ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા શું છે?

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવો, જેને સામાન્ય ભાષામાં ફ્રોઝન શોલ્ડર અને તબીબી ભાષામાં એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ (Adhesive Capsulitis) કહેવામાં આવે છે, તે એક એવી સ્થિતિ છે જેમાં ખભાના સાંધાની આસપાસના કનેક્ટિવ ટીશ્યુ (joint capsule) જાડા અને જકડાઈ જાય છે. આના કારણે ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા થાય છે, જેના લીધે ખભાની હલનચલન મર્યાદિત થઈ જાય છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવાના મુખ્ય કારણો:

ઘણી વખત ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવાનું ચોક્કસ કારણ જાણી શકાતું નથી, જેને પ્રાથમિક એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ (Primary Adhesive Capsulitis) કહેવાય છે. જો કે, કેટલાક પરિબળો આ સ્થિતિનું જોખમ વધારી શકે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• ચોક્કસ રોગો:
  • ડાયાબિટીસ (મધુપ્રમેહ)
  • થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ (હાયપોથાઇરોઇડિઝમ અને હાયપરથાઇરોઇડિઝમ)
  • હૃદયરોગ અને રક્તવાહિની સંબંધિત રોગો
  • પાર્કિન્સન રોગ
• લાંબા સમય સુધી ખભાની સ્થિરતા: ખભાની ઇજા, ફ્રેક્ચર અથવા સર્જરી પછી લાંબા સમય સુધી ખભાને હલાવ્યા વગર રાખવાથી જકડાઈ જવાની શક્યતા વધી જાય છે.
• ઉંમર અને લિંગ: ૪૦ થી ૬૦ વર્ષની વયના લોકોમાં અને ખાસ કરીને મહિલાઓમાં આ સમસ્યા વધુ જોવા મળે છે.
• અન્ય પરિબળો: અમુક કિસ્સાઓમાં, સ્ટ્રોક અથવા ગરદનના ડિસ્કની સમસ્યાઓ પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલી હોઈ શકે છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવાના મુખ્ય લક્ષણો:

ફ્રોઝન શોલ્ડર સામાન્ય રીતે ત્રણ તબક્કામાં વિકસે છે:

1. ફ્રીઝિંગ સ્ટેજ (Freezing Stage): આ તબક્કામાં ખભામાં ધીમે ધીમે દુખાવો વધે છે અને ખભાની હલનચલન મર્યાદિત થવા લાગે છે. આ તબક્કો ૨ થી ૯ મહિના સુધી ચાલી શકે છે. રાત્રે દુખાવો વધુ તીવ્ર હોઈ શકે છે.
2. ફ્રોઝન સ્ટેજ (Frozen Stage): આ તબક્કામાં દુખાવો થોડો ઓછો થઈ શકે છે, પરંતુ ખભાની જકડાઈ જવાની સમસ્યા વધુ વકરે છે. ખભાને હલાવવામાં ખૂબ જ મુશ્કેલી પડે છે અને રોજિંદા કાર્યો કરવા પણ કઠિન બની જાય છે. આ તબક્કો ૪ થી ૧૨ મહિના સુધી ચાલી શકે છે.
3. થોઇંગ સ્ટેજ (Thawing Stage): આ તબક્કામાં ખભાની હલનચલન ધીમે ધીમે પાછી આવવા લાગે છે. દુખાવો પણ ઓછો થતો જાય છે અને ખભાની કાર્યક્ષમતા સુધરવા લાગે છે. આ તબક્કો ૫ થી ૨૪ મહિના સુધી ચાલી શકે છે.

જો તમને ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા અનુભવાતી હોય, જે લાંબા સમય સુધી ચાલે તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. તેઓ શારીરિક તપાસ અને જરૂર પડે તો એક્સ-રે અથવા એમઆરઆઈ જેવા પરીક્ષણો દ્વારા નિદાન કરી શકે છે અને યોગ્ય સારવાર સૂચવી શકે છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા નાં કારણો શું છે?

અથવા એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ) ના ચોક્કસ કારણો ઘણી વખત જાણી શકાતા નથી, જેને પ્રાથમિક એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ કહેવાય છે. જો કે, કેટલાક પરિબળો આ સ્થિતિનું જોખમ વધારી શકે છે, જેમાં નીચેના મુખ્ય કારણોનો સમાવેશ થાય છે:

1. ચોક્કસ રોગો (Associated Medical Conditions):

• ડાયાબિટીસ (મધુપ્રમેહ): ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા સામાન્ય લોકો કરતાં ઘણી વધારે હોય છે. તેનું ચોક્કસ કારણ હજુ સુધી સ્પષ્ટ નથી, પરંતુ તે ગ્લાયકેશન પ્રક્રિયા સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે, જે સાંધાના કેપ્સ્યુલને જકડાવી શકે છે.
• થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ: હાયપોથાઇરોઇડિઝમ (ઓછી સક્રિય થાઇરોઇડ) અને હાયપરથાઇરોઇડિઝમ (વધુ સક્રિય થાઇરોઇડ) બંને ફ્રોઝન શોલ્ડરનું જોખમ વધારી શકે છે.
• હૃદયરોગ અને રક્તવાહિની સંબંધિત રોગો: હૃદયરોગ, સ્ટ્રોક અને અન્ય રક્તવાહિની સંબંધિત સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડરનું પ્રમાણ વધુ જોવા મળે છે.
• પાર્કિન્સન રોગ: આ ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે.

2. લાંબા સમય સુધી ખભાની સ્થિરતા (Prolonged Shoulder Immobilization):

• ખભાની ઇજાઓ (જેમ કે રોટેટર કફ ટીયર, ફ્રેક્ચર) અથવા ખભાની સર્જરી પછી લાંબા સમય સુધી ખભાને હલાવ્યા વગર પાટો બાંધી રાખવાથી અથવા સ્લિંગમાં રાખવાથી ખભાનો સાંધો જકડાઈ જવાની શક્યતા વધી જાય છે. આ સ્થિરતા સાંધાના કેપ્સ્યુલને સંકોચવા અને જકડાઈ જવા માટે પ્રોત્સાહન આપે છે.

3. ઉંમર અને લિંગ (Age and Gender):

• ફ્રોઝન શોલ્ડર મોટે ભાગે ૪૦ થી ૬૦ વર્ષની વયના લોકોમાં જોવા મળે છે.
• મહિલાઓમાં પુરુષો કરતાં આ સ્થિતિ થવાની શક્યતા વધુ હોય છે.

4. અન્ય પરિબળો (Other Factors):

• સ્ટ્રોક: સ્ટ્રોક પછી શરીરના એક ભાગની હલનચલન ઓછી થવાથી અસરગ્રસ્ત બાજુના ખભામાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થઈ શકે છે.
• ગરદનના ડિસ્કની સમસ્યાઓ: ગરદનના ડિસ્કની સમસ્યાઓ ક્યારેક ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાનું કારણ બની શકે છે, જે ફ્રોઝન શોલ્ડરના વિકાસમાં ફાળો આપી શકે છે.
• ઓટોઇમ્યુન રોગો: રૂમેટોઇડ આર્થરાઇટિસ જેવી ઓટોઇમ્યુન સ્થિતિઓ પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે ઘણા કિસ્સાઓમાં, ફ્રોઝન શોલ્ડરનું કોઈ સ્પષ્ટ કારણ ઓળખી શકાતું નથી. જો તમને ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા અનુભવાતી હોય, તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા ચિહ્નો અનેનાં લક્ષણો શું છે?

. ફ્રીઝિંગ સ્ટેજ (Freezing Stage): આ તબક્કો ધીમે ધીમે શરૂ થાય છે અને તેમાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા વધતી જાય છે. આ તબક્કો ૨ થી ૯ મહિના સુધી ચાલી શકે છે. મુખ્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો આ પ્રમાણે છે:

• ધીમે ધીમે વધતો દુખાવો: ખભામાં દુખાવો શરૂ થાય છે જે ધીમે ધીમે તીવ્ર બને છે.
• હલનચલનમાં ઘટાડો: ખભાને ખસેડવામાં મુશ્કેલી પડે છે અને હલનચલનની રેન્જ મર્યાદિત થવા લાગે છે.
• રાત્રે વધુ દુખાવો: રાત્રે અથવા સૂતી વખતે દુખાવો વધુ તીવ્ર અનુભવાઈ શકે છે.
• તીવ્ર દુખાવો અમુક ચોક્કસ હલનચલન દરમિયાન: હાથને ઊંચો કરવો, પાછળ લઈ જવો અથવા ફેરવવો જેવી અમુક ચોક્કસ હલનચલન દરમિયાન દુખાવો તીવ્ર થઈ શકે છે.

2. ફ્રોઝન સ્ટેજ (Frozen Stage): આ તબક્કામાં દુખાવો થોડો ઓછો થઈ શકે છે, પરંતુ ખભાની જકડાઈ જવાની સમસ્યા વધુ વકરે છે. ખભાને હલાવવામાં ખૂબ જ મુશ્કેલી પડે છે અને રોજિંદા કાર્યો કરવા પણ કઠિન બની જાય છે. આ તબક્કો ૪ થી ૧૨ મહિના સુધી ચાલી શકે છે. મુખ્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો આ પ્રમાણે છે:

• ખભામાં તીવ્ર જકડાઈ જવું: ખભાને હલાવવામાં ખૂબ જ મુશ્કેલી પડે છે અને હલનચલનની રેન્જ નોંધપાત્ર રીતે ઘટી જાય છે.
• દુખાવો હાજર હોઈ શકે છે, પરંતુ ફ્રીઝિંગ સ્ટેજ જેટલો તીવ્ર નથી હોતો: દુખાવો ક્યારેક ઓછો થઈ શકે છે, પરંતુ હલનચલન કરતી વખતે તીવ્ર થઈ શકે છે.
• રોજિંદા કાર્યો કરવામાં મુશ્કેલી: વાળ ઓળવવા, કપડાં પહેરવા, વસ્તુઓ પકડવી અથવા ઊંચકવી જેવા સામાન્ય કાર્યો પણ મુશ્કેલ બની જાય છે.
• ખભાના સ્નાયુઓ નબળા પડી શકે છે: લાંબા સમય સુધી હલનચલન ઓછી રહેવાથી ખભાની આસપાસના સ્નાયુઓ નબળા પડી શકે છે.

3. થોઇંગ સ્ટેજ (Thawing Stage): આ તબક્કામાં ખભાની હલનચલન ધીમે ધીમે પાછી આવવા લાગે છે. દુખાવો પણ ઓછો થતો જાય છે અને ખભાની કાર્યક્ષમતા સુધરવા લાગે છે. આ તબક્કો ૫ થી ૨૪ મહિના સુધી ચાલી શકે છે. મુખ્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો આ પ્રમાણે છે:

• હલનચલનમાં ધીમે ધીમે સુધારો: ખભાને ખસેડવાની ક્ષમતા ધીમે ધીમે વધે છે.
• દુખાવામાં ઘટાડો: ખભાનો દુખાવો ઓછો થતો જાય છે અને આરામની સ્થિતિમાં દુખાવો લગભગ ગાયબ થઈ જાય છે.
• કાર્યક્ષમતામાં સુધારો: રોજિંદા કાર્યો કરવાનું ધીમે ધીમે સરળ બને છે.
• સંપૂર્ણ હલનચલન પાછી આવવામાં સમય લાગી શકે છે: કેટલાક લોકોમાં સંપૂર્ણ હલનચલન પાછી આવવામાં એક વર્ષ કે તેથી વધુ સમય લાગી શકે છે, અને ક્યારેક થોડી જકડાઈ જવાની સમસ્યા કાયમી રહી શકે છે.

જો તમને ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા અનુભવાતી હોય, જે લાંબા સમય સુધી ચાલે તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે જેથી યોગ્ય નિદાન અને સારવાર થઈ શકે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા નું જોખમ કોને વધારે છે?

અથવા એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ) નું જોખમ અમુક ચોક્કસ પરિબળો ધરાવતા લોકોને વધારે હોય છે. અહીં કેટલાક મુખ્ય જૂથો અને પરિસ્થિતિઓ છે જેમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા વધી જાય છે:

• ઉંમર: ૪૦ થી ૬૦ વર્ષની વયના લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર વધુ સામાન્ય છે.
• લિંગ: મહિલાઓમાં પુરુષો કરતાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા થોડી વધારે હોય છે.
• ચોક્કસ રોગો ધરાવતા લોકો:
  • ડાયાબિટીસ (મધુપ્રમેહ): ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાનું જોખમ સામાન્ય લોકો કરતાં નોંધપાત્ર રીતે વધારે હોય છે અને તેમની સ્થિતિ વધુ ગંભીર હોઈ શકે છે.
  • થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ: હાયપોથાઇરોઇડિઝમ (ઓછી સક્રિય થાઇરોઇડ) અને હાયપરથાઇરોઇડિઝમ (વધુ સક્રિય થાઇરોઇડ) બંને ફ્રોઝન શોલ્ડરનું જોખમ વધારી શકે છે.
  • હૃદયરોગ અને રક્તવાહિની સંબંધિત રોગો: હૃદયરોગ, સ્ટ્રોક અને અન્ય રક્તવાહિની સંબંધિત સમસ્યાઓ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડરનું પ્રમાણ વધુ જોવા મળે છે.
  • પાર્કિન્સન રોગ: આ ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે.
• ખભાની ઇજા અથવા સર્જરી પછી લાંબા સમય સુધી ખભાની સ્થિરતા: ખભાના ફ્રેક્ચર, રોટેટર કફ ટીયર અથવા અન્ય ઇજાઓ પછી લાંબા સમય સુધી ખભાને હલાવ્યા વગર પાટો બાંધી રાખવાથી અથવા સ્લિંગમાં રાખવાથી ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાનું જોખમ વધી જાય છે.
• સ્ટ્રોક: સ્ટ્રોક પછી શરીરના એક ભાગની હલનચલન ઓછી થવાથી અસરગ્રસ્ત બાજુના ખભામાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થઈ શકે છે.
• ઓટોઇમ્યુન રોગો: રૂમેટોઇડ આર્થરાઇટિસ જેવી ઓટોઇમ્યુન સ્થિતિઓ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા વધુ હોઈ શકે છે.
• અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ: અમુક અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે, જો કે તેમનો સંબંધ એટલો સ્પષ્ટ નથી.

જો તમે આમાંથી કોઈપણ પરિબળ ધરાવતા હોવ તો તમારે તમારા ખભાના સ્વાસ્થ્યનું વધુ ધ્યાન રાખવું જોઈએ અને જો તમને દુખાવો અથવા જકડાઈ જવાની સમસ્યા જણાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ. પ્રારંભિક તબક્કામાં નિદાન અને સારવાર શરૂ કરવાથી પરિણામો વધુ સારા મળી શકે છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા સાથે કયા રોગો સંકળાયેલા છે?

અથવા એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ) ની સાથે કેટલાક રોગો સંકળાયેલા હોઈ શકે છે, જે આ સ્થિતિનું જોખમ વધારે છે અથવા તેની સાથે જોવા મળી શકે છે:

મુખ્ય સંકળાયેલા રોગો:

• ડાયાબિટીસ (મધુપ્રમેહ): ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા સામાન્ય લોકો કરતાં નોંધપાત્ર રીતે વધારે હોય છે. એટલું જ નહીં, ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર વધુ ગંભીર હોઈ શકે છે અને તેની રિકવરીમાં વધુ સમય લાગી શકે છે.
• થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ: હાયપોથાઇરોઇડિઝમ (ઓછી સક્રિય થાઇરોઇડ) અને હાયપરથાઇરોઇડિઝમ (વધુ સક્રિય થાઇરોઇડ) બંને ફ્રોઝન શોલ્ડરનું જોખમ વધારી શકે છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે હાયપરથાઇરોઇડિઝમ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા સામાન્ય લોકો કરતા વધારે હોય છે અને જેમને TSH (થાઇરોઇડ-સ્ટિમ્યુલેટિંગ હોર્મોન) નું સ્તર ઊંચું હોય તેમને વધુ ગંભીર ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા રહે છે.
• હૃદયરોગ અને રક્તવાહિની સંબંધિત રોગો: હૃદયરોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને સ્ટ્રોક જેવા રક્તવાહિની સંબંધિત રોગો ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડરનું પ્રમાણ વધુ જોવા મળે છે. સંશોધન સૂચવે છે કે સ્ટ્રોક ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાનું જોખમ વધારી શકે છે.
• પાર્કિન્સન રોગ: આ ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ખભાનો દુખાવો પાર્કિન્સન રોગનું પ્રથમ લક્ષણ હોઈ શકે છે.

અન્ય સંકળાયેલા પરિબળો અને રોગો:

• લાંબા સમય સુધી ખભાની સ્થિરતા: ખભાની ઇજા અથવા સર્જરી પછી લાંબા સમય સુધી ખભાને હલાવ્યા વગર રાખવાથી ફ્રોઝન શોલ્ડર થઈ શકે છે.
• ઓટોઇમ્યુન રોગો: રૂમેટોઇડ આર્થરાઇટિસ જેવી ઓટોઇમ્યુન સ્થિતિઓ ધરાવતા લોકોમાં ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા વધુ હોઈ શકે છે.
• અમુક દવાઓ: પ્રોટીઝ ઇન્હિબિટર્સ અને અમુક એન્ટિરેટ્રોવાયરલ દવાઓ પણ ફ્રોઝન શોલ્ડર સાથે સંકળાયેલી હોવાનું નોંધાયું છે.

એ નોંધવું અગત્યનું છે કે આ રોગો ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાનું જોખમ વધારે છે, પરંતુ દરેક વ્યક્તિ જેને આ રોગો હોય તેને ફ્રોઝન શોલ્ડર થશે જ એવું જરૂરી નથી. જો તમને ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા હોય તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા નું નિદાન

અથવા એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ) નું નિદાન સામાન્ય રીતે શારીરિક તપાસ અને તમારા તબીબી ઇતિહાસના આધારે કરવામાં આવે છે. નિદાન પ્રક્રિયામાં નીચેના પગલાંઓનો સમાવેશ થઈ શકે છે:

1. તબીબી ઇતિહાસની સમીક્ષા (Medical History Review):

• ડૉક્ટર તમારા લક્ષણો વિશે પૂછશે, જેમાં દુખાવાની શરૂઆત, તીવ્રતા, સ્થાન અને કઈ હલનચલનથી દુખાવો વધે છે તે વિશે માહિતી મેળવશે.
• તેઓ તમારી કોઈ પણ તબીબી પરિસ્થિતિઓ (જેમ કે ડાયાબિટીસ, થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ વગેરે) અને પહેલાં થયેલી ખભાની ઇજાઓ અથવા સર્જરી વિશે પણ પૂછશે.

2. શારીરિક તપાસ (Physical Examination):

• ડૉક્ટર તમારા ખભાની હલનચલનની રેન્જ (range of motion) નું મૂલ્યાંકન કરશે. તેઓ તમને તમારા ખભાને શક્ય હોય તેટલો ફેરવવા માટે કહેશે અને તેઓ પોતે પણ તમારા ખભાને જુદી જુદી દિશામાં ખસેડીને જોશે.
• ફ્રોઝન શોલ્ડરમાં, સક્રિય હલનચલન (તમે જાતે કરો છો તે હલનચલન) અને નિષ્ક્રિય હલનચલન (ડૉક્ટર તમારા ખભાને ખસેડે છે તે હલનચલન) બંનેમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળે છે. આ ફ્રોઝન શોલ્ડરને ખભાની અન્ય સમસ્યાઓથી અલગ પાડવામાં મદદ કરે છે.
• ડૉક્ટર તમારા ખભાના આસપાસના સ્નાયુઓમાં દુખાવો અથવા કોમળતા પણ તપાસી શકે છે.

3. ઇમેજિંગ પરીક્ષણો (Imaging Tests):

સામાન્ય રીતે, ફ્રોઝન શોલ્ડરનું નિદાન કરવા માટે ઇમેજિંગ પરીક્ષણોની જરૂર હોતી નથી. જો કે, અન્ય સમસ્યાઓને નકારી કાઢવા માટે ડૉક્ટર નીચેના પરીક્ષણોની ભલામણ કરી શકે છે:

• એક્સ-રે (X-ray): એક્સ-રે હાડકાંની સમસ્યાઓ જેમ કે ફ્રેક્ચર અથવા આર્થરાઇટિસને ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે, જે ખભાના દુખાવાનું કારણ હોઈ શકે છે. ફ્રોઝન શોલ્ડરમાં એક્સ-રે સામાન્ય રીતે નોર્મલ આવે છે.
• એમઆરઆઈ (MRI – Magnetic Resonance Imaging): એમઆરઆઈ ખભાના નરમ પેશીઓ (સોફ્ટ ટીશ્યુ) જેમ કે રોટેટર કફ, લિગામેન્ટ્સ અને કેપ્સ્યુલની વધુ વિગતવાર તસવીરો આપે છે. તેનો ઉપયોગ રોટેટર કફ ટીયર અથવા અન્ય નરમ પેશીઓની ઇજાઓને નકારી કાઢવા માટે થઈ શકે છે, જે ફ્રોઝન શોલ્ડર જેવા લક્ષણો પેદા કરી શકે છે. ફ્રોઝન શોલ્ડરના પ્રારંભિક તબક્કામાં એમઆરઆઈ પર કેપ્સ્યુલની જાડાઈ અને સોજો જોવા મળી શકે છે.

4. અન્ય પરીક્ષણો (Other Tests):

• અમુક કિસ્સાઓમાં, ડૉક્ટર અન્ય પરીક્ષણોની ભલામણ કરી શકે છે જો તેમને અન્ય કોઈ અંતર્ગત તબીબી સ્થિતિની શંકા હોય જે ખભાના દુખાવામાં ફાળો આપી શકે છે.

ફ્રોઝન શોલ્ડરનું નિદાન મુખ્યત્વે શારીરિક તપાસ અને તબીબી ઇતિહાસ પર આધારિત હોય છે. ઇમેજિંગ પરીક્ષણોનો ઉપયોગ અન્ય કારણોને નકારી કાઢવા માટે કરવામાં આવે છે. જો તમને ખભામાં દુખાવો અને જકડાઈ જવાની સમસ્યા હોય તો યોગ્ય નિદાન અને સારવાર માટે ડૉક્ટરની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા ની સારવાર

1. દવાઓ (Medications):

• પેઇન કિલર્સ (Pain Relievers): ઓવર-ધ-કાઉન્ટર દવાઓ જેમ કે આઇબુપ્રોફેન (Ibuprofen) અથવા નેપ્રોક્સેન (Naproxen) દુખાવો અને સોજો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
• કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ ઇન્જેક્શન (Corticosteroid Injections): ડૉક્ટર ખભાના સાંધામાં કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડનું ઇન્જેક્શન આપી શકે છે. આ દવા દુખાવો અને સોજો ઝડપથી ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, ખાસ કરીને ફ્રીઝિંગ સ્ટેજમાં. જો કે, લાંબા ગાળે તે હલનચલનની રેન્જ સુધારવામાં એટલી અસરકારક નથી હોતી.

2. ફિઝિકલ થેરાપી (Physical Therapy):

ફિઝિકલ થેરાપી ફ્રોઝન શોલ્ડરની સારવારનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. થેરાપિસ્ટ તમને નીચેની બાબતોમાં મદદ કરશે:

• હલનચલનની કસરતો (Range-of-motion exercises): આ કસરતો ખભાની હલનચલનની રેન્જને ધીમે ધીમે સુધારવામાં મદદ કરે છે. તેમાં પેન્ડ્યુલમ કસરતો, આઉટવર્ડ રોટેશન, ઇનવર્ડ રોટેશન અને ક્રોસ-બોડી રીચ જેવી કસરતોનો સમાવેશ થાય છે.
• સ્ટ્રેચિંગ કસરતો (Stretching exercises): જકડાઈ ગયેલા કેપ્સ્યુલને ખેંચીને હલનચલનને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
• મોબિલાઇઝેશન તકનીકો (Mobilization techniques): થેરાપિસ્ટ તેમના હાથનો ઉપયોગ કરીને તમારા ખભાના સાંધાને હળવેથી હલાવશે, જેનાથી જકડાઈ જવામાં રાહત મળશે.
• મજબૂતીકરણની કસરતો (Strengthening exercises): જ્યારે હલનચલનની રેન્જમાં સુધારો થાય ત્યારે ખભાના આસપાસના સ્નાયુઓને મજબૂત કરવા માટે કસરતો કરાવવામાં આવે છે, જે ખભાની કાર્યક્ષમતાને પાછી લાવવામાં મદદ કરે છે.

3. સર્જરી (Surgery):

ફ્રોઝન શોલ્ડર માટે સર્જરીની જરૂરિયાત ભાગ્યે જ પડે છે. જો અન્ય સારવાર પદ્ધતિઓથી કોઈ સુધારો ન થાય અને દુખાવો તથા જકડાઈ જવાની સમસ્યા લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે તો ડૉક્ટર સર્જરીનો વિકલ્પ વિચારી શકે છે. સર્જરીમાં સામાન્ય રીતે આર્થ્રોસ્કોપી (arthroscopy) નો ઉપયોગ થાય છે, જેમાં નાના ચીરા દ્વારા સાંધામાં કેમેરો અને સાધનો દાખલ કરવામાં આવે છે અને જકડાઈ ગયેલા કેપ્સ્યુલને છોડવામાં આવે છે.

4. અન્ય ઉપચારો (Other Treatments):

• હીટ અને કોલ્ડ થેરાપી (Heat and Cold Therapy): દુખાવો અને જકડાઈ જવામાં રાહત મેળવવા માટે ગરમ અથવા ઠંડા કોમ્પ્રેસનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
• ટીઇએનએસ (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation): આ થેરાપીમાં ત્વચા પર નાના ઇલેક્ટ્રોડ્સ લગાવીને હળવો ઇલેક્ટ્રિક કરંટ આપવામાં આવે છે, જે દુખાવો ઓછો કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

સારવાર દરમિયાન ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબતો:

• ધીરજ રાખો: ફ્રોઝન શોલ્ડરની સારવારમાં ઘણા મહિનાઓ લાગી શકે છે.
• નિયમિત કસરત: ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટ દ્વારા જણાવવામાં આવેલી કસરતો નિયમિત રીતે કરો.
• તમારા શરીરને સાંભળો: કસરત કરતી વખતે વધુ પડતો દુખાવો થાય તો આરામ કરો અને તમારા થેરાપિસ્ટને જણાવો.
• સકારાત્મક રહો: રિકવરીમાં સમય લાગી શકે છે, પરંતુ મોટાભાગના લોકો ધીમે ધીમે તેમની ખભાની કાર્યક્ષમતા પાછી મેળવી લે છે.

તમારા ખભાની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કર્યા પછી ડૉક્ટર તમારા માટે શ્રેષ્ઠ સારવાર યોજના નક્કી કરશે. તેમની સલાહ અને સૂચનાઓનું પાલન કરવું મહત્વપૂર્ણ છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવામાં ફિઝીયોથેરાપી સારવાર શું છે?

ખંભાના જકડાઈ જવા (ફ્રોઝન શોલ્ડર) માટે ફિઝીયોથેરાપી સારવારમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• દુખાવો ઓછો કરવો: શરૂઆતમાં, ફિઝીયોથેરાપિસ્ટ તમને એવી પ્રવૃત્તિઓ ટાળવાની સલાહ આપશે જેનાથી દુખાવો વધે. તેઓ ગરમ અથવા ઠંડા કોમ્પ્રેસનો ઉપયોગ કરી શકે છે. કેટલીકવાર, તેઓ દુખાવો ઓછો કરવા માટે સ્ટેરોઈડ ઇન્જેક્શન પણ આપી શકે છે.
• હલનચલન પાછી મેળવવી: આ સારવારનો મુખ્ય ભાગ છે. ફિઝીયોથેરાપિસ્ટ તમને હળવી સ્ટ્રેચિંગ અને રેન્જ-ઓફ-મોશન કસરતો શીખવશે. આ કસરતો ધીમે ધીમે ખભાની જકડાઈને ઓછી કરવામાં અને હલનચલન સુધારવામાં મદદ કરે છે. કેટલીક સામાન્ય કસરતોમાં પેન્ડુલમ કસરતો, ટેબલ સ્લાઇડ્સ, દિવાલ પર આંગળીઓ ચલાવવી, અને ટુવાલ સ્ટ્રેચનો સમાવેશ થાય છે.
• સ્નાયુઓને મજબૂત કરવા: જેમ જેમ ખભાની હલનચલન સુધરે છે, તેમ તેમ ફિઝીયોથેરાપિસ્ટ તમને ખભાના આસપાસના સ્નાયુઓને મજબૂત કરવા માટેની કસરતો શીખવશે. આનાથી ખભાને વધુ સ્થિરતા મળશે અને ફરીથી જકડાઈ જવાની શક્યતા ઓછી થશે.
• યોગ્ય મુદ્રાની સલાહ: ફિઝીયોથેરાપિસ્ટ તમને સારી મુદ્રા જાળવવા માટેની સલાહ આપશે, જે ખભા પરનો તાણ ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

ફિઝીયોથેરાપી સારવારનો સમયગાળો વ્યક્તિની સ્થિતિ અને સુધારાની ગતિ પર આધાર રાખે છે. સામાન્ય રીતે, તેમાં ઓછામાં ઓછા 6 અઠવાડિયા લાગે છે, પરંતુ કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે વધુ સમય પણ લઈ શકે છે.

એ યાદ રાખવું અગત્યનું છે કે તમારે ફિઝીયોથેરાપિસ્ટની સલાહ મુજબ જ કસરતો કરવી જોઈએ અને કોઈપણ એવી હિલચાલ ટાળવી જોઈએ જેનાથી દુખાવો વધે. જો સારવાર પછી પણ દુખાવો ચાલુ રહે તો તમારે તમારા ડૉક્ટર અથવા ફિઝીયોથેરાપિસ્ટની સલાહ લેવી જોઈએ.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા શું ખાવું અને શું ન ખાવું?

અથવા એડહેસિવ કેપ્સ્યુલાઇટિસ) ની સારવારમાં દવાઓ અને ફિઝિકલ થેરાપી મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. જો કે, તંદુરસ્ત આહાર લેવો એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે અને શરીરની કુદરતી રીતે સાજા થવાની પ્રક્રિયાને ટેકો આપવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ફ્રોઝન શોલ્ડર માટે કોઈ ચોક્કસ આહાર નથી કે જેનાથી તે સંપૂર્ણપણે મટી જાય, પરંતુ અમુક ખોરાક લેવાથી સોજો ઓછો કરવામાં અને રિકવરીને વેગ આપવામાં મદદ મળી શકે છે, જ્યારે અમુક ખોરાક ટાળવાથી બળતરા વધી શકે છે.

શું ખાવું જોઈએ:

• બળતરા વિરોધી ખોરાક (Anti-inflammatory foods):
  • ફળો અને શાકભાજી: બ્લુબેરી, સ્ટ્રોબેરી, રાસ્પબેરી, પાલક, કેળા, બ્રોકોલી જેવા એન્ટીઓક્સિડેન્ટ્સથી ભરપૂર ખોરાક લો.
  • ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ: સૅલ્મોન, મેકરેલ, સારડીન જેવી ચરબીયુક્ત માછલીઓ, અળસીના બીજ અને અખરોટનો સમાવેશ કરો.
  • હળદર અને આદુ: આ મસાલાઓમાં કુદરતી બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો હોય છે. તમે તેને ચા, સૂપ અથવા તમારા ભોજનમાં ઉમેરી શકો છો.
  • લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી: પાલક, કેળા અને કોલાર્ડ ગ્રીન્સ વિટામિન સી અને ઇ જેવા એન્ટીઓક્સિડેન્ટ્સથી ભરપૂર હોય છે.
  • ઓલિવ ઓઈલ: તેમાં ઓલેઓકેન્થલ હોય છે, જે આઇબુપ્રોફેન જેવી બળતરા વિરોધી અસર ધરાવે છે.
  • નટ્સ અને બીજ: અખરોટ, ચિયા બીજ અને ફ્લેક્સસીડ્સમાં તંદુરસ્ત ચરબી અને બળતરા વિરોધી સંયોજનો હોય છે.
• પ્રોટીન: સ્નાયુઓની મજબૂતી અને પેશીઓના સમારકામ માટે જરૂરી છે. ચિકન, માછલી, ટોફુ, કઠોળ અને દાળ જેવા દુર્બળ પ્રોટીન સ્ત્રોતોનો સમાવેશ કરો.
• વિટામિન્સ અને મિનરલ્સ: વિટામિન સી, ડી, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ અને ઝીંક જેવા પોષક તત્વો હાડકાં અને સાંધાઓના સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• હાઇડ્રેશન: પૂરતું પાણી પીવું સાંધાને લુબ્રિકેટેડ રાખવામાં અને શરીરના ઝેરી તત્વોને બહાર કાઢવામાં મદદ કરે છે.

શું ન ખાવું જોઈએ:

• બળતરા વધારનારા ખોરાક (Pro-inflammatory foods):
  • પ્રોસેસ્ડ ખોરાક: ફાસ્ટ ફૂડ, તૈયાર નાસ્તા અને પ્રોસેસ્ડ મીટ ટાળો.
  • ખાંડ: વધુ પડતી ખાંડ શરીરમાં બળતરા વધારી શકે છે.
  • ટ્રાન્સ ફેટ્સ: તળેલા ખોરાક અને પ્રોસેસ્ડ બેકડ સામાનમાં જોવા મળે છે, જે બળતરા વધારે છે.
  • રિફાઇન્ડ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ: સફેદ બ્રેડ, પાસ્તા અને અન્ય શુદ્ધ અનાજનો ઓછો ઉપયોગ કરો.
  • અમુક ડેરી ઉત્પાદનો: કેટલાક લોકોમાં વધુ ચરબીવાળા ડેરી ઉત્પાદનો બળતરા વધારી શકે છે.
  • નાઇટશેડ શાકભાજી: ટામેટાં, બટાકા અને રીંગણ જેવા શાકભાજી કેટલાક સંવેદનશીલ લોકોમાં દુખાવો અને બળતરા વધારી શકે છે.
  • આલ્કોહોલ: વધુ પડતું આલ્કોહોલ બળતરા વધારી શકે છે અને રિકવરીમાં વિલંબ કરી શકે છે.

યાદ રાખો કે આહાર એ ફ્રોઝન શોલ્ડરની સારવારનો એકમાત્ર ભાગ નથી, પરંતુ તંદુરસ્ત અને સંતુલિત આહાર લેવાથી તમે તમારા શરીરને સાજા થવામાં મદદ કરી શકો છો અને એકંદર સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકો છો. ડૉક્ટર અને ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટની સલાહ મુજબ સારવાર ચાલુ રાખવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા માટે ઘરેલું ઉપચાર

અહીં કેટલાક ઘરેલું ઉપચારો આપ્યા છે જે તમે દુખાવો અને જકડાઈ જવામાં રાહત મેળવવા માટે અજમાવી શકો છો:

• ગરમ અને ઠંડા કોમ્પ્રેસ (Heat and Cold Compresses):
  • ગરમ કોમ્પ્રેસ: જકડાઈ ગયેલા સ્નાયુઓને આરામ આપવા અને લોહીના પરિભ્રમણને સુધારવા માટે દિવસમાં ઘણી વખત 15-20 મિનિટ માટે ગરમ પાણીની થેલી અથવા ગરમ ટુવાલનો ઉપયોગ કરો. સ્નાયુઓને હળવા સ્ટ્રેચિંગ કસરતો કરતા પહેલાં ગરમીનો ઉપયોગ કરવો વધુ ફાયદાકારક હોઈ શકે છે.
  • ઠંડા કોમ્પ્રેસ: દુખાવો અને સોજો ઘટાડવા માટે દિવસમાં ઘણી વખત 15-20 મિનિટ માટે બરફના પેક અથવા ઠંડા ટુવાલનો ઉપયોગ કરો. કસરત કર્યા પછી અથવા જ્યારે દુખાવો તીવ્ર હોય ત્યારે ઠંડા કોમ્પ્રેસનો ઉપયોગ કરવો મદદરૂપ થઈ શકે છે.
• હળવી હલનચલનની કસરતો (Gentle Range-of-Motion Exercises):
  • ડૉક્ટર અથવા ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટ દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી હળવી હલનચલનની કસરતો ઘરે નિયમિતપણે કરો. વધુ પડતો તાણ આપવાનું ટાળો અને ધીમે ધીમે હલનચલનની રેન્જ વધારવાનો પ્રયાસ કરો. કેટલીક સરળ કસરતોમાં ખભાને ગોળ ફેરવવો, હાથને આગળ અને પાછળ હલાવવો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
• યોગ્ય મુદ્રા (Good Posture):
  • બેસતી વખતે અને ઊભા રહેતી વખતે સારી મુદ્રા જાળવવી ખભા પરના તાણને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. ખભાને પાછળની તરફ અને છાતીને બહારની તરફ રાખો.
• હાઇડ્રેશન (Hydration):
  • પૂરતું પાણી પીવું સાંધાઓને લુબ્રિકેટેડ રાખવામાં અને શરીરના એકંદર સ્વાસ્થ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
• આરામ (Rest):
  • જ્યારે દુખાવો તીવ્ર હોય ત્યારે ખભાને આરામ આપો અને એવી પ્રવૃત્તિઓ ટાળો જેનાથી દુખાવો વધે.
• બળતરા વિરોધી આહાર (Anti-inflammatory Diet):
  • તમારા આહારમાં બળતરા વિરોધી ખોરાકનો સમાવેશ કરો, જેમ કે ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ (માછલી, અળસીના બીજ), એન્ટીઓક્સિડેન્ટ્સથી ભરપૂર ફળો અને શાકભાજી (બેરી, પાંદડાવાળા શાકભાજી), હળદર અને આદુ.
• એપ્સમ સોલ્ટ બાથ (Epsom Salt Bath):
  • ગરમ પાણીમાં એપ્સમ સોલ્ટ ઉમેરીને 15-20 મિનિટ માટે સ્નાન કરવાથી સ્નાયુઓને આરામ મળે છે અને દુખાવો ઓછો થઈ શકે છે.

ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબતો:

• ઘરેલું ઉપચારો ફક્ત લક્ષણોને હળવા કરવામાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તે ફ્રોઝન શોલ્ડરને સંપૂર્ણપણે મટાડી શકતા નથી.
• જો તમારા લક્ષણો વધુ ગંભીર હોય અથવા ઘરેલું ઉપચારોથી કોઈ સુધારો ન જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
• ફિઝિકલ થેરાપી ફ્રોઝન શોલ્ડરની સારવારનો એક અભિન્ન ભાગ છે અને તેને અવગણવું જોઈએ નહીં.

ફ્રોઝન શોલ્ડરની રિકવરીમાં સમય લાગે છે અને ધીરજ રાખવી જરૂરી છે. ડૉક્ટર અને ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટની સલાહ મુજબ નિયમિત સારવાર અને કસરતો કરવાથી તમે ધીમે ધીમે તમારા ખભાની કાર્યક્ષમતા પાછી મેળવી શકો છો.

ખંભાનો સાંધો જકડાઈ જવા કેવી રીતે અટકાવવું?

જેનું ચોક્કસ કારણ જાણી શકાતું નથી. જો કે, કેટલાક પગલાં લેવાથી તેનું જોખમ ઘટાડી શકાય છે અથવા તેની શરૂઆતને ધીમી કરી શકાય છે:

• ખભાની ઇજાઓનું તાત્કાલિક અને યોગ્ય વ્યવસ્થાપન: ખભામાં કોઈ પણ પ્રકારની ઇજા (જેમ કે રોટેટર કફ ટીયર, ફ્રેક્ચર) થાય તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લો અને તેમની સૂચના મુજબ યોગ્ય સારવાર કરાવો. ઇજા પછી લાંબા સમય સુધી ખભાને સ્થિર રાખવાનું ટાળો, સિવાય કે ડૉક્ટર દ્વારા ખાસ સૂચવવામાં આવ્યું હોય.
• સર્જરી પછી વહેલી હલનચલન શરૂ કરો: ખભાની સર્જરી પછી ડૉક્ટર અથવા ફિઝિકલ થેરાપિસ્ટ દ્વારા જણાવવામાં આવેલી હળવી હલનચલનની કસરતો શક્ય તેટલી વહેલી તકે શરૂ કરો. આ સાંધાને જકડાઈ જતો અટકાવવામાં મદદ કરશે.
• નિયમિત હલનચલનની કસરતો: જો તમને ખભામાં કોઈ સમસ્યા ન હોય તો પણ, નિયમિતપણે ખભાની હલનચલનની કસરતો કરવાથી સાંધાની લવચીકતા જળવાઈ રહે છે અને જકડાઈ જવાનું જોખમ ઓછું થાય છે.
• યોગ્ય મુદ્રા જાળવો: બેસતી વખતે અને ઊભા રહેતી વખતે સારી મુદ્રા જાળવવી ખભા પરના તાણને ઘટાડે છે અને સાંધાના સ્વાસ્થ્યને જાળવવામાં મદદ કરે છે.
• અંતર્ગત તબીબી પરિસ્થિતિઓનું યોગ્ય સંચાલન: ડાયાબિટીસ અને થાઇરોઇડની સમસ્યાઓ જેવી તબીબી પરિસ્થિતિઓ ધરાવતા લોકોએ તેમના રોગોને સારી રીતે નિયંત્રિત રાખવા જોઈએ. બ્લડ શુગરનું સ્તર અને થાઇરોઇડ હોર્મોન્સને નિયંત્રણમાં રાખવાથી ફ્રોઝન શોલ્ડરનું જોખમ ઓછું થઈ શકે છે.
• વધુ પડતા ઉપયોગથી બચો: જો તમે એવી પ્રવૃત્તિઓ કરો છો જેમાં ખભાનો વધુ પડતો ઉપયોગ થતો હોય, તો વચ્ચે વચ્ચે આરામ કરો અને યોગ્ય તકનીકોનો ઉપયોગ કરો જેથી ખભા પર તાણ ન આવે.
• ધીમે ધીમે પ્રવૃત્તિમાં વધારો: જો તમે લાંબા સમય સુધી નિષ્ક્રિય રહ્યા હોવ, તો તમારી પ્રવૃત્તિના સ્તરમાં ધીમે ધીમે વધારો કરો જેથી ખભા પર અચાનક તાણ ન આવે.
• દુખાવાને અવગણશો નહીં: જો તમને ખભામાં સતત દુખાવો થતો હોય તો તેને અવગણશો નહીં અને તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લો. પ્રારંભિક તબક્કામાં સમસ્યાની ઓળખ અને સારવાર કરવાથી ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાની શક્યતા ઓછી થઈ શકે છે અથવા તેની ગંભીરતા ઘટાડી શકાય છે.

યાદ રાખો કે આ પગલાંઓ ફ્રોઝન શોલ્ડર થવાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે, પરંતુ તેની ઘટનાને સંપૂર્ણપણે દૂર કરવી હંમેશાં શક્ય નથી. જો તમને ખભામાં કોઈ ચિંતાજનક લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી શ્રેષ્ઠ છે.

સારાંશ

ફ્રોઝન શોલ્ડર ત્રણ તબક્કામાં વિકસે છે: ફ્રીઝિંગ, ફ્રોઝન અને થોઇંગ સ્ટેજ. નિદાન શારીરિક તપાસ અને તબીબી ઇતિહાસના આધારે થાય છે. સારવારમાં દવાઓ (પેઇન કિલર્સ, કોર્ટિકોસ્ટેરોઇડ ઇન્જેક્શન) અને ફિઝિકલ થેરાપી મુખ્ય છે, જેમાં હલનચલન અને સ્ટ્રેચિંગ કસરતોનો સમાવેશ થાય છે. ભાગ્યે જ સર્જરીની જરૂર પડે છે.

ઘરેલું ઉપચારોમાં ગરમ અને ઠંડા કોમ્પ્રેસ, હળવી કસરતો અને બળતરા વિરોધી આહારનો સમાવેશ થાય છે, જે લક્ષણોને હળવા કરવામાં મદદ કરી શકે છે. ફ્રોઝન શોલ્ડરને અટકાવવા માટે ખભાની ઇજાઓનું યોગ્ય વ્યવસ્થાપન, સર્જરી પછી વહેલી હલનચલન અને અંતર્ગત તબીબી પરિસ્થિતિઓનું નિયંત્રણ મહત્વપૂર્ણ છે. રિકવરીમાં સમય લાગી શકે છે, પરંતુ મોટાભાગના લોકો ધીમે ધીમે ખભાની કાર્યક્ષમતા પાછી મેળવી લે છે.