મિલીયરી ટીબી (Miliary TB): એક વિસ્તૃત લેખ મિલીયરી ટીબી એ ટીબીનું એક દુર્લભ પરંતુ અત્યંત ગંભીર સ્વરૂપ છે, જેમાં બેક્ટેરિયા લોહીના પ્રવાહ દ્વારા આખા શરીરમાં ફેલાઈ જાય છે અને એક સાથે અનેક અવયવોને અસર કરે છે. આ સ્થિતિ જીવલેણ બની શકે છે જો તેની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે. મિલીયરી ટીબી શું છે? મિલીયરી ટીબીમાં,…
મેન્ટોક્સ પરીક્ષણ (Mantoux Test): ટીબીના ચેપને ઓળખવા માટેનું એક મહત્વપૂર્ણ સાધન ટીબીના નિદાન માટે અને ખાસ કરીને સુપ્ત (latent) ટીબીના ચેપને ઓળખવા માટે વિવિધ પરીક્ષણોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આમાંનું એક મહત્વપૂર્ણ અને વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતું પરીક્ષણ છે મેન્ટોક્સ પરીક્ષણ (Mantoux Test), જેને ટ્યુબરક્યુલિન સ્કિન ટેસ્ટ (Tuberculin Skin Test – TST) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે…
બોન મેરો એસ્પિરેશન (Bone Marrow Aspiration): એક સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા બોન મેરો એસ્પિરેશન, જેને ગુજરાતીમાં “અસ્થિમજ્જા આકાંક્ષા” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે એક મહત્વપૂર્ણ તબીબી પ્રક્રિયા છે જેનો ઉપયોગ રક્ત અને અસ્થિમજ્જા સંબંધિત વિવિધ રોગોના નિદાન અને દેખરેખ માટે થાય છે. આ પ્રક્રિયામાં હાડકાની અંદરથી થોડો અસ્થિમજ્જાનો પ્રવાહી નમૂનો લેવામાં આવે છે. આ નમૂનાની લેબોરેટરીમાં તપાસ…
પેરિકાર્ડિયલ ફ્લુઇડ એનાલિસિસ (Pericardial Fluid Analysis): એક વિસ્તૃત માર્ગદર્શિકા પ્રસ્તાવના: પેરિકાર્ડિયલ ફ્લુઇડ એનાલિસિસ એ એક મહત્વપૂર્ણ તબીબી પ્રક્રિયા છે જેમાં હૃદયની આસપાસની કોથળી, જેને પેરિકાર્ડિયમ કહેવાય છે, તેમાંથી પ્રવાહીનો નમૂનો લેવામાં આવે છે અને તેની તપાસ કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયા દ્વારા હૃદયને અસર કરતા વિવિધ રોગો, જેમ કે ચેપ, બળતરા, અથવા કેન્સર, વિશે મૂલ્યવાન…
ઉચ્ચ ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સ (High Triglycerides): એક વિસ્તૃત માર્ગદર્શિકા ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સ એ એક પ્રકારની ચરબી છે જે આપણા શરીરમાં અને ખોરાકમાં જોવા મળે છે. જ્યારે તમે ખોરાક લો છો, ત્યારે તમારું શરીર કેલરીને ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સમાં રૂપાંતરિત કરે છે. આ ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ્સનો સંગ્રહ ચરબી કોષોમાં થાય છે અને તેનો ઉપયોગ પછીથી ઊર્જા માટે થાય છે. જ્યારે તમે જરૂરિયાત કરતાં વધુ કેલરીનું…
પેટના પ્રવાહીનું પરીક્ષણ (Ascitic Fluid Analysis): એક વિસ્તૃત માર્ગદર્શિકા પ્રસ્તાવના: પેટના પ્રવાહીનું પરીક્ષણ, જેને તબીબી ભાષામાં “એસ્સાઇટિક ફ્લુઇડ એનાલિસિસ” કહેવાય છે, તે એક મહત્વપૂર્ણ નિદાન પ્રક્રિયા છે. આ પ્રક્રિયામાં પેટની અંદરના ભાગમાં એકઠા થયેલા અસામાન્ય પ્રવાહીનો (જેને એસ્સાઇટિસ કહેવાય છે) નમૂનો લેવામાં આવે છે અને તેની લેબોરેટરીમાં તપાસ કરવામાં આવે છે. આ તપાસ દ્વારા પ્રવાહી…
મળપરીક્ષણો (Stool Tests): પાચનતંત્રના સ્વાસ્થ્યની ચાવી મળપરીક્ષણ, જેને સ્ટૂલ ટેસ્ટ અથવા ફેકલ ટેસ્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે પાચનતંત્રના સ્વાસ્થ્યનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે કરવામાં આવતી એક મહત્વપૂર્ણ લેબોરેટરી તપાસ છે. આ પરીક્ષણમાં દર્દીના મળના નમૂના (stool sample) ને લેબોરેટરીમાં મોકલીને તેનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે. મળમાં રહેલા વિવિધ ઘટકો, જેવા કે બેક્ટેરિયા, વાયરસ, પરોપજીવીઓ,…
ક્રોનિક સ્વાદુપિંડનો સોજો (Chronic Pancreatitis): વિસ્તૃત સમજૂતી સ્વાદુપિંડ (Pancreas) એ પેટની પાછળ આવેલું એક મહત્વપૂર્ણ અંગ છે, જે બે મુખ્ય કાર્યો કરે છે: ક્રોનિક સ્વાદુપિંડનો સોજો (Chronic Pancreatitis) એ સ્વાદુપિંડની એક લાંબા ગાળાની બળતરા (inflammation) છે. તીવ્ર સ્વાદુપિંડના સોજાથી વિપરીત, ક્રોનિક સ્વાદુપિંડના સોજામાં સ્વાદુપિંડને કાયમી નુકસાન થાય છે અને તેની પેશીઓ ડાઘવાળી (fibrosis) બની જાય…
કેમોથેરાપી (Chemotherapy) એ કેન્સરની સારવારમાં ઉપયોગમાં લેવાતી એક મુખ્ય પદ્ધતિ છે, જેમાં કેન્સરના કોષોને નષ્ટ કરવા અથવા તેમની વૃદ્ધિ ધીમી કરવા માટે શક્તિશાળી દવાઓનો ઉપયોગ થાય છે. આ દવાઓ સામાન્ય રીતે નસ દ્વારા (ઇન્ટ્રાવેનસ), ગોળીઓ તરીકે (ઓરલ), અથવા સીધા અસરગ્રસ્ત વિસ્તારમાં (જેમ કે કરોડરજ્જુમાં) આપી શકાય છે. કેમોથેરાપી શું છે? કેન્સરના કોષો સામાન્ય કોષો કરતાં…
ગ્લુકાગોનોમા એ એક દુર્લભ પ્રકારનો ન્યુરોએન્ડોક્રાઇન ટ્યુમર છે જે સ્વાદુપિંડના આલ્ફા કોષોમાંથી ઉદ્ભવે છે. આ કોષો ગ્લુકાગોન નામનો હોર્મોન ઉત્પન્ન કરે છે, જે લોહીમાં ગ્લુકોઝનું (ખાંડ) સ્તર વધારવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે આ ગાંઠ ગ્લુકાગોનનું વધુ પડતું ઉત્પાદન કરે છે, ત્યારે શરીરમાં વિવિધ લક્ષણો અને સમસ્યાઓ જોવા મળે છે. ગ્લુકાગોનોમા શું છે? ગ્લુકાગોનોમા એ એક…
