કાનમાં ધાક પડવી

કાનમાં ધાક પડવી શું છે?

કાનમાં ધાક પડવી” એ એક એવી લાગણી છે જેમાં તમને એવું લાગે છે કે તમારા કાનમાં કંઈક ભરાઈ ગયું છે અથવા દબાણ આવી રહ્યું છે. તમને એવું પણ લાગી શકે છે કે તમારા કાન બંધ થઈ ગયા છે અથવા અવાજો દબાયેલા સંભળાય છે. આ એક સામાન્ય લક્ષણ છે જે ઘણાં વિવિધ કારણોસર થઈ શકે છે.

અહીં “કાનમાં ધાક પડવી” નાં કેટલાક સંભવિત કારણો આપ્યા છે:

• કાનમાં મીણ (Earwax) ભરાઈ જવું: આ “કાનમાં ધાક પડવા” નું સૌથી સામાન્ય કારણ છે. વધુ પડતું મીણ કાનની નળીને અવરોધી શકે છે અને દબાણની લાગણી પેદા કરી શકે છે.
• કાનનો ચેપ (Ear Infection): મધ્ય કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ મીડિયા) કાનમાં પ્રવાહી જમા થવાનું કારણ બની શકે છે, જેનાથી ધાક પડવાની લાગણી થાય છે. બાહ્ય કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ એક્સટર્ના) પણ સોજો અને અસ્વસ્થતા પેદા કરી શકે છે.
• સાઇનસ ઇન્ફેક્શન અથવા એલર્જી: સાઇનસ અને કાન એકબીજા સાથે જોડાયેલા હોવાથી, સાઇનસમાં ચેપ અથવા એલર્જીને કારણે કાનમાં દબાણ આવી શકે છે અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા (Eustachian Tube Dysfunction): યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ મધ્ય કાનને નાક અને ગળા સાથે જોડે છે અને દબાણને સંતુલિત કરવામાં મદદ કરે છે. જો આ ટ્યુબ યોગ્ય રીતે કામ ન કરે (દા.ત., સોજો આવવાથી), તો કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે. આ ઉડાન દરમિયાન અથવા ઊંચાઈવાળી જગ્યાએ જતી વખતે વધુ સામાન્ય છે.
• એકોસ્ટિક ન્યુરોમા (Acoustic Neuroma): આ એક બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠ છે જે આંતરિક કાનની ચેતા પર વધે છે. તેના લક્ષણોમાં કાનમાં ધાક પડવી, સાંભળવાની તકલીફ અને કાનમાં રણકારનો સમાવેશ થઈ શકે છે, જો કે આ કારણ ઓછું સામાન્ય છે.
• મેનિયર્સ ડિસીઝ (Meniere’s Disease): આ આંતરિક કાનનો વિકાર છે જે ચક્કર, સાંભળવાની તકલીફ અને કાનમાં ધાક પડવાની લાગણીનું કારણ બની શકે છે.
• ટેમ્પોરોમેન્ડિબ્યુલર જોઈન્ટ ડિસઓર્ડર (TMJ Disorder): જડબાના સાંધાની સમસ્યાઓ પણ કાનમાં દુખાવો અને ધાક પડવાની લાગણી પેદા કરી શકે છે.
• અન્ય કારણો: ક્યારેક માથામાં ઈજા અથવા અમુક દવાઓની આડઅસરને કારણે પણ કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.

જો તમને વારંવાર અથવા લાંબા સમય સુધી કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી રહેતી હોય, તો કારણ જાણવા અને યોગ્ય સારવાર માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટર તમારી તપાસ કરશે અને જરૂર પડે તો અમુક પરીક્ષણો પણ કરી શકે છે.

કાનમાં ધાક પડવી નાં કારણો શું છે?

“કાનમાં ધાક પડવી” ની લાગણી ઘણાં વિવિધ કારણોસર થઈ શકે છે. જેમ મેં અગાઉ જણાવ્યું તેમ, અહીં તેના કેટલાક મુખ્ય કારણો ફરીથી આપ્યા છે:

• કાનમાં મીણ (Earwax) ભરાઈ જવું: કાનની નળીમાં વધુ પડતું મીણ જમા થવાથી અવરોધ સર્જાય છે અને કાનમાં ભરાઈ ગયેલી અથવા દબાણની લાગણી થાય છે. આ “કાનમાં ધાક પડવા” નું સૌથી સામાન્ય કારણ છે.
• કાનનો ચેપ (Ear Infection):
  • મધ્ય કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ મીડિયા): આ ચેપમાં મધ્ય કાનમાં પ્રવાહી જમા થાય છે, જેના કારણે કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી થાય છે. બાળકોમાં આ ચેપ વધુ સામાન્ય છે.
  • બાહ્ય કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ એક્સટર્ના અથવા સ્વિમર્સ ઇયર): આ ચેપમાં કાનની નળીમાં સોજો આવે છે અને દુખાવો થાય છે, જેના કારણે કાનમાં ભરાઈ ગયેલું લાગી શકે છે.
• સાઇનસ ઇન્ફેક્શન અથવા એલર્જી: સાઇનસ અને કાન યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ દ્વારા જોડાયેલા હોવાથી, સાઇનસમાં સોજો અથવા એલર્જીને કારણે કાનમાં દબાણ આવી શકે છે અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા (Eustachian Tube Dysfunction): યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ મધ્ય કાનમાં દબાણને સંતુલિત કરવાનું કામ કરે છે. જો તે યોગ્ય રીતે કામ ન કરે (સોજો, અવરોધ), તો કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી થાય છે. આ ઉડાન દરમિયાન, ઊંચાઈવાળી જગ્યાએ જતી વખતે અથવા શરદી વખતે વધુ સામાન્ય છે.
• એકોસ્ટિક ન્યુરોમા (Acoustic Neuroma): આ એક દુર્લભ, બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠ છે જે આંતરિક કાનની શ્રવણ અને સંતુલનની ચેતા પર વધે છે. જેમ જેમ તે વધે છે તેમ તેમ કાનમાં દબાણ, સાંભળવાની તકલીફ અને કાનમાં રણકાર જેવા લક્ષણો પેદા કરી શકે છે.
• મેનિયર્સ ડિસીઝ (Meniere’s Disease): આ આંતરિક કાનનો વિકાર છે જે ચક્કરના હુમલા, સાંભળવાની તકલીફ અને કાનમાં ધાક પડવાની લાગણીનું કારણ બની શકે છે.
• ટેમ્પોરોમેન્ડિબ્યુલર જોઈન્ટ ડિસઓર્ડર (TMJ Disorder): જડબાના સાંધાની સમસ્યાઓ કાનની નજીક હોવાથી કાનમાં દુખાવો અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• બારોટ્રોમા (Barotrauma): હવાના દબાણમાં અચાનક ફેરફાર (જેમ કે ઉડાન દરમિયાન અથવા ડાઇવિંગ કરતી વખતે) કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી પેદા કરી શકે છે.
• અન્ય કારણો: માથામાં ઈજા, અમુક દવાઓની આડઅસર અથવા કાનની આસપાસના અન્ય માળખામાં સમસ્યાઓના કારણે પણ કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.

જો તમને વારંવાર અથવા લાંબા સમય સુધી કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી રહેતી હોય, તો ચોક્કસ કારણ જાણવા માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

કાનમાં ધાક પડવી નાં  ચિહ્નો અને લક્ષણો શું છે?

સહાયક: ટોરેટ સિન્ડ્રોમના મુખ્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો ટિક્સ છે, જે અચાનક, ઝડપી, પુનરાવર્તિત હલનચલન અથવા અવાજો છે જે વ્યક્તિ અનિચ્છાએ કરે છે. આ ટિક્સ હળવા અથવા ગંભીર હોઈ શકે છે અને તેની આવર્તન, પ્રકાર અને તીવ્રતા સમય જતાં બદલાઈ શકે છે.

ટોરેટ સિન્ડ્રોમમાં બે મુખ્ય પ્રકારના ટિક્સ હોય છે:

મોટર ટિક્સ (હલનચલન સંબંધિત ટિક્સ): આ શરીરના હલનચલન સાથે સંકળાયેલા છે. તે સરળ અથવા જટિલ હોઈ શકે છે.

• સરળ મોટર ટિક્સ: આમાં થોડા સ્નાયુ જૂથોનો સમાવેશ થાય છે અને તે ટૂંકા ગાળાના હોય છે. ઉદાહરણોમાં આંખ પટપટાવવી, માથું હલાવવું, ખભા ઉચકવા, ચહેરો વિકૃત કરવો, નાક ખેંચવું વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
• જટિલ મોટર ટિક્સ: આમાં ઘણા સ્નાયુ જૂથોનો સમાવેશ થાય છે અને તે વધુ ક્રમિક અથવા હેતુપૂર્ણ દેખાઈ શકે છે. ઉદાહરણોમાં કોઈ વસ્તુને સ્પર્શ કરવી અથવા સૂંઘવી, કોઈની હલનચલનનું અનુકરણ કરવું, ચોક્કસ પેટર્નમાં ચાલવું, અશ્લીલ હાવભાવ કરવા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

વોકલ ટિક્સ (અવાજ સંબંધિત ટિક્સ): આ અવાજો સાથે સંકળાયેલા છે. તે પણ સરળ અથવા જટિલ હોઈ શકે છે.

• સરળ વોકલ ટિક્સ: આમાં સરળ અવાજોનો સમાવેશ થાય છે. ઉદાહરણોમાં ગળા સાફ કરવું, ખાંસી ખાવી, ગણગણવું, સીટી વગાડવી, નાક દ્વારા અવાજ કરવો, પ્રાણીઓના અવાજો કાઢવા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
• જટિલ વોકલ ટિક્સ: આમાં શબ્દો અથવા શબ્દસમૂહોનો સમાવેશ થાય છે. ઉદાહરણોમાં પોતાના શબ્દો અથવા શબ્દસમૂહોનું પુનરાવર્તન કરવું (પેલીલાલિયા), અન્ય લોકોના શબ્દો અથવા શબ્દસમૂહોનું પુનરાવર્તન કરવું (ઇકોલાલિયા), અચાનક અપશબ્દો બોલવા (કોપ્રોલાલિયા – જે ઓછું સામાન્ય છે) વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

અન્ય સામાન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો:

• પ્રીમોનિટરી અર્જ: ઘણા લોકોને ટિક થાય તે પહેલાં એક અસ્વસ્થતાજનક સંવેદના અનુભવાય છે, જેમ કે ખંજવાળ, તણાવ અથવા દબાણ. ટિક કરવાથી આ સંવેદનામાં રાહત મળે છે.
• ટિક્સની વધઘટ: ટિક્સની તીવ્રતા અને આવર્તન સમય જતાં બદલાઈ શકે છે. તણાવ, ચિંતા, થાક અથવા ઉત્તેજનાથી ટિક્સ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
• ટિક્સને દબાવવાની ક્ષમતા: કેટલાક લોકો ટૂંકા સમય માટે તેમના ટિક્સને દબાવી શકે છે, પરંતુ આ માટે નોંધપાત્ર પ્રયત્નોની જરૂર પડે છે અને ત્યારબાદ ટિક્સ વધુ તીવ્ર બની શકે છે.
• સહવર્તી પરિસ્થિતિઓ: ટોરેટ સિન્ડ્રોમ ધરાવતા ઘણા લોકોને અન્ય પરિસ્થિતિઓ પણ હોય છે, જેમ કે ધ્યાન ડેફિસિટ હાયપરએક્ટિવિટી ડિસઓર્ડર (ADHD), ઓબ્સેસિવ-કમ્પલ્સિવ ડિસઓર્ડર (OCD), શીખવાની મુશ્કેલીઓ, ચિંતા અને ડિપ્રેશન.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે દરેક વ્યક્તિમાં ટોરેટ સિન્ડ્રોમના ચિહ્નો અને લક્ષણો અલગ અલગ હોઈ શકે છે. કેટલાક લોકોમાં હળવા ટિક્સ હોય છે જે તેમના રોજિંદા જીવનમાં ભાગ્યે જ દખલ કરે છે, જ્યારે અન્ય લોકોમાં વધુ ગંભીર અને વારંવાર ટિક્સ હોઈ શકે છે જે તેમને નોંધપાત્ર રીતે અસર કરે છે. જો તમને અથવા તમારા બાળકને ટિક્સનો અનુભવ થતો હોય, તો યોગ્ય નિદાન અને માર્ગદર્શન માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

કાનમાં ધાક પડવી નું જોખમ કોને વધારે છે?

“કાનમાં ધાક પડવી” ની લાગણી કોઈને પણ થઈ શકે છે, પરંતુ કેટલાક લોકોમાં તેનું જોખમ વધારે હોય છે. આ જોખમ નીચેના પરિબળો સાથે સંકળાયેલું છે:

• નાનાં બાળકો: બાળકોમાં યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ ટૂંકી અને સીધી હોવાથી કાનના ચેપ (ઓટાઇટિસ મીડિયા) થવાની શક્યતા વધુ હોય છે, જે કાનમાં ધાક પડવાની લાગણીનું એક સામાન્ય કારણ છે.
• એલર્જી અથવા સાઇનસની સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકો: એલર્જી અથવા સાઇનસ ઇન્ફેક્શન યુસ્ટાચિયન ટ્યુબમાં સોજો લાવી શકે છે, જેના કારણે કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• વારંવાર કાનના ચેપનો ઇતિહાસ ધરાવતા લોકો: જે લોકોને વારંવાર કાનના ચેપ લાગતા હોય તેઓમાં ભવિષ્યમાં પણ કાનમાં ધાક પડવાની સમસ્યા થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
• હવાના દબાણમાં અચાનક ફેરફારનો અનુભવ કરતા લોકો: જે લોકો વારંવાર વિમાનમાં મુસાફરી કરે છે અથવા ડાઇવિંગ કરે છે તેઓમાં બારોટ્રોમા થવાની શક્યતા વધુ હોય છે, જેના કારણે કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• ધુમ્રપાન કરનારા લોકો: ધુમ્રપાન યુસ્ટાચિયન ટ્યુબના કાર્યને નબળું પાડી શકે છે અને કાનના ચેપનું જોખમ વધારી શકે છે, જેના કારણે કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો: નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકોમાં કાનના ચેપ લાગવાની શક્યતા વધુ હોય છે.
• આનુવંશિક વલણ ધરાવતા લોકો: કેટલાક લોકોમાં યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની રચના એવી હોય છે કે તેઓને કાનની સમસ્યાઓ થવાની શક્યતા વધારે હોય છે.
• ટેમ્પોરોમેન્ડિબ્યુલર જોઈન્ટ ડિસઓર્ડર (TMJ) ધરાવતા લોકો: જડબાના સાંધાની સમસ્યાઓ કાનની નજીક હોવાથી કાનમાં દુખાવો અને ધાક પડવાની લાગણી પેદા કરી શકે છે.
• એકોસ્ટિક ન્યુરોમા અથવા મેનિયર્સ ડિસીઝ જેવી આંતરિક કાનની સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકો: આ દુર્લભ પરિસ્થિતિઓ કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી સાથે સંકળાયેલી હોઈ શકે છે.

જો તમે આમાંથી કોઈપણ જોખમ પરિબળો ધરાવતા હો અને વારંવાર કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી અનુભવતા હો, તો કારણ જાણવા અને યોગ્ય વ્યવસ્થાપન માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

કાનમાં ધાક પડવી સાથે કયા રોગો સંકળાયેલા છે?

કાનમાં ધાક પડવી” એ પોતે કોઈ રોગ નથી, પરંતુ તે ઘણાં વિવિધ રોગો અથવા તબીબી પરિસ્થિતિઓનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી સાથે સંકળાયેલા કેટલાક સામાન્ય અને ઓછા સામાન્ય રોગો અને પરિસ્થિતિઓ નીચે મુજબ છે:

સામાન્ય રોગો અને પરિસ્થિતિઓ:

• કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ મીડિયા): મધ્ય કાનમાં બેક્ટેરિયા અથવા વાયરસના ચેપને કારણે પ્રવાહી જમા થાય છે, જે કાનમાં દબાણ અને ધાક પડવાની લાગણી પેદા કરે છે.
• યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા (Eustachian Tube Dysfunction): યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ યોગ્ય રીતે કામ ન કરે ત્યારે મધ્ય કાનમાં દબાણ સંતુલિત થઈ શકતું નથી, જેના કારણે કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી થાય છે. આ એલર્જી, શરદી અથવા સાઇનસ ઇન્ફેક્શનને કારણે થઈ શકે છે.
• સાઇનસ ઇન્ફેક્શન (Sinusitis): સાઇનસમાં સોજો અને દબાણ કાનમાં પણ દબાણ પેદા કરી શકે છે.
• એલર્જી (Allergies): એલર્જીને કારણે નાક અને ગળામાં સોજો આવી શકે છે, જે યુસ્ટાચિયન ટ્યુબને અસર કરે છે અને કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી થાય છે.
• કાનમાં મીણ ભરાઈ જવું (Earwax Impaction): કાનની નળીમાં વધુ પડતું મીણ જમા થવાથી અવરોધ સર્જાય છે અને કાનમાં ભરાઈ ગયેલું લાગે છે.
• બારોટ્રોમા (Barotrauma): હવાના દબાણમાં અચાનક ફેરફાર (જેમ કે ઉડાન દરમિયાન અથવા ડાઇવિંગ કરતી વખતે) કાનમાં દબાણ પેદા કરે છે.

ઓછા સામાન્ય રોગો અને પરિસ્થિતિઓ:

• એકોસ્ટિક ન્યુરોમા (Acoustic Neuroma): આ એક બિન-કેન્સરગ્રસ્ત ગાંઠ છે જે આંતરિક કાનની શ્રવણ અને સંતુલનની ચેતા પર વધે છે. કાનમાં ધાક પડવી તેના લક્ષણોમાંનું એક હોઈ શકે છે.
• મેનિયર્સ ડિસીઝ (Meniere’s Disease): આ આંતરિક કાનનો વિકાર છે જે ચક્કરના હુમલા, સાંભળવાની તકલીફ અને કાનમાં ધાક પડવાની લાગણીનું કારણ બની શકે છે.
• ટેમ્પોરોમેન્ડિબ્યુલર જોઈન્ટ ડિસઓર્ડર (TMJ Disorder): જડબાના સાંધાની સમસ્યાઓ કાનની નજીક હોવાથી કાનમાં દુખાવો અને ધાક પડવાની લાગણી થઈ શકે છે.
• ઓટોસ્ક્લેરોસિસ (Otosclerosis): આ સ્થિતિમાં મધ્ય કાનમાં હાડકાંની અસામાન્ય વૃદ્ધિ થાય છે, જે સાંભળવાની ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે અને ક્યારેક કાનમાં દબાણની લાગણી પણ પેદા કરી શકે છે.
• પેરીલિમ્ફ ફિસ્ટુલા (Perilymph Fistula): આ આંતરિક કાનમાં પ્રવાહી લીક થવાની સ્થિતિ છે, જે ચક્કર અને કાનમાં દબાણની લાગણીનું કારણ બની શકે છે.

જો તમને વારંવાર અથવા લાંબા સમય સુધી કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી રહેતી હોય, તો ચોક્કસ કારણ જાણવા અને યોગ્ય સારવાર માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટર તમારી તપાસ કરશે અને જરૂર પડે તો અમુક પરીક્ષણો પણ કરી શકે છે.

કાનમાં ધાક પડવી નું નિદાન

“કાનમાં ધાક પડવી” નું નિદાન તેના કારણોને ઓળખવા પર આધાર રાખે છે. ડૉક્ટર તમારી તબીબી ઇતિહાસની ચર્ચા કરશે અને શારીરિક તપાસ કરશે, જેમાં કાનની તપાસનો સમાવેશ થાય છે. નિદાન પ્રક્રિયામાં નીચેના પગલાં શામેલ હોઈ શકે છે:

1. તબીબી ઇતિહાસની ચર્ચા:

• ડૉક્ટર તમારા લક્ષણો વિશે પૂછશે, જેમાં કાનમાં ધાક પડવાની શરૂઆત, સમયગાળો, તીવ્રતા અને તેની સાથે સંકળાયેલા અન્ય લક્ષણો (જેમ કે દુખાવો, સાંભળવાની તકલીફ, કાનમાં રણકાર, ચક્કર, પ્રવાહી નીકળવું વગેરે) વિશે માહિતી મેળવશે.
• તેઓ તમારા તબીબી ઇતિહાસ વિશે પણ પૂછશે, જેમાં અગાઉના કાનના ચેપ, એલર્જી, સાઇનસની સમસ્યાઓ, માથામાં ઈજાઓ અથવા અન્ય કોઈ તબીબી પરિસ્થિતિઓનો સમાવેશ થાય છે.
• તેઓ તમારી જીવનશૈલી વિશે પણ પૂછી શકે છે, જેમ કે વારંવાર વિમાનમાં મુસાફરી કરવી અથવા ડાઇવિંગ કરવું.

2. શારીરિક તપાસ:

• કાનની તપાસ (ઓટોસ્કોપી): ડૉક્ટર ઓટોસ્કોપ નામના એક સાધનનો ઉપયોગ કરીને તમારા કાનની નળી અને કાનના પડદાની તપાસ કરશે. આનાથી કાનમાં મીણ ભરાઈ જવું, ચેપના ચિન્હો, કાનના પડદામાં કોઈ સમસ્યા અથવા પ્રવાહીની હાજરી જાણી શકાય છે.
• નાક અને ગળાની તપાસ: સાઇનસ અથવા એલર્જીની સમસ્યાઓને ઓળખવા માટે ડૉક્ટર તમારા નાક અને ગળાની પણ તપાસ કરી શકે છે.
• ન્યુરોલોજીકલ તપાસ: જો એકોસ્ટિક ન્યુરોમા જેવી કોઈ ગંભીર સ્થિતિની શંકા હોય, તો ડૉક્ટર તમારી ચેતા કાર્યનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે ન્યુરોલોજીકલ તપાસ કરી શકે છે.

3. શ્રવણ પરીક્ષણો (ઓડિયોલોજીકલ ટેસ્ટ):

• ઓડિયોગ્રામ: આ પરીક્ષણ તમારી સાંભળવાની ક્ષમતાનું મૂલ્યાંકન કરે છે અને સાંભળવાની ખોટની હાજરી અને પ્રકારને ઓળખવામાં મદદ કરે છે.
• ટિમ્પેનોમેટ્રી: આ પરીક્ષણ તમારા કાનના પડદાની હિલચાલ અને મધ્ય કાનમાં દબાણનું મૂલ્યાંકન કરે છે, જે યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યાઓ અથવા મધ્ય કાનમાં પ્રવાહીની હાજરી સૂચવી શકે છે.

4. સંતુલન પરીક્ષણો (વેસ્ટિબ્યુલર ટેસ્ટ):

• જો તમને ચક્કર આવવાની સમસ્યા હોય, તો ડૉક્ટર સંતુલન સંબંધિત પરીક્ષણોની ભલામણ કરી શકે છે, જેમ કે ઇલેક્ટ્રોનિસ્ટાગ્મોગ્રાફી (ENG) અથવા વિડિયોનિસ્ટાગ્મોગ્રાફી (VNG), મેનિયર્સ ડિસીઝ અથવા અન્ય આંતરિક કાનની સમસ્યાઓને ઓળખવા માટે.

5. ઇમેજિંગ સ્ટડીઝ:

• મેગ્નેટિક રેઝોનન્સ ઇમેજિંગ (MRI) અથવા કમ્પ્યુટેડ ટોમોગ્રાફી (CT) સ્કેન: જો એકોસ્ટિક ન્યુરોમા અથવા અન્ય કોઈ ગાંઠની શંકા હોય, તો ડૉક્ટર MRI અથવા CT સ્કેનની ભલામણ કરી શકે છે.

નિદાન તમારા લક્ષણો, તબીબી ઇતિહાસ અને પરીક્ષણના પરિણામોના આધારે કરવામાં આવશે. એકવાર કારણ ઓળખાઈ જાય પછી, ડૉક્ટર યોગ્ય સારવાર યોજનાની ભલામણ કરશે.

કાનમાં ધાક પડવી ની સારવાર

“કાનમાં ધાક પડવી” ની સારવાર તેના મૂળ કારણ પર આધાર રાખે છે. એકવાર નિદાન થઈ જાય પછી, ડૉક્ટર તમારી ચોક્કસ પરિસ્થિતિ અનુસાર સારવારની ભલામણ કરશે. અહીં કાનમાં ધાક પડવાના કેટલાક સામાન્ય કારણો અને તેની સારવારના વિકલ્પો આપ્યા છે:

1. કાનમાં મીણ ભરાઈ જવું (Earwax Impaction):

• સારવાર: ડૉક્ટર ખાસ સાધનો (જેમ કે ક્યુરેટ, સક્શન અથવા સિરીંજ) નો ઉપયોગ કરીને કાનમાંથી મીણ દૂર કરી શકે છે. તમે ઓવર-ધ-કાઉન્ટર કાનના ટીપાંનો ઉપયોગ કરીને મીણને નરમ પણ કરી શકો છો, પરંતુ ડૉક્ટરની સલાહ વિના જાતે કાન સાફ કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોખમી હોઈ શકે છે.

2. કાનનો ચેપ (Ear Infection):

• મધ્ય કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ મીડિયા):
  • સારવાર: મોટાભાગના હળવા ચેપ જાતે જ મટી જાય છે. ડૉક્ટર પીડા નિવારક દવાઓ અને ગરમ કોમ્પ્રેસની ભલામણ કરી શકે છે. બેક્ટેરિયલ ચેપના કિસ્સામાં એન્ટિબાયોટિક્સની જરૂર પડી શકે છે, જે મૌખિક રીતે અથવા કાનના ટીપાં દ્વારા આપવામાં આવે છે.
• બાહ્ય કાનનો ચેપ (ઓટાઇટિસ એક્સટર્ના અથવા સ્વિમર્સ ઇયર):
  • સારવાર: સામાન્ય રીતે એન્ટિબાયોટિક અથવા એન્ટિફંગલ કાનના ટીપાં અને પીડા નિવારક દવાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. કાનને સૂકો રાખવો મહત્વપૂર્ણ છે.

3. યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા (Eustachian Tube Dysfunction):

• સારવાર:
  • ઘરેલું ઉપચાર: નાક બંધ હોય તો નેઝલ ડીકન્જેસ્ટન્ટ સ્પ્રે (મર્યાદિત સમય માટે) અથવા ખારા પાણીના સ્પ્રેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. ચાવવું, ગળવું અથવા વાલ્સાલ્વા મેન્યુવર (નાક અને મોં બંધ કરીને હળવેથી ફૂંક મારવી) યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ ખોલવામાં મદદ કરી શકે છે.
  • તબીબી સારવાર: ગંભીર કિસ્સાઓમાં ડૉક્ટર કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ નેઝલ સ્પ્રે અથવા મૌખિક કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ્સની ભલામણ કરી શકે છે. ક્રોનિક સમસ્યાઓમાં સર્જરી (જેમ કે માયરીંગોટોમી અથવા ટ્યુબ ઇન્સર્શન) ની જરૂર પડી શકે છે.

4. સાઇનસ ઇન્ફેક્શન (Sinusitis):

• સારવાર: નેઝલ ડીકન્જેસ્ટન્ટ સ્પ્રે, ખારા પાણીના સ્પ્રે, પીડા નિવારક દવાઓ અને ક્યારેક એન્ટિબાયોટિક્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

5. એલર્જી (Allergies):

• સારવાર: એન્ટિહિસ્ટામાઇન્સ અને કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ નેઝલ સ્પ્રેનો ઉપયોગ એલર્જીના લક્ષણોને નિયંત્રિત કરવા માટે થાય છે. એલર્જન ટાળવા પણ મહત્વપૂર્ણ છે.

6. બારોટ્રોમા (Barotrauma):

• સારવાર: સામાન્ય રીતે સમય સાથે જાતે જ ઠીક થઈ જાય છે. ચાવવું, ગળવું અથવા વાલ્સાલ્વા મેન્યુવર લક્ષણોને હળવા કરવામાં મદદ કરી શકે છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં ડૉક્ટર ડીકન્જેસ્ટન્ટ્સ અથવા કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ્સ આપી શકે છે.

7. એકોસ્ટિક ન્યુરોમા (Acoustic Neuroma):

• સારવાર: દેખરેખ, રેડિયોસર્જરી અથવા સર્જરી ગાંઠના કદ અને દર્દીના લક્ષણો પર આધાર રાખે છે.

8. મેનિયર્સ ડિસીઝ (Meniere’s Disease):

• સારવાર: આહારમાં ફેરફાર (ઓછું મીઠું), દવાઓ (જેમ કે ડાયુરેટિક્સ અને ચક્કર વિરોધી દવાઓ) અને ક્યારેક ઇન્જેક્શન અથવા સર્જરીનો ઉપયોગ લક્ષણોને નિયંત્રિત કરવા માટે થાય છે.

9. ટેમ્પોરોમેન્ડિબ્યુલર જોઈન્ટ ડિસઓર્ડર (TMJ Disorder):

• સારવાર: પીડા નિવારક દવાઓ, સ્નાયુઓને આરામ આપતી દવાઓ, ફિઝિયોથેરાપી અને ક્યારેક ડેન્ટલ સ્પ્લિન્ટ્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

તમારી કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી માટે યોગ્ય સારવાર મેળવવા માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે કારણના આધારે સારવાર અલગ અલગ હોય છે. સ્વ-સારવાર કરવાથી સમસ્યા વધુ ગંભીર બની શકે છે.

કાનમાં ધાક પડવી શું ખાવું અને શું ન ખાવું?

સામાન્ય રીતે, “કાનમાં ધાક પડવી” ની લાગણી માટે કોઈ ચોક્કસ આહાર ભલામણો નથી કે શું ખાવું જોઈએ અથવા શું ન ખાવું જોઈએ. મોટાભાગનાં કારણો કાનની આંતરિક રચના, ચેપ, દબાણમાં ફેરફાર અથવા અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ સાથે સંબંધિત હોય છે, જે સીધા આહારથી પ્રભાવિત થતા નથી.

જો કે, જો તમારી કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી અમુક ચોક્કસ પરિસ્થિતિઓ સાથે સંકળાયેલી હોય, તો આહારમાં ફેરફાર મદદરૂપ થઈ શકે છે:

જો કાનમાં ધાક પડવી સાઇનસની સમસ્યાઓ અથવા એલર્જી સાથે સંકળાયેલી હોય:

• શું ખાવું:
  • પુષ્કળ પાણી અને પ્રવાહી: હાઇડ્રેટેડ રહેવાથી લાળ પાતળી બને છે અને સાઇનસને સાફ કરવામાં મદદ મળે છે. ગરમ સૂપ, ચા અને પાણીનું સેવન વધારો.
  • વિટામિન સી યુક્ત ખોરાક: નારંગી, લીંબુ, સ્ટ્રોબેરી જેવા ખોરાક રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવામાં મદદ કરે છે.
  • બળતરા વિરોધી ખોરાક: આદુ, હળદર અને ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ (જેમ કે માછલીમાં જોવા મળે છે) બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
• શું ન ખાવું:
  • ડેરી ઉત્પાદનો (કેટલાક લોકો માટે): કેટલાક લોકોને ડેરી ઉત્પાદનો ખાવાથી લાળ વધુ ઘટ્ટ લાગે છે, જે સાઇનસની સમસ્યાઓને વધારી શકે છે. જો તમને આવું લાગતું હોય તો ડેરી ઉત્પાદનોનું સેવન મર્યાદિત કરો.
  • પ્રોસેસ્ડ ખોરાક: આ ખોરાકમાં સોડિયમનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને તે બળતરાને વધારી શકે છે.
  • ખાંડ: વધુ પડતી ખાંડ રોગપ્રતિકારક શક્તિને નબળી પાડી શકે છે.

જો કાનમાં ધાક પડવી મેનિયર્સ ડિસીઝ સાથે સંકળાયેલી હોય:

• શું ખાવું:
  • ઓછું સોડિયમ વાળો આહાર: શરીરમાં પ્રવાહી જમા થતું અટકાવવા માટે મીઠાનું સેવન ઓછું કરો. પ્રોસેસ્ડ ખોરાક અને તૈયાર ખોરાક ટાળો.
  • સંતુલિત આહાર: નિયમિત સમયે ભોજન લો અને બ્લડ સુગરના સ્તરને સ્થિર રાખો.
  • પુષ્કળ પાણી: હાઇડ્રેટેડ રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે.
• શું ન ખાવું:
  • વધુ મીઠું: જેમ ઉપર જણાવ્યું તેમ, મીઠાનું સેવન ઓછું કરો.
  • કેફીન અને આલ્કોહોલ: આ પદાર્થો મેનિયર્સના લક્ષણોને વધારી શકે છે.

સામાન્ય રીતે, તંદુરસ્ત અને સંતુલિત આહાર લેવો એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે, જે તમારા શરીરને કોઈપણ ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. જો તમને કાનમાં ધાક પડવાની સમસ્યા હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી અને તેના મૂળ કારણની સારવાર કરવી સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. આહારમાં ફેરફાર ફક્ત અમુક સંકળાયેલી પરિસ્થિતિઓમાં જ મદદરૂપ થઈ શકે છે.

કાનમાં ધાક પડવી માટે ઘરેલું ઉપચાર

કાનમાં ધાક પડવી” ની લાગણી માટેના ઘરેલું ઉપચાર તેના મૂળ કારણ પર આધાર રાખે છે. અહીં કેટલાક સામાન્ય કારણો અને તેના માટેના સંભવિત ઘરેલું ઉપચારો આપ્યા છે, પરંતુ યાદ રાખો કે જો લક્ષણો ગંભીર હોય અથવા લાંબા સમય સુધી રહે તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી હંમેશાં શ્રેષ્ઠ છે.

1. કાનમાં મીણ ભરાઈ જવું (Earwax Impaction):

• ગરમ તેલના ટીપાં: ઓલિવ ઓઈલ, મિનરલ ઓઈલ અથવા બેબી ઓઈલના થોડા ગરમ ટીપાં કાનમાં નાખવાથી મીણ નરમ થઈ શકે છે અને કુદરતી રીતે બહાર આવી શકે છે. ક્યારેય ઠંડુ તેલ ન નાખો અને કાનનો પડદો ફાટેલો હોય તો આ ઉપચાર ન કરો.
• હાઈડ્રોજન પેરોક્સાઇડ: પાણી સાથે પાતળું કરેલું હાઈડ્રોજન પેરોક્સાઇડ (3% સોલ્યુશન) ના થોડા ટીપાં કાનમાં નાખવાથી મીણ ઓગળવામાં મદદ મળી શકે છે. ઉપયોગ કર્યા પછી કાનને નમાવીને પ્રવાહી બહાર કાઢો.
• કાનના ટીપાં (ઓવર-ધ-કાઉન્ટર): ફાર્મસીમાં મીણ નરમ કરવા માટે ખાસ ટીપાં મળે છે તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
• મહત્વપૂર્ણ: ક્યારેય કાનમાં ક્યૂ-ટિપ્સ કે અન્ય સખત વસ્તુઓ નાખવી નહીં, કારણ કે તેનાથી મીણ વધુ અંદર જઈ શકે છે અને કાનના પડદાને નુકસાન થઈ શકે છે.

2. યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા (Eustachian Tube Dysfunction):

• વાલ્સાલ્વા મેન્યુવર: નાક અને મોં બંધ કરીને હળવેથી ફૂંક મારવાથી યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ ખોલવામાં મદદ મળી શકે છે. જો કે, તેને જોરથી ન કરવું જોઈએ.
• ચાવવું અથવા ગળવું: ચાવવાની ગમ અથવા સખત કેન્ડી ખાવાથી ગળવાની પ્રક્રિયા વધે છે, જે યુસ્ટાચિયન ટ્યુબને ખોલવામાં મદદ કરી શકે છે.
• ગરમ નાસ: ગરમ પાણીના વાસણમાં વરાળ લેવાથી નાકના માર્ગો સાફ થાય છે અને યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ પરનો સોજો ઓછો થઈ શકે છે.
• ખારા પાણીના સ્પ્રે: નાકમાં ખારા પાણીનો સ્પ્રે કરવાથી નાકના માર્ગો સાફ થાય છે અને યુસ્ટાચિયન ટ્યુબ ખુલી શકે છે.

3. સાઇનસ ઇન્ફેક્શન અથવા એલર્જી:

• ગરમ નાસ: ઉપર જણાવ્યા મુજબ, ગરમ પાણીની વરાળ લેવાથી સાઇનસ ખુલે છે અને કાન પરનું દબાણ ઓછું થાય છે.
• ખારા પાણીના સ્પ્રે: નાકમાં ખારા પાણીનો સ્પ્રે કરવાથી સાઇનસ સાફ થાય છે.
• ગરમ કોમ્પ્રેસ: ચહેરા અને કાન પર ગરમ કોમ્પ્રેસ લગાવવાથી દુખાવામાં રાહત મળી શકે છે.

મહત્વપૂર્ણ નોંધ:

• કાનના ચેપ માટે ઘરેલું ઉપચાર પર આધાર રાખવો સલાહભર્યો નથી. જો તમને કાનમાં દુખાવો, પ્રવાહી નીકળવું અથવા સાંભળવામાં તકલીફ થતી હોય, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લો. ચેપની યોગ્ય સારવાર જરૂરી છે અને વિલંબથી ગૂંચવણો થઈ શકે છે.
• જો તમને એકોસ્ટિક ન્યુરોમા અથવા મેનિયર્સ ડિસીઝ જેવી ગંભીર સ્થિતિ હોવાની શંકા હોય, તો ઘરેલું ઉપચાર અસરકારક નથી. તબીબી નિદાન અને સારવાર જરૂરી છે.
• કોઈપણ ઘરેલું ઉપચાર શરૂ કરતા પહેલાં ડૉક્ટરની સલાહ લેવી હંમેશાં શ્રેષ્ઠ છે, ખાસ કરીને જો તમને કોઈ અન્ય તબીબી સમસ્યાઓ હોય અથવા તમે દવાઓ લેતા હોવ.

ઘરેલું ઉપચાર કાનમાં ધાક પડવાની હળવી અને અવારનવાર થતી સમસ્યાઓમાં થોડી રાહત આપી શકે છે, પરંતુ તે તબીબી સારવારનો વિકલ્પ નથી. જો લક્ષણો ચાલુ રહે અથવા વધુ ખરાબ થાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

કાનમાં ધાક પડવી કેવી રીતે અટકાવવું?

કાનમાં ધાક પડવી” ને સંપૂર્ણપણે અટકાવવું હંમેશાં શક્ય નથી, કારણ કે તેના ઘણાં વિવિધ કારણો હોઈ શકે છે. જો કે, કેટલાક પગલાં લઈને તમે અમુક પરિસ્થિતિઓમાં તેનું જોખમ ઘટાડી શકો છો:

1. કાનમાં મીણ ભરાઈ જવું અટકાવવા માટે:

• કાનને હળવેથી સાફ કરો: કાનની બહારની સપાટીને નરમ કપડાથી સાફ કરો. કાનની નળીમાં ક્યારેય ક્યૂ-ટિપ્સ કે અન્ય વસ્તુઓ ના નાખો, કારણ કે તેનાથી મીણ વધુ અંદર જઈ શકે છે અને ભરાઈ શકે છે.
• કાનના ટીપાંનો ઉપયોગ (જો જરૂરી હોય તો): જો તમને વારંવાર મીણ ભરાઈ જવાની સમસ્યા થતી હોય, તો ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ મીણ નરમ કરવા માટેના કાનના ટીપાંનો નિયમિત ઉપયોગ કરી શકાય છે.

2. કાનના ચેપ (ઓટાઇટિસ મીડિયા) અટકાવવા માટે:

• સારી સ્વચ્છતા જાળવો: વારંવાર હાથ ધોવાથી શરદી અને ફ્લૂ જેવા વાયરસના ફેલાવાને રોકી શકાય છે, જે કાનના ચેપનું કારણ બની શકે છે.
• ધૂમ્રપાન ટાળો અને ધુમાડાના સંપર્કમાં આવવાનું ટાળો: ધુમ્રપાન યુસ્ટાચિયન ટ્યુબના કાર્યને નબળું પાડી શકે છે અને કાનના ચેપનું જોખમ વધારી શકે છે.
• બાળકોને સ્તનપાન કરાવો: સ્તનપાન બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરે છે અને કાનના ચેપનું જોખમ ઘટાડે છે. બોટલથી દૂધ પીવડાવતી વખતે બાળકને સીધું પકડો.
• એલર્જીનું સંચાલન કરો: જો એલર્જી કાનના ચેપમાં ફાળો આપતી હોય, તો એલર્જન ટાળો અને ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ સારવાર લો.

3. યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા અટકાવવા માટે:

• એલર્જી અને સાઇનસનું સંચાલન કરો: એલર્જી અને સાઇનસની સમસ્યાઓની યોગ્ય સારવાર યુસ્ટાચિયન ટ્યુબમાં સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
• હવાના દબાણમાં ફેરફાર દરમિયાન સાવચેતી રાખો: વિમાનમાં મુસાફરી કરતી વખતે અથવા ઊંચાઈવાળી જગ્યાએ જતી વખતે ચાવવું, ગળવું અથવા વાલ્સાલ્વા મેન્યુવરનો ઉપયોગ કરો. ઉતરાણ દરમિયાન ખાસ ધ્યાન રાખો. શરદી અથવા નાક બંધ હોય તો ડીકન્જેસ્ટન્ટ દવાઓનો ઉપયોગ ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ કરી શકાય છે.

4. બારોટ્રોમા અટકાવવા માટે:

• ધીમે ધીમે ઊંચાઈ બદલો: ડાઇવિંગ કરતી વખતે ધીમે ધીમે ઊંડાણમાં જાઓ અને બહાર આવો.
• કાનને વારંવાર ઇક્વલાઇઝ કરો: ઉડાન દરમિયાન અથવા ડાઇવિંગ કરતી વખતે કાનમાં દબાણ સંતુલિત કરવા માટે વારંવાર ગળવું, ચાવવું અથવા વાલ્સાલ્વા મેન્યુવર કરો. શરદી અથવા નાક બંધ હોય તો ડાઇવિંગ ટાળો.

5. અન્ય કારણો:

• TMJ ડિસઓર્ડરનું સંચાલન કરો: જો જડબાના સાંધાની સમસ્યાઓ કાનમાં ધાક પડવાની લાગણીમાં ફાળો આપતી હોય, તો તેની યોગ્ય સારવાર લો.
• અવાજના વધુ પડતા સંપર્કમાં આવવાનું ટાળો: લાંબા સમય સુધી જોરદાર અવાજના સંપર્કમાં રહેવાથી કાનની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

યાદ રાખો કે આ ફક્ત કેટલાક સામાન્ય નિવારક પગલાં છે. જો તમને વારંવાર અથવા સતત કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી રહેતી હોય, તો ચોક્કસ કારણ જાણવા અને યોગ્ય સલાહ માટે ડૉક્ટરની મુલાકાત લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

સારાંશ

કાનમાં ધાક પડવી એ કાનમાં ભરાઈ ગયેલું, દબાણ જેવું અથવા બંધ થઈ ગયેલું લાગવાની એક સામાન્ય લાગણી છે. તેના ઘણાં વિવિધ કારણો હોઈ શકે છે, જેમાં કાનમાં મીણ ભરાઈ જવું સૌથી સામાન્ય છે. અન્ય કારણોમાં કાનનો ચેપ (મધ્ય અને બાહ્ય), યુસ્ટાચિયન ટ્યુબની સમસ્યા, સાઇનસ ઇન્ફેક્શન, એલર્જી, બારોટ્રોમા અને દુર્લભ કિસ્સાઓમાં એકોસ્ટિક ન્યુરોમા અથવા મેનિયર્સ ડિસીઝ જેવી આંતરિક કાનની સમસ્યાઓનો સમાવેશ થાય છે.

લક્ષણો માં સાંભળવાની તકલીફ, કાનમાં દુખાવો, કાનમાં રણકાર, ચક્કર, કાનમાંથી પ્રવાહી નીકળવું અને માથાનો દુખાવો પણ સામેલ હોઈ શકે છે.

જોખમ નાનાં બાળકો, એલર્જી અથવા સાઇનસની સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકો, વારંવાર કાનના ચેપનો ઇતિહાસ ધરાવતા લોકો અને હવાના દબાણમાં અચાનક ફેરફારનો અનુભવ કરતા લોકોમાં વધારે હોય છે.

નિદાન તબીબી ઇતિહાસ, શારીરિક તપાસ (કાનની તપાસ), શ્રવણ અને સંતુલન પરીક્ષણો અને જરૂર પડે તો ઇમેજિંગ સ્ટડીઝ દ્વારા કરવામાં આવે છે.

સારવાર કારણ પર આધાર રાખે છે અને તેમાં મીણ દૂર કરવું, એન્ટિબાયોટિક્સ, ડીકન્જેસ્ટન્ટ્સ, એલર્જીની દવાઓ, વાલ્સાલ્વા મેન્યુવર અને ગંભીર કિસ્સાઓમાં સર્જરી અથવા રેડિયોસર્જરીનો સમાવેશ થઈ શકે છે.

અટકાવવા માટે કાનની યોગ્ય સફાઈ, સારી સ્વચ્છતા, ધુમ્રપાન ટાળવું, એલર્જીનું સંચાલન કરવું અને હવાના દબાણમાં ફેરફાર દરમિયાન સાવચેતી રાખવી જેવા પગલાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

જો તમને વારંવાર અથવા લાંબા સમય સુધી કાનમાં ધાક પડવાની લાગણી રહેતી હોય, તો ચોક્કસ કારણ જાણવા અને યોગ્ય સારવાર માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.