સ્વરપેટીનો સોજો (લેરીન્જાઇટિસ): કારણો, લક્ષણો, નિદાન અને ઉપચાર સ્વરપેટીનો સોજો, જેને તબીબી ભાષામાં લેરીન્જાઇટિસ (Laryngitis) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે સ્વરપેટી (વૉઇસ બૉક્સ) અને તેની અંદર રહેલા સ્વરતંતુઓ (વૉઇસ કોર્ડ્સ) માં આવતો સોજો અને બળતરા છે. જ્યારે સ્વરતંતુઓ સોજી જાય છે, ત્યારે તે યોગ્ય રીતે કંપન કરી શકતા નથી, જેના કારણે અવાજ કર્કશ, ઘોઘરો, નબળો…
મગજમાં લોહી ગંઠાઈ જવું: એક ગંભીર સ્થિતિ મગજમાં લોહી ગંઠાઈ જવું, જેને તબીબી ભાષામાં સેરેબ્રલ થ્રોમ્બોસિસ અથવા સેરેબ્રલ એમ્બોલિઝમ કહેવાય છે, તે એક અત્યંત ગંભીર તબીબી સ્થિતિ છે. આ સ્થિતિ ત્યારે ઉદ્ભવે છે જ્યારે મગજને લોહી પહોંચાડતી રક્તવાહિનીઓમાં લોહીનો ગઠ્ઠો (ક્લોટ) બની જાય છે, જેના કારણે મગજના અમુક ભાગમાં લોહીનો પ્રવાહ અવરોધાય છે. લોહીના પ્રવાહમાં…
વિલ્સન રોગ એક દુર્લભ, આનુવંશિક રોગ છે જેમાં શરીર વધારાના તાંબાને શરીરમાંથી યોગ્ય રીતે બહાર કાઢી શકતું નથી. પરિણામે, તાંબુ લિવર, મગજ, આંખો અને અન્ય અવયવોમાં જીવલેણ સ્તરે જમા થવા લાગે છે, જેનાથી ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે. જો સમયસર નિદાન અને સારવાર ન કરવામાં આવે તો આ રોગ જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે….
યકૃત એટલે કે લિવર આપણા શરીરનો એક મહત્વપૂર્ણ અંગ છે જેનું મુખ્ય કાર્ય પાચન પ્રક્રિયા, વિષાક્ત પદાર્થો દૂર કરવો, આરોગ્યપ્રદ કોષો બનાવવું, અને શરીરમાં ઘણા જરૂરી પ્રોટીન, એનઝાઇમ તથા હોર્મોનનું ઉત્પાદન કરવું છે. જ્યારે કોઇપણ કારણસર યકૃતનું કદ સામાન્ય કરતા વધુ વધી જાય છે ત્યારે તેને ‘યકૃતનું મોટું થવું’ અથવા તબીબી ભાષામાં ‘Hepatomegaly’ કહેવામાં આવે…
લિવર, જેને ગુજરાતીમાં યકૃત કહેવાય છે, તે માનવ શરીરના સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને મોટા અંગોમાંથી એક છે. તે પેટના ઉપરના જમણા ભાગમાં, પાંસળીના પાંજરાની નીચે સુરક્ષિત રીતે આવેલું છે. લિવર ખોરાકના પાચન, શરીરમાંથી ઝેરી તત્વો દૂર કરવા, વિટામિન્સ અને ખનિજોનો સંગ્રહ કરવા, પ્રોટીન અને પિત્ત બનાવવું, અને ઊર્જા માટે ગ્લાયકોજન સંગ્રહિત કરવા જેવા અનેક કાર્યો કરે…
ડી-ડાયમર ટેસ્ટ: એક વિસ્તૃત સમજૂતી 🩸 ડી-ડાયમર ટેસ્ટ એ એક રક્ત પરીક્ષણ છે જે શરીરમાં રક્ત ગંઠાઈ જવાની (blood clotting) પ્રક્રિયા અને ફાઈબ્રિનોલિસિસ (fibrinolysis) ની પ્રવૃત્તિને માપે છે. જ્યારે શરીરમાં ક્યાંય પણ રક્ત ગંઠાઈ જાય છે, ત્યારે શરીર તેને ઓગાળવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ પ્રક્રિયા દરમિયાન, “ફાઈબ્રિન” નામના પ્રોટીનના નાના ટુકડાઓ છૂટા પડે છે, જેને…
પિત્તાશય (Gallbladder): પાચનતંત્રનો એક નાનો પણ મહત્ત્વનો અંગ પિત્તાશય એ આપણા પાચનતંત્રનો એક નાનો, નાસપતી આકારનો અંગ છે જે યકૃત (લીવર) ની નીચે સ્થિત હોય છે. ભલે તે કદમાં નાનું હોય, પણ પાચન પ્રક્રિયામાં તેની ભૂમિકા અત્યંત મહત્ત્વની છે. તેનું મુખ્ય કાર્ય યકૃત દ્વારા ઉત્પાદિત પિત્ત (Bile) નો સંગ્રહ અને સાંદ્રણ કરવાનું છે, જે ચરબીના…
બિલીરૂબિન: શરીરનું એક મહત્વપૂર્ણ પિત્ત રંજક દ્રવ્ય બિલીરૂબિન (Bilirubin) એ એક પીળું રંગદ્રવ્ય છે જે આપણા શરીરમાં લાલ રક્ત કોશિકાઓ (Red Blood Cells) ના સામાન્ય ભંગાણની પ્રક્રિયા દરમિયાન ઉત્પન્ન થાય છે. લાલ રક્ત કોશિકાઓનું આયુષ્ય લગભગ ૧૨૦ દિવસનું હોય છે, ત્યારબાદ તેઓ તૂટી જાય છે. આ પ્રક્રિયામાં, હિમોગ્લોબિન (લાલ રક્ત કોશિકાઓમાં ઓક્સિજન વહન કરતું પ્રોટીન)…
પિત્તનળીમાં ગાંઠ (Bile Duct Mass / Tumor) – ગંભીરતા, કારણો, લક્ષણો અને સારવાર માણવ શરીરનું પાચનતંત્ર ઘણી નાની-મોટી નળીઓ અને અંગો દ્વારા સંચાલિત થાય છે. તેમાં પિત્તનળી (Bile Duct) એક ખૂબ મહત્વપૂર્ણ નળી છે, જે યકૃત (લિવર) અને પિત્તાશયમાંથી પિત્ત રસને નાના આંતરડામાં પહોંચાડવાનું કાર્ય કરે છે. પણ ક્યારેક આ નળીમાં ગાંઠ (Mass) વિકાસ પામે…
એક્સ-રે (X-ray): તબીબી નિદાન અને સારવારમાં ક્રાંતિ લાવનાર ટેકનોલોજી એક્સ-રે, જેને રેડિયોગ્રાફી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે તબીબી ક્ષેત્રમાં નિદાન માટે સૌથી જૂની અને વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતી ઇમેજિંગ ટેકનોલોજી પૈકીની એક છે. આ એક એવી પદ્ધતિ છે જે શરીરના આંતરિક ભાગોના ચિત્રો બનાવવા માટે આયનાઇઝિંગ રેડિયેશનનો ઉપયોગ કરે છે. 1895 માં વિલ્હેલ્મ કોનરાડ રોન્ટજેન…
