષણ અને હાડકાની મજબૂતાઈ. તે લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, બદામ, બીજ, કઠોળ અને આખા અનાજ જેવા ખોરાકમાં મળી આવે છે.

મેગ્નેશિયમની ઉણપ આહારમાં અભાવ, નબળું શોષણ, વધુ પડતું ઉત્સર્જન અથવા અમુક તબીબી પરિસ્થિતિઓ અને દવાઓના કારણે થઈ શકે છે. તેની ઉણપથી થાક, સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ, નબળાઈ, હૃદયના ધબકારામાં અનિયમિતતા અને અન્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

પુખ્ત વયના લોકો માટે મેગ્નેશિયમની દરરોજની ભલામણ કરેલ માત્રા ઉંમર અને લિંગના આધારે 310 થી 420 મિલિગ્રામ સુધીની હોય છે.

મેગ્નેશિયમના શોષણને ફાઇટેટ્સ, ઓક્સાલેટ્સ, વધુ પડતું કેલ્શિયમ અને ફોસ્ફરસ જેવા ખોરાકના તત્વો તેમજ વધુ પડતી કેફીન અને આલ્કોહોલનું સેવન અવરોધી શકે છે.

સામાન્ય રીતે ખોરાકમાંથી મળતું મેગ્નેશિયમ સલામત હોય છે, પરંતુ સપ્લિમેન્ટ્સ દ્વારા વધુ પડતું મેગ્નેશિયમ લેવાથી ઝાડા, ઉબકા, લો બ્લડ પ્રેશર અને અન્ય આડઅસરો થઈ શકે છે. સપ્લિમેન્ટ્સ લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.