હોર્મોનલ ફેરફારો: શરીરનું સૂક્ષ્મ પણ શક્તિશાળી સંતુલન આપણા શરીરની દરેક પ્રવૃત્તિ, પછી તે વૃદ્ધિ હોય, વિકાસ હોય, ઊંઘ હોય, ભૂખ હોય, મૂડ હોય કે પ્રજનન હોય, તે બધાનું નિયંત્રણ હોર્મોન્સ નામના રાસાયણિક સંદેશવાહકો દ્વારા થાય છે. જ્યારે આ હોર્મોન્સના સ્તરમાં વધારો કે ઘટાડો થાય છે, ત્યારે તેને હોર્મોનલ ફેરફારો અથવા હોર્મોનલ અસંતુલન કહેવાય છે. આ…
ઉલટી વિરોધી દવાઓ (Anti-emetic Medications) એવી દવાઓ છે જે ઊલટી અને માથાકૂટની સમસ્યાને ઘટાડવા અથવા રોકવા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે. આ દવાઓ વિવિધ કારણોસર થતી ઊલટી જેવી કે મોશન સિકનેસ, ગર્ભાવસ્થા, ચેપ, દવાઓના આડઅસરો અથવા કેમોથેરાપી દરમિયાન દર્દીને આરામ આપવા માટે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ઉલટી અને ઉબકા એ બે અપ્રિય લક્ષણો છે જે વિવિધ…
સ્ટીટોરિયા (Steatorrhea): ચરબીયુક્ત મળ અને તેના કારણો સ્ટીટોરિયા (Steatorrhea) એ એક તબીબી સ્થિતિ છે જેમાં મળમાં અતિશય ચરબી હોય છે. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે શરીર ખોરાકમાં રહેલી ચરબીને યોગ્ય રીતે પચાવી કે શોષી શકતું નથી. સ્ટીટોરિયાના પરિણામે મળ ચીકણો, પીળો અથવા આછો રંગનો, દુર્ગંધયુક્ત અને ફ્લોટિંગ (પાણી પર તરતો) હોય છે. આ એક પાચન…
એનાફિલેક્સિસ (Anaphylaxis): એક જીવલેણ એલર્જીક પ્રતિક્રિયા એનાફિલેક્સિસ એ એક ગંભીર, સંભવિતપણે જીવલેણ એલર્જીક પ્રતિક્રિયા છે જે કોઈ ચોક્કસ પદાર્થના (જેને એલર્જન કહેવાય છે) સંપર્કમાં આવ્યા પછી શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ દ્વારા અતિશય પ્રતિક્રિયાના કારણે થાય છે. આ પ્રતિક્રિયા ખૂબ જ ઝડપથી શરૂ થઈ શકે છે, ઘણીવાર એલર્જનના સંપર્કમાં આવ્યાની થોડી મિનિટો કે કલાકોમાં, અને જો તેની…
ક્રોનિક ઇન્ફ્લેમેટરી રોગો: એક ઊંડાણપૂર્વક સમજ ક્રોનિક ઇન્ફ્લેમેટરી રોગો એ એવી પરિસ્થિતિઓ છે જેમાં શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ભૂલથી પોતાના જ સ્વસ્થ કોષો અને પેશીઓ પર હુમલો કરે છે, જેના કારણે લાંબા સમય સુધી સોજો (ઇન્ફ્લેમેશન) અને નુકસાન થાય છે. સામાન્ય રીતે, ઇન્ફ્લેમેશન એ શરીરની કુદરતી રક્ષણાત્મક પ્રતિક્રિયા છે, જે ચેપ કે ઇજા સામે લડવા માટે…
ક્લેફ્ટ હોઠ (Cleft Lip) અને/અથવા ક્લેફ્ટ તાળવું (Cleft Palate) એ જન્મજાત ખોડખાંપણ છે જે બાળકના જન્મ સમયે હાજર હોય છે. આ સ્થિતિ ત્યારે થાય છે જ્યારે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન બાળકના ચહેરા અને મોંનો વિકાસ યોગ્ય રીતે થતો નથી. આ એક સામાન્ય જન્મજાત વિકૃતિ છે, અને યોગ્ય સારવાર દ્વારા બાળક સામાન્ય જીવન જીવી શકે છે. ક્લેફ્ટ હોઠ…
રંગસૂત્ર વિશ્લેષણ, જેને અંગ્રેજીમાં Karyotyping કહેવાય છે, એ એક એવી પ્રયોગશાળા પદ્ધતિ છે જેના દ્વારા વ્યક્તિના રંગસૂત્રો (chromosomes) નું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયામાં કોષોમાંથી રંગસૂત્રોને અલગ કરીને તેમનો આકાર, સંખ્યા અને માળખું (structure) તપાસવામાં આવે છે. આ ટેકનિક આનુવંશિક રોગો, જન્મજાત ખામીઓ અને અન્ય ઘણી તબીબી પરિસ્થિતિઓનું નિદાન કરવામાં મદદ કરે છે. રંગસૂત્ર…
પગની ઘૂંટી (ankle) એ શરીરનો એક મહત્વપૂર્ણ સાંધો છે જે ત્રણ હાડકાં – ટિબિયા (shin bone), ફિબ્યુલા (smaller lower leg bone), અને ટેલસ (a bone in the ankle joint) – ના જોડાણથી બનેલો છે. આ હાડકાં અસ્થિબંધન (ligaments) દ્વારા એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોય છે જે સાંધાને સ્થિરતા આપે છે. પગની ઘૂંટીમાં ફ્રેક્ચર એટલે આમાંથી કોઈપણ…
હોર્મોન થેરાપી (Hormone Therapy – HT) એ એક તબીબી સારવાર છે જેમાં શરીરના હોર્મોન સ્તરને સંતુલિત કરવા અથવા ચોક્કસ હોર્મોન્સની અસરોને ઘટાડવા/વધારવા માટે હોર્મોન્સ અથવા હોર્મોન જેવી દવાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. હોર્મોન્સ એ શરીરના રાસાયણિક સંદેશવાહક છે જે વૃદ્ધિ, મેટાબોલિઝમ, પ્રજનન અને મૂડ સહિત શરીરના ઘણા કાર્યોને નિયંત્રિત કરે છે. જ્યારે શરીરમાં હોર્મોનલ અસંતુલન…
સ્વરતંતુઓ (Vocal cords), જેને વોકલ ફોલ્ડ્સ પણ કહેવામાં આવે છે, તે આપણા ગળામાં સ્થિત બે નાના, લવચીક સ્નાયુમય પટ્ટીઓ છે. જ્યારે આપણે શ્વાસ બહાર કાઢીએ છીએ ત્યારે આ પટ્ટીઓ કંપન કરીને અવાજ ઉત્પન્ન કરે છે. આ કંપનનું નિયંત્રણ કરીને આપણે બોલવા, ગાવા, બૂમો પાડવા અને અન્ય અવાજો ઉત્પન્ન કરી શકીએ છીએ. સ્વરતંતુઓનું સ્વાસ્થ્ય આપણા અવાજની…
